محمدرضا بهنام حسین پور- مدیرعامل صندوق قرض الحسنه بانک پارسیان-در تشریح چرایی کاهش منابع قرض الحسنه بانک ها و رشد منفی 8.3 درصدی آن با اشاره به اینکه در نگاه کلی، میزان تودیع سپرده‌ها و نقدینگی در سیستم بانکی تابعی از شرایط کلی اقتصاد کشور بوده و نباید به آن تک بعدی نگاه کرد اظهار کرد: بنابر آمارهای رسمی ارائه شده در حال حاضر اقتصادی ما در شرایط رکود تورمی است و به تبع آن در زمینه ثروت‌آفرینی اخلال ایجاد شده است که در این وضعیت طبیعی است که میزان درآمد افراد جامعه کاهش می‌یابد و تورم موجب می‌شود که اشخاص سطح بیشتری از درآمد خود را صرف امور جاری و متعارف زندگی کنند و در نتیجه الزاما از منابعی که پیش از این صرف اموری مانند قرض الحسنه می‌کردند کاسته شود.
لاغری منابع قرض الحسنه با کاهش کیک درآمدی
وی افزود: وقتی حجم کیک درآمدی افراد کاهش می‌یابد، اجبارا قطعه‌ای از آن که صرف اموری نظیر قرض الحسنه یا کارهای غیرسود محور شده و این منابع لاغرتر یا کلا حذف می‌شود هر چند که اخیرا با تلاش دولت نشانه‌های رشد ، رونق و کاهش تورم را کم و بیش ملاحظه می‌کنیم و امیدواریم این روند رو به رشد همچنان و با سرعت بیشتر ادامه داشته باشد تا تاثیر مثبتی هم بر رشد منابع قرض الحسنه بگذارد.
جای پای سود بانکی در کاهش قرض الحسنه
بهنام حسین پور در ادامه اشاره ای هم به نرخ های سود بانکی کرد و گفت: نباید در کاهش منابع قرض الحسنه نرخ سود سپرده سرمایه‌گذاری را فراموش کرد؛ چراکه رقابت بین بانکها در پرداخت نرخ‌های بالا به سپرده‌ها وسوسه انگیز بود و موجب شد که از جذابیت سپرده‌گذاری در حساب‌های قرض‌الحسنه کاسته شود.
وی توضیح داد: در طول سالهای اخیر تعداد متقاضیان تسهیلات قرض‌الحسنه به عنوان تسهیلاتی ارزان قیمت افزایش یافته و از سوی دیگر بانکها با محدودیت این منابع مواجهند که این روند موجب شده آنها برای پاسخ دادن به تقاضاهای تسهیلات قرض الحسنه‌ای که دریافت می‌کنند، فیلتر‌ها و گزینش‌هایی را داشته باشند که مطمئن شوند این تسهیلات به نیازمندان واقعی پرداخت می‌شود که البته این مساله گاهی باعث سوء تفاهم در نزد هموطنان می‌شود که بانکها به اندازه کافی منابع قرض الحسنه دارند اما تسهیلات نمی‌دهند و این موضوع و این نوع نگاه طبیعتا به سطحی از بی اعتمادی در میان شهروندان در خصوص کارکردهای قرض الحسنه‌ای بانکها دامن می‌زند.
بهنام حسین پور تاکید کرد: بانکها منابع دارند، اما این منابع در قیاس با تقاضای تسهیلات بسیار محدود است و به همین دلیل بیشتر تلاش می کنند تا این منابع را در قالب وام به نیازمندان واقعی برسانند که این موجب می شود مردم فکر کنند منابع قرض الحسنه بانکها به دست کسانی که سفارش شده‌اند می‌رسد. از سوی دیگر چون عموما اطلاع‌رسانی کافی از سوی بانکها نمی‌شود، مردم هم در جریان واقعیت امور و تنگناهای موجود بر سر راه بانکها قرار نمی‌گیرند.
فقر فرهنگ قرض الحسنه
مدیر عامل صندوق قرض الحسنه پارسیان همچنین عدم فرهنگ سازی کافی را در بحث کاهش منابع قرض الحسنه را مورد تاکید قرار داد و گفت: در طول سالیان اجرای قانون بانکداری اسلامی در زمینه‌ی فرهنگ‌سازی و آشنا کردن مردم با فواید و منافع معنوی و حتی مادی عقود اسلامی و از جمله قرض‌الحسنه کار اصولی و تاثیرگذاری انجام نشده است که بتواند مردم را به ایفای نقش موثرتر در این عرصه مجاب کند و فواید کوتاه مدت و بلند مدت آن را در زندگی مادی و معنوی آنها نشان دهد که به تبع این قصور، فواید عام‌المنفعه سنت قرض الحسنه نیز به درستی مطرح نشده و فرهنگ سازی کافی در این مورد وجود نداشته است.
بازارهای موازی و افت قرض الحسنه
وی معتقد است که جذابیت‌هایی که در سالهای اخیر در بازار‌هایی نظیر طلا، بورس و مسکن ایجاد شد حجم قابل توجهی از نقدینگی را جذب این بازارها کرد که این امر هم در کاهش سپرده‌های قرض‌الحسنه بی‌تاثیر نبوده است.
