شهروند: تحریم‌ها دامن کسب‌وکارهای اینترنتی را هم گرفت. این روزها دامنه پایه سایت‌های اینترنتی یعنی دامنه دات کام «.com» در ایران درحال تحریم هستند. به جز این، مارکت‌های اینترنتی دسترسی ایرانی‌ها را برای پرداخت اینترنتی پول با مشکل مواجه کرده‌اند و تاکسی‌های آنلاین نیز از محدودیت‌های دسترسی‌شان به برنامه‌های مورد نیازشان خبر می‌دهند. براساس گزارش اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی شمار مشاغل آنلاین ایران از یک‌هزار شغل در سال ٨٨ به ٢٠٠ هزار شغل در سال ٩٨ رسیده است اما حالا تحریم‌ها مشکلاتی را برای دسترسی این مشاغل به امکانات مجازی ایجاد کرده‌اند.
تحریم ناگهانی دامنه پایه
دامنه دات کام ناگهان در ایران با تحریم مواجه شد و تحریم این دامنه با شدت بیشتری ادامه دارد. برای نخستین‌بار خبرگزاری فارس با این دامنه تحریم شد و البته به شرکت نگهداری دامنه این خبرگزاری ایمیلی ارسال شده است که تحریم فارس به دلیل وابستگی‌های سیاسی‌اش به نهادهای قدرت در ایران است و این خبرگزاری به دلیل مقررات اوفک یا خزانه‌داری آمریکا تحریم شده است، پس از آن بانک‌های سامان و انصار هم که روی دامنه پایه دات کام فعالیت می‌کردند، مشمول این تحریم شدند.
علت تحریم این دو بانک هم موارد خاص تحریم برای آنها عنوان شد. بانک انصار به دلیل وابستگی به یک نهاد نظامی و حکومتی با این مشکل مواجه شد و بانک دیگر هم ظاهرا به دلیل دورزدن تحریم‌ها و برخی مراودات مالی از دامنه دات کام حذف شده است.
با این حال گویا مشکل تحریم دامنه دات کام بیشتر از این حرف‌هاست و حالا کسب‌وکارهای زیادتری گزارش داده‌اند که بدون دلیل خاص و دورزدن تحریم دامنه پایه‌شان را از دست داده‌اند. سایت‌های خبری تجارت‌نیوز، فرارو و اقتصاد آنلاین از این جمله‌اند و البته آپارات و برخی دیگر از تلویزیون‌های اینترنتی هم این گزارش را منعکس کرده‌اند.
رضا الفت‌نسب، رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی به «شهروند» می‌گوید که به نظر نمی‌رسد تنها موارد خاص مانند مورد خبرگزاری فارس باعث ازدست‌رفتن دامنه این سایت شده است و حالا گزارش‌های زیادتری به دست اتحادیه می‌رسد که کسب‌وکارها و حتی فروشگاه‌های اینترنتی با این مشکل مواجه شده‌اند.
او این اتفاق را کاملا غیرمنتظره می‌داند و می‌گوید، به تمامی کسب‌وکارهای اینترنتی پیشنهاد می‌کنیم که دامنه‌های پشتیبان برای خود ایجاد کند تا با سورپرایز تازه تحریم مواجه نشوند.
تحریم دامنه پایه یعنی ابتدایی‌ترین امکانات برای فعالیت مشاغل آنلاین حتی برای خبره‌ترین کارشناسان آی‌تی هم قابل پیش‌بینی نبوده است. طبق آنچه کارشناسان آی‌تی می‌گویند، بازگشت این سایت‌ها به دامنه دات کام غیرممکن است و آنها باید از دامین‌های «دات‌آی‌آر» استفاده کنند. البته دامنه .ir هم مشکلات خاص خود را دارد.
بازگرداندن مشاغل آنلاین با دردسرهای تازه
میلاد نوری، کارشناس آی‌تی درباره بازگرداندن سایت‌های اینترنتی روی دامنه دیگر به «شهروند» می‌گوید که این اتفاق با جعل شناسه DNS اتفاق می‌افتد و البته ایراد آن این است که این سایت‌ها دیگر نه از سمت خارج از کشور قابل مشاهده هستند و نه با فیلترشکن، ضمن اینکه موتورهای جست‌وجو مانند گوگل در دسترسی به این سایت، با خطا مواجه می‌شوند و نمی‌توانند تشخیص دهند که این سایت به صفحه جدید منتقل شده یا نه، تا بتوانند نتایج آن را جایگزین کنند. در نتیجه این مسأله روی بازار این مشاغل آنلاین به‌شدت تأثیر می‌گذارد، زیرا آنها دیگر قابل جست‌وجو نیستند.
