آرمان: آذرماه سال گذشته بود که رضا اردکانیان وزیر نیروی کشورمان؛ از تصویب طرح افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف در کمیسیون زیربنایی دولت خبر داد و گفت که در نوبت طرح در هیات وزیران قرار دارد. او همچنین با بیان اینکه قرار است این طرح در بخش برق در فصول گرم سال اجرا شود، بنابراین چند ماه زمان گذاشته‌ایم تا بعد از تصویب اطلاع‌رسانی کامل صورت گیرد، اظهار کرد: هدف از اجرای این طرح، تنها تشویق مشترکان به خوش مصرفی است. درنهایت، اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری، مصوبه دولت درباره «افزایش بهای آب و برق از ابتدای اردیبهشت سال ۱۳۹۸» را ابلاغ کرد که براساس این مصوبه، بهای آب شرب و برق از ابتدای اردیبهشت سال ۱۳۹۸ سالانه به میزان هفت‌درصد افزایش می‌یابد.
با هدف مدیریت مصرف و بازدارندگی مصارف غیرضرور، علاوه بر میزان افزایش موضوع بند (۱) این تصویب‌نامه، از ابتدای خردادماه، سالانه 16درصد به خالص صورتحساب آب و برق مصارف خانگی (بدون احتساب آبونمان، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض) مشترکان بالای الگوی مصرف افزوده می‌شود. فاضلاب‌بها، مشمول افزایش موضوع این بند نخواهد بود. در ادامه این مصوبه آمده است: خانوارهایی که مصرف آب یا برق ماهانه آنها پایینتر از الگوی مصرف بوده و در بازه زمانی اول خرداد تا پایان شهریور، در مقایسه با دوره مشابه سال قبل، مصرف خود را کاهش میدهند، مشمول تخفیف به میزان مصرف کاهشیافته با نرخ اولین پله مصرف می‌شوند. همچنین، شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) موظف است طی یک برنامه زمانی، با اولویت مشترکان پرمصرف، لوازم اندازه‌گیری کلیه مشترکانی که به‌طور متوسط مصرف برق ماهانه آنها بالاتر از الگوی مصرف است، با لوازم اندازه‌گیری دارای قابلیت تفکیک مصرف برای ساعات کمباری، میانباری و اوجبار تعویض کند. طبق این مصوبه، منابع درآمدی حاصل از افزایش صورتحساب مشترکان پرمصرف آب و برق حسب مورد صرفا برای تعویض لوازم اندازه‌گیری و مدیریت مصرف، کاهش هدررفت و اصلاح و بهینه‌سازی شبکه‌های توزیع و خرید آب و برق از بخش خصوصی می‌شود.
در همین زمینه، اخیرا محمدحسن متولی‌زاده مدیرعامل شرکت توانیر؛ با تقسیم مشترکان خانگی در دو دسته، به ایسنا اعلام کرده بود: حدود ۲۷میلیون مشترک خانگی زیر الگوی مصرف و یا مطابق الگو برق مصرف می‌کنند که ۷۵درصد مشترکان در مناطق عادی و ۸۳درصد مشترکان در مناطق گرمسیر در این محدوده قرار می‌گیرند. این دسته از مشترکان در صورتی که مصرف خود را نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش دهند، به میزان مصرف کاهش یافته بر اساس نرخ اولین پله در آن منطقه از تشویق برخوردار می‌شوند. متولی‌زاده تصریح کرده بود: با فرض ثابت‌بودن مصرف، صورتحساب این گروه از مشترکان ماهانه حداکثر تا ۲۵۰۰ تومان افزایش می‌یابد، ولی در مقابل کاهش ۱۰درصدی مصرف این گروه از مشترکان صورتحساب آنها را نیز حدود ۲۰درصد کاهش می‌دهد. بخش دیگری از مشترکان خانگی کشورمان شامل سه‌میلیون مشترک پرمصرفی است که بیش از الگو، برق مصرف می‌کنند و ۲۵درصد از مشترکان در مناطق عادی و ۱۷درصد مشترکان در مناطق گرمسیری در این محدوده قرار می‌گیرند. همایون حائری معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی؛ نیز اخیرا گفته بود که تعرفه مشترکان پرمصرف برق، به‌صورت پلکانی افزایش می‌یابد؛ به‌گونه‌ای که در مرحله اول، 50درصد و در مرحله دوم، 05 درصد دیگر افزایش خواهد یافت.
لزوم اصلاح تعرفه‌ها
علیرضا دائمی کارشناس انرژی و معاون سابق برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو نیز با تاکید بر اینکه اصلاح تعرفه‌های آب و برق یک فرآیند ضروری است، روز گذشته به ایسنا توضیح داد: هرچقدر اجرای این فرآیند دیرتر انجام شود، به مصرف‌کننده این علامت داده می‌شود که میزان مصرف را افزایش دهد. درحالی که در شرایط فعلی با توجه به شرایط آب و هوایی کشور مصرف انرژی به این صورت اصلا به صلاح نیست. او بر لزوم اصلاح تعرفه‌ها و حرکت به سمت قیمت‌های واقعی تاکید کرد و گفت: تعرفه‌ها باید طوری اصلاح شوند که قیمت‌ها به تدریج به قیمت‌های واقعی نزدیک شوند.
رعایت سبد درآمدی مردم
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به رعایت سبد درآمدی مردم و توجه به مباحث اجتماعی اظهار کرد: سوی دیگر این ماجرا این است که اصلاح تعرفه‌ها بدون رعایت سبد درآمدی مردم و بدون توجه به مباحث اجتماعی قابل قبول نیست. به عبارت دیگر، اصلاح تعرفه یک امر فقط اقتصادی نیست و یک سوی دیگر آن اجتماعی است و باید به مولفه اجتماعی آن بیشتر توجه شود تا جامعه راغب باشد، چنین اتفاقی رخ دهد. در این صورت مشارکت لازم را خواهد داشت.
دائمی در پایان با بیان اینکه بخشی از درآمدهای کشور صرف هزینه‌های مصارف آب و برق می‌شود، توضیح داد: این درحالی است که پرمصرف‌ها از این یارانه استفاده می‌کنند در صورتی که مردم عادی جامعه از این یارانه استفاده نمی‌کنند. به‌نظر من حتما باید گام‌هایی در این جهت برداشته شود که یارانه‌های پنهانی که به اقشار خاص داده شود به یارانه‌های واقعی تبدیل شود تا اقشار آسیب‌پذیر بتوانند از آن استفاده کنند. در بسیاری از نقاط دنیا این برنامه‌ها انجام شده است و الگوهایی وجود دارد که می‌تواند با رعایت مباحث اجتماعی این اصلاح را انجام دهد.