غیبت بانکها در صندوق های قرض الحسنه
بهنام حسین پور با اشاره به اینکه نباید اثرات ابلاغ ماده (86) قانون برنامه‌ی پنجم توسعه را هم از نظر دور داشت ادامه داد: طبق این ماده قانونی و بنابر قانون تاسیس صندوق‌های قرض الحسنه اگر بانکها صندوق تشکیل ندهند، نمی‌توانند منابع قرض‌الحسنه جذب کنند؛ بنابراین بعد از ابلاغ این قانون فقط هفت بانک برای دریافت چنین مجوزی و تاسیس صندوق قرض الحسنه اقدام کردند که غیبت بقیه بانکها در حوزه فعالیت برای جذب سپرده های قرض الحسنه هم تاثیراتی در کاهش این منابع در شبکه پولی و بانکی کشور گذاشت.
به گفته وی در سال 1393 با بخش نامه‌ای که بانک مرکزی صادر کرد، بانکها مجددا مخیر شدند که صندوق داشته باشند و یا خود در زمینه حساب‌های قرض الحسنه فعالیت کنند که البته ملزم به رعایت آیین‌نامه‌ها و الزامات قانونی جداسازی حساب‌ها نیز هستند.
کارمزدهای 4درصدی به هزینه های اداری بانکها هم نمی رسد
مدیر عامل صندوق قرض الحسنه بانک پارسیان همچنین در پاسخ به این سوال که با توجه به کامزد اندک تسهیلات قرض الحسنه بانکها و صندوق های در گیر بااین موضوع چگونه دخل و خرج خود را تراز می کنند بیان کرد: البته که بانکها در قبال کارهایی که انجام می‌دهند، وظایف اجتماعی هم دارند که باید به آنها هم توجه کنند و مسئولیتشان در این بخش را هم بر عهده بگیرند. واضح است که با کارمزد چهار درصدی حتی ممکن است هزینه اداری و تشکیلاتی بانک در این زمینه هم تامین نشود چه رسد به هزینه‌های سربار و مستقیمشان که حقیقتا هم مساله با اهمیتی است.
وی معتقد است که باید کارمزدها نیز به مانند نرخ سود عقود مبادله‌ای و مشارکتی مورد بازنگری قرار گیرد، چراکه این چهار درصد از زمان تاسیس قانون بانکداری بدون ربا تعیین شده و تاکنون هم تغییری نکرده است و بهتر است بانک مرکزی با توجه به هزینه‌های افزایش یافته در آن بازنگری کند تا بتوانیم در این زمینه با توان بیشتر و به صورت موثر تر فعالیت کنیم.
مقامات هم می دانند که امکان افزایش رقم وام های قرض الحسنه وجود ندارد
بهنام حسین پور همچنین در این مورد که بهتر نیست تا در مقابل افزایش رقم کارمزد تسهیلات قرض الحسنه میزان اندک منابع اعطایی هم مورد بازنگری قرار گیرد گفت: سقف وام‌های تعیین شده براساس مصوبات، بخشنامه‌ها و بسته‌های سیاستی و نظارتی ابلاغی بانک مرکزی تعیین شده و مطابق با این اسناد در کل سیستم بانکی در حال اجراست. گفته می‌شود سقف وام‌ها کم است، اما این را هم در نظر بگیرید که ابتدا باید منابعی وجود داشته باشد تا براساس آن پرداخت وام بیشتری انجام شود.
وی یادآور شد: در حالی اخیرا مجلس برای برداشت از صندوق توسعه ملی برای افزایش اعطای تسهیلات ازدواج اقدام کرد که نشان می دهد مسوولان هم به این موضوع آگاهند و می دانند که منابع قرض الحسنه بانکها محدود است بنابراین اگر نیاز بود مقامات تصمیم گیری در این مورد اقدام می کردند.
سازوکار تغییر بانک برای وام ازدواج
مدیرعامل صندوق قرض الحسنه بانک پارسیان در ادامه در مورد سهم این بانک در پرداخت وام ازدواج با اشاره به تشکیل این صندوق در آبان سال 1392 و اتصال همزمان به سامانه ازدواج بانک مرکزی توضیح داد: با توجه به دستور بانک مرکزی که 50 درصد منابع قرض‌الحسنه ما باید به وام ازدواج اختصاص یابد و با توجه به تکالیفی که از سوی مجلس به شبکه بانکی اعلام شد، علاوه بر سهمیه ای که هر ماه به وام ازدواج تخصیص می‌دهیم، برای مرداد‌ماه و شهریورماه سال جاری 60 میلیارد تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج علاوه بر تسهیلاتی که هر ماه از 50 درصد منابع جذب شده می‌پردازیم هم پرداخت می‌کنیم.
