تأمین آب 17 استان از دریا

انتقال آب دریا به داخل کشور در دست بررسی و مطالعات جدی است. به‌طوری که وزیر نیرو می‌گوید: «تأمین آب شرب 17 استان کشور را با استفاده از یک نوار یکصد کیلومتری از جنوب کشور با بهره‌گیری از آب دریا در دستور کار داریم اما فعلاً تمامی بخش‌های این برنامه در دست مطالعه و بررسی است و مشخص نیست چه زمانی کلنگ اجرای این طرح برزمین می‌خورد؛ لازم است تأکید کنم که مطالعات و تخصیص‌ها تماماً با رعایت مسائل زیست محیطی صورت می‌گیرد.»

رضا اردکانیان در نشست خبری هفته دولت با اشاره به دسترسی کشور به آبهای آزاد در شمال و جنوب بیان کرد: «با ارتقای فناوری نمک زدایی قیمت تمام شده تأمین آب از دریا به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته و امکان استفاده از این منبع را برای تأمین آب شرب بالاخص در مناطق مرزی داریم. چراکه تثبیت جمعیت در‌ این مناطق اهمیت زیادی دارد.»

وی ادامه می‌دهد: «برنامه‌ای را برای تأمین میان مدت و بلند مدت آب شرب استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی از دریای عمان در بخش مطالعات و بررسی‌ها آغاز کرده‌ایم، اما به موازات آن این سه استان برنامه‌ها و طرح‌های مدیریت مصرف و سازگاری با کم آبی خود را تهیه کرده و به اجرا خواهند گذاشت.»

پیش نیازهای انتقال آب دریا 17 استانی که پرونده آنها روی میز دولت است تا میزان احتیاجشان به آب دریا بررسی شود، از استان‌های مرزی تا مرکزی را شامل می‌شوند. اما قبل از اینکه تصمیمی برای انتقال آب دریا از شمال و جنوب کشور گرفته شود، برای دولت رسیدن به پاسخ این سؤال اهمیت دارد که «آیا دیگر راهی جز انتقال آبی دریا وجود ندارد؟»

در این باره قاسم تقی‌زاده خامسی، معاون امور آب و آبفای وزیر نیرو می‌گوید: «نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که انتقال آب دریا تنها راه تأمین آب نیست. نباید در خصوص تأمین آب و انتقال آن از دریاها بدون توجه به مقوله مصرف صحبت کرد. اگر این اتفاق بیفتد، ما بی‌راهه رفته‌ایم.»

تقی‌زاده خامسی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما ادامه می‌دهد: «متأسفانه در خیلی از مواقع ما بدون توجه به موضوع مصرف در مورد تأمین آب صحبت کرده‌ایم. چه بسا 15 سال پیش هم که من در این وزارتخانه مشغول به کار بودم انتقال آب از دور دست‌ها برای برخی از شهرها در دستور کار بود و فکر می‌کردیم که در این مناطق حداقل تا 50 سال بعد هم نیازی به منابع جدید وجود ندارد. اما امروز بعد از 15 سال همه این شهرها تشنه‌اند و منابع آبی جدید می‌خواهند.»

معاون وزیر نیرو اذعان می‌کند: «نکته‌ای که تا امروز درباره آب مغفول مانده، مسأله آمایش سرزمین بر محور آب است. ما نباید با هر قیمتی آب را به مکان‌هایی که جمعیت در آن ساکن شده است برسانیم. بلکه باید توسعه بر محور آب انجام شود و با ایجاد اشتغال جمعیت هم در آن مناطق رشد کند.»

این مقام مسئول می‌گوید که با انتقال آب دریا موافق است و مخالفتی ندارد اما عقیده دارد قبل از آن باید یکسری اقدامات انجام شود. از جمله مدیریت مصرف، استفاده حداکثری از آب‌های داخل سرزمین، بازچرخانی آب و استفاده از پساب‌های تصفیه شده.

تقی‌زاده خامسی ادامه می‌دهد: «اگر تمام این کارها را انجام دادیم و دیگر راهی نداشتیم باید سراغ شیرین کردن آب دریا برویم.»

سیستان و بلوچستان در اولویت

یکی از استان‌هایی که باید حتماً شیرین‌سازی آب دریا برای آن اتفاق بیفتد، استان سیستان و بلوچستان است. معاون وزیر نیرو می‌گوید: «سیستان و بلوچستان از آن استان‌هایی است که باید حتماً از آب دریا استفاده کند. همان‌طور که دولت تصویب کرده است در 100 کیلومتری دریا این امکان وجود دارد و می‌توانیم از آب دریا استفاده کنیم.»
وی ادامه می‌دهد: «صنایع پرآب بر را هم باید به‌مناطقی نظیر سواحل مکران و چابهار منتقل کنیم اما در مورد آب شرب نمی‌توانیم به‌صورت کامل متکی به دریا باشیم. چراکه در برخی از مواقع امکان تأمین آب از دریا وجود نخواهد داشت و در صورت وقوع پدیده کشند قرمز در خلیج فارس و دریای عمان دچار مشکل خواهیم شد.»

کمربندی در شرق

با وجود اینکه نمی‌توان آب شرب را وابسته به انتقال آب کرد اما دولت با متقاضی و سرمایه‌گذاری که برای شیرین‌سازی آب دریا به منظور استفاده در صنعت و کشاورزی درخواست دهد، مخالفتی ندارد. البته به شرط رعایت اصول زیست محیطی و فنی.

تقی‌زاده خامسی می‌گوید: «در این راستا مجوزی برای کمربند شرقی ایران داده‌ایم که آب دریا را به استان‌های خراسان رضوی و جنوبی و سیستان وبلوچستان ببرند و در صنعت استفاده کنند. تخصیصی حدود 750 میلیون متر مکعب از آب دریای عمان.»

اما این آب گران است و شاید مدیریت مصرف و راهکارهای دیگر برای تأمین آن عقلایی‌تر باشد. به گفته معاون وزیر نیرو مصرف این سه استان11 میلیارد متر مکعب است که تنها با 10 درصد کاهش مصرف 1.1 میلیارد متر مکعب آب ایجاد خواهد شد./ روزنامه ایران