این درحالی است که با توجه به موج جدید تحریم‌ها مارکت سامسونگ نیز به توسعه‌دهنده‌های ایرانی ایمیل زده و اعلام کرده که دیگر پرداخت ریالی را نمی‌پذیرند و اَپ‌استور هم محدودیت‌های تازه‌ای برای دسترسی کاربران ایرانی به مشاغل آنلاین وضع کرده است که نمونه آن دسترسی به تاکسی‌های آنلاین است که گرچه تاکسی‌های آنلاین می‌گویند این مشکل را تا حدی حل کرده‌اند اما بنا به گفته کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات امکان بروز مشکل دوباره برای آنها وجود دارد.
اجبار کار با سرویس‌دهنده‌های کُند و بی‌کیفیت
محمدمهدی باریده، دیگر کارشناس آی‌تی در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «وقتی بحث تحریم‌ها پیش می‌آید، سایت‌هایی که مخاطب زیاد و رتبه بالایی دارند، بیشتر تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند. بنا به تحریم‌ها، به سرویس‌دهنده‌های خارجی گفته شده به سایت‌های ایرانی با شرایط خاص سرویس ندهند و این مسأله موجب می‌شود که مشاغل آنلاین تعداد زیادی از مشتریان‌شان را از دست بدهند.»
باریده، همچنین توضیح می‌دهد مشاغلی که می‌خواستند روی سرویس‌دهنده‌های داخلی کم‌کیفیت خدمات‌شان را ارایه ندهند، سراغ سرویس‌دهنده‌های خارجی باکیفیت‌تر رفتند و حالا همین مشاغل دچار مشکلات جدی شده‌اند.
در واقع این مشاغل یا باید با شرکت‌های کُند و کم‌کیفیت داخلی روی بسترهای اینترنتی فعال باشند یا اینکه درمعرض خطر تحریم قرار دارند.
هزینه برگرداندن مشاغل آنلاین قابل محاسبه نیست
باریده درباره اینکه هزینه بازگرداندن این سایت‌ها چقدر است، می‌گوید: «بازگرداندن این سایت‌ها و قراردادن آنها در دامنه «دات‌آی‌آر» بستگی زیادی به بازدهی آن سایت و مارکتینگ آن دارد. از آنجایی که به دلیل محدودیت‌های گوگل در گوگل اَپ با دامنه «دات‌آی‌آر» نمی‌توان فعالیت‌های زیادی داشت، امکان دارد این سایت‌ها کاربران زیادی را از دست بدهند و نتوانند برخی از فعالیت‌های خود را ادامه دهند، بنابراین قطعا متحمل ضرر و زیان زیادی می‌شوند. البته این اتفاق برای بانک‌ها رخ نمی‌دهد، چون مشتریان بانک‌ها برای مراجعه به سایت‌های آنها اسم بانک را سرچ می‌کنند اما از دست‌دادن یک دامنه آن‌هم برای سایت‌هایی که تولید محتوا دارند، ضرر و زیان زیادی به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس تأکید می‌کند: «مثلا برای سایتی مثل آپارات که وب‌سایت‌های بزرگ و کوچک از پلاگین‌هایی استفاده می‌کنند که آپارات داده و از آنجایی که تمام ویدیوها به دات کام بودند، حالا با قرارگرفتن در دامنه «دات‌آی‌آر»، با ضرر زیادی روبه‌رو می‌شود. حالا که این پروسه آغاز شده و قطعا هم ادامه‌دار خواهد بود، توصیه ما به کسب‌وکارهای اینترنتی این است که حتما آپشنی برای خود درنظر بگیرند و حواس‌شان باشد که آماده وقوع چنین اتفاقی برای سایت‌شان باشند که کمتر تحت‌تأثیر قرار بگیرند.»
با وجود این، مشخص نیست که سایر مشاغل آنلاین با تشدید تحریم‌ها دچار چه سرنوشتی شوند. رضا الفت‌نسب، عضو هیأت‌مدیره انجمن کسب‌وکارهای اینترنتی به «شهروند» می‌گوید که ایران فاقد تکنولوژی‌های آی‌تی و زیرساخت‌های مناسب در این زمینه است و به همین دلیل مشاغل آنلاین در ایران با وجود تحریم بسیار آسیب‌پذیرند.