وی اشاره ای هم به نحوه جابه جایی بانک ثبت نام شده برای دریافت وام ازدواج کرد و افزود: فرد متقاضی وام ازدواج بعد از ورود به سامانه بانک مرکزی به فهرست تمام بانک‌هایی که امکان اعطای این تسهیلات را دارند دسترسی دارد و می‌تواند بانک مورد نظر خود را انتخاب و مشخص کند این در حالی است که اگر بخواهد انصراف دهد، می‌تواند با هماهنگی بانک انتخاب شده، ثبت نام خود را ابطال کرده و در بانک دیگری ثبت‌نام کند. اما فرد متقاضی باید مجددا بانکی را انتخاب کند که در سامانه بانک مرکزی معرفی شده باشد. یعنی بانکی که بنا به تشخیص بانک مرکزی توان اعطای وام را داشته باشد.
نحوه هزینه قرض الحسنه باید اطلاع رسانی شود
بهنام حسین پور معتقد است که بانکها باید در مورد منابع جمع آوری شده و نحوه مصرف آن به سپرده‌گذاران و مردم گزارش بدهند، چرا که بانکها تنها امانتدار خیراندیشانی هستند که آنها را وکیل کمک رسانی به مردم کرده‌اند و حق دارند بدانند که منابعشان در کجا صرف شده است.
وی همچنین با بیان اینکه از ابتدای سال جاری تاکنون، منابع قرض‌الحسنه صندوق پارسیان 300 درصد افزایش یافته که تنها با فرهنگ‌سازی و اعتماد‌سازی بین مردم این منابع رشد یافته است خاطرنشان کرد: این درحالی است که تسهیلات این صندوق در قالب تامین هزینه های ازدواج برای هر نفر سه میلیون تومان، قرض‌الحسنه درمان تا سقف 20 میلیون ریال، تعمیر و تکمیل ساختمان 50 میلیون ریال، تامین هزینه اجاره مسکن 50 میلیون ریال و کمک هزینه تحصیل به دانشجویان هم با مبلغ 5میلیون ریال است و اخیرا وام خوداشتغالی به افراد معرفی شده از سوی کمیته امداد و سازمان بهزیستی تا سقف 150 میلیون ریال پرداخت می شود.
مدیر عامل صندوق قرض الحسنه پارسیان منابع حال حاضر این صندوق را بیش از 35 میلیارد تومان عنوان کرد و گفت: مصارف ما نیز 3404 فقره وام ازدواج به مبلغ 102میلیارد ریال، 126 فقره وام درمان و بیماری به مبلغ دو میلیارد ریال، وام اشتغال و تولید به مبلغ 555 میلیون ریال، 131 فقره وام تعمیر مسکن به مبلغ هفت میلیارد ریال بود که در مجموع 3667 فقره تسهیلات به مبلغ 112 میلیارد ریال را تشکیل می دهد.
وی در مورد پایبندی به اجرای تکالیف بودجه در تسهیلات قرض الحسنه هم یادآور شد: که بر حسب تکالیف مقرر در بند «د» تبصره 17قانون بودجه سال 1393 در حال پرداخت حدود 100 میلیارد ریال وام قرض‌الحسنه برای خود اشتغالی، به ترتیب شامل 67 میلیارد ریال به مددجویان کمیته امداد و 33 میلیارد به مددجویان سازمان بهزیستی کل کشور هستیم. تفاهم‌نامه‌های لازم برای اجرای این تصمیم بین صندوق قرض الحسنه بانک و کمیته امداد و میان صندوق و سازمان بهزیستی کل کشور منعقد شده و آیین‌نامه‌های آن هم به شبکه شعب بانک اعلام شده و از اول شهریورماه سال 1393 شروع به پرداخت این تسهیلات کرده‌ایم.
بهنام حسین پور با اشاره به اهمیت ایجاد شرایط مناسب برای جذب منابع قرض الحسنه خاطرنشان کرد: ما این امکان را فراهم کرده‌ایم که شخص بتواند با افتتاح حساب قرض‌الحسنه ویژه پارسیان پس از تودیع مبلغی در حساب خود، تولیت حساب خود را به بانک بسپارد و پس از آن افراد نیازمند را شناسایی کرده و خود او تعیین کند که ما از محل منابع او به چه کسی وام بدهیم. به عبارتی دیگر صاحب حساب می‌تواند افراد مختلف را معرفی کند و بگوید با چه وثیقه‌ای و به چه میزان به او وام بدهیم و این وجوه براساس نظر تودیع کننده سپرده توسط بانک مدیریت می‌شود.
وسوسه سود بانکی جذابیت قرض‌الحسنه را محو کرد
| کد خبر : ۶۷۸۷ | یکشنبه، ۲۳ شهریور ۱۳۹۳ - ۱۱:۱۵:۵۹ | ۳۰۶۴ بازدید |
قصور در ترویج فرهنگ قرض الحسنه، اوضاع نامساعد اقتصادی و سودهای وسوسه برانگیز بانکی بخشی از عوامل فرساینده منابع قرض الحسنه هستند که باید با تجدید نظر در نگرش به این سپرده‌ها همچنین کارمزدهای ...