ایران در مسیر جاده ابریشم

ایران و چین فصل تازه‌ای از روابط اقتصادی خود را آغاز می‌کنند، در این فصل صحبت از توسعه همکاری‌ها در قالب صادرات غیر نفتی و ایجاد فضای جدید برای تجار اقتصادی است.

چین سال گذشته 2 هزار و 100 میلیارد دلار واردات داشته است، که ایران در هزار و 400 میلیارد دلار کالای صادراتی به چین هیچ سهمی ندارد، اما در 700 میلیارد دلار می‌تواند نقش آفرین باشد، چه بسا طی سال‌های اخیر از 700 میلیارد دلار سهم اندکی داشته‌ایم. برای اینکه بتوان بازنگری در سهم صادرات غیر نفتی ایران به چین را دنبال کرد، کمیته تخصصی برای گسترش صادرات غیر نفتی ایجاد شده است. در این کمیته اتاق بازرگانی ایران و چین با همکاری چین می‌خواهد بسته‌های صادراتی ایران را بررسی کند و به سمت نظم دهی صادرات به چشم بادامی‌ها برود. میزان صادرات ایران به چین هیچ زمان پیوسته نبوده و همواره صادرات کشورمان به چین با سکته‌هایی مواجه شده است. یک زمان صادرکنندگان در صادرات زعفران برنامه‌ریزی کردند و توانستند به موفقیت‌هایی هم در بازارگشایی برسند ولی در هیچ دوره‌ای حضورها پررنگ و ادامه دار نبوده است. مشکل اصلی در قطع و شکننده بودن صادرات که تنها درمورد چین تجربه نشده و درباره اکثر کشورها رخ داده، نبود شرکت‌های منسجم و هماهنگ صادراتی در ایران است.

به اعتقاد کارشناسان، فعالان اقتصادی کشورمان به هیچ بازاری به صورت بلند مدت نگاه نمی‌کنند و تنها سودآوری مقطعی خود را می‌بینند. این در شرایطی است که صادرکنندگان سایر کشورها به بازارهایی که دست پیدا می‌کنند برنامه‌ریزی حداقل 20 ساله دارند. آنها برای ماندن در بازارهای هدف خود افق و چشم‌انداز طولانی ترسیم می‌کنند و این نگاه برگ برنده آنها در نگه داشتن بازارها می‌شود.

نمونه بارز این اتفاق را در تجار چینی می‌توان دید.

 تجار چینی وقتی به یک بازار می‌رسند از تمام ابزارها برای حفظ و نگهداری آن می‌کوشند. حال در مقطعی که ایران با انواع تحریم‌ها روبه‌رو است فعالان اقتصادی باید تلاش کنند که وقتی به بازاری دست پیدا می‌کنند به صورت همه جانبه از آن مراقبت کنند و بدانند که در صادرات سلیقه و ذائقه کشورهدف مهم و استراتژیک است.

مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، می‌گوید: از هزار و 400 میلیارد دلاری که چین کالا به کشورش وارد می‌کند، ایران نمی‌تواند هیچ سهمی داشته باشد، چرا که ایران در تولید آن خودکفایی یا توان صادراتی ندارد. نمونه آن تکنولوژی‌های پیشرفته، تولید هواپیما و... است. اما در 700 میلیارد دلار کالایی که در گمرک چین ثبت می‌شود(به چین صادر می‌شود) می‌تواند سهم خوبی داشته باشد.

او ادامه می‌دهد: اتاق بازرگانی ایران و چین می‌خواهد ظرفیت‌های صادراتی کشورمان که اکنون بالقوه است را بالفعل کند. از سویی در برخی از کالاها ما صادرات انجام می‌دهیم ولی منسجم نیست بدین جهت قرار است صادرات غیر نفتی ایران به چین هدفمند شود و تجار با برنامه‌ریزی سراغ این بازار بزرگ جهانی بروند. او می‌گوید: ما در اتاق ایران، کمیته تخصصی برای گسترش صادرات تشکیل دادیم. امیدواریم در هفته‌های آینده نمادهایی از برنامه‌های اتاق در حوزه گسترش صادرات صنایع دستی و توریسم به چین را نهایی و اعلام کنیم.

رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین با اشاره به این‌که سیاست دولت چین، تسهیل واردات به این کشور است، می‌گوید: بخش عمده‌ای از مشکلات صادرکنندگان ایرانی به این کشور حل شده است. حریری می‌گوید: ایران می‌تواند صنایع کوچک و متوسط را به چین صادر کند، به عنوان مثال صادرات ماشین آلات بافت نانو که مورد استقبال چین هم قرار گرفته است.از دیگر کالاهای صادراتی ایران به چین می‌توان به گلاب، گیاهان دارویی، فرش ماشینی، فرش دستباف، صنایع دستی و زعفران اشاره کرد.

کالای ایرانی در سفره چینی‌ها

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین عنوان می‌کند: تجار ایرانی باید به گونه‌ای صادرات خود را برنامه‌ریزی کنند که کالاهای آنها سر سفره چینی‌ها بیاید و یا آنها در زندگی روزمره خود از آنها بهره ببرند. وقتی ما سنگ آهن، نفت و گاز و محصولات پتروشیمی به چین صادر می‌کنیم، آنها در مورد کالای ایرانی هیچ تعریفی ندارند حال اگر ما به سمت سفره اقتصاد و زندگی روزمره آنها برویم صادرات هدفمند می‌شود.

او ادامه می‌دهد: تجار و فعالان اقتصادی باید بدانند که کالای با کیفیت بالا از سوی چینی‌ها خرید می‌شود و نباید این‌گونه بازار صادراتی را ببینیم که وقتی در ایران فروش داریم، در سایر کشورها هم می‌توانیم صادرات را انجام دهیم. در ایران به خاطر ممنوعیت‌های واردات رقیب نیست اما در سایر کشورها رقبای سرسختی وجود دارد.

اشکالات صادرات

او دیگر اشکال اساسی در صادرات ایران را فروش نفت می‌داند و می‌گوید: 50 تا 60 درصد صادرات ایران را نفت، گاز و محصولات پتروشیمی شامل می‌شود این در شرایطی است که می‌توان تنوع صادراتی را دنبال کرد و اقتصاد را به نفت گره نزد.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین عنوان می‌کند: در 10 ماهه سال‌جاری ایران 11 میلیارد دلار به چین صادرات انجام داده است و این عدد با توجه به پتانسیل کشور بسیار کم است، سال گذشته میزان صادرات ایران 19 میلیارد دلار بوده است.

او درباره مشکلات پولی و بانکی تجار می‌گوید: نمی‌گویم در مسأله بانکی و مراودات پولی مشکلی نیست اما در صادرات نسبت به واردات مشکلات بسیار کمتر است و صادرکنندگان غیر نفتی با پیچیدگی خاصی روبه‌رو نیستند.

فارغ از تحریم‌ها

او تصریح کرد: طی ماه های گذشته، مشکلات مرتبط با روابط تجاری ایران و چین حل شده و برقراری ارتباطات تجاری آسان تر شده است، این در حالی است که تلاش داریم تا بخش‌های اقتصادی دو کشور را به هم نزدیک‌تر کنیم. حریری می‌گوید: برقراری ارتباطات تجاری و مالی بانکی بین دو کشور به شکل مناسبی پیش نمی‌رود اما از گذشته وضعیت بهتر شده است. این نشان می‌دهد حداقل با چین تا حدودی فارغ از تحریم‌ها هستیم./ روزنامه ایران