گزارش میدانی از بازار دستمال کاغذی در تهران

کیفیت و قیمت حرف اول را می زند 

 سال ها طول کشید تا دستمال کاغذی جای دستمال هایی پارچه ای را بگیرد کالایی که به قول مادری مهربان معلوم نیست قدیمی ها با نبودش چه می کردند! کالایی که هم اکنون مصرف همگانی دارد. به طوری که امروزه پای ثابت مصارف خانگی، محل کار، رستوران ها، هتل ها و... است. اگرچه روزانه با این کالای مصرفی سرو کار داریم اما شاید کمتر اتفاق افتاده باشد که یک دستمال کاغذی را نسبت به دیگر دستمال های کاغذی مقایسه کرده باشیم.

کالایی مصرفی که اهمیت فراوانی در سلامت افراد دارد، اماگاه دیده می شود که کیفیت این کالا از سوی خریداران مورد غفلت قرار می گیرد. مردم این روزها بیشتر از گذشته از دستمال کاغذی استفاده می کنند. از طرفی شاهد فروش این نوع دستمال کاغذی ها در وسایل حمل و نقل عمومی مثل متروهای شهری، محل عبور و مرور عابرین، پل های هوایی و دیگراماکن توسط دستفروش ها هستیم. این سوال مطرح می شود که آیا مردم هنگام خرید این محصول به کیفیت و استاندارد بودن آن توجه دارند یا نه؟قیمت دستمال کاغذی برای مصرف کنندگان تاچه درجه ای اهمیت دارد؟ ودیگر اینکه چه نکاتی را هنگام خرید مد نظر قرار می دهند. در این رابطه کمی کنجکاوانه و پرسشگرانه مردمی را رصد کردم که مشغول خرید دستمال کاغذی در فروشگاه ها یا اماکن عمومی مثل متروها و اتوبوسها بودند. وقتی از آنها سوال پرسید شد که چرا از این دستفروشان خرید می کنند. جواب های متفاوتی دریافت کردم. برخی می گفتند، کمک کردن به این افراد و برخی دیگر مناسب بودن قیمت این نوع دستمال کاغذی های جیبی را نسبت به فروشگاه ها عنوان می کردند. خیلی از افراد هم برایشان مهم نبود که از کجا این نوع محصول را خریداری می کنند. البته افراد بسیاری هم وجود داشتند که ترجیح می دادند از فروشگاه های معتبر خریداری کنند. اما نکته قابل تامل اینجا بود که تقریبا ازبیشتر کسانی که پرسیده شد که چه برندی یا مارکی را ترجیح می دهید، برند دستمال کاغذی برایشان خیلی اهمیت نداشت. اگر چه خیلی از این افراد از این نکته غافل بودند که دستمال کاغذی را باید از فروشگاه ها و مغازه  های معتبر خریداری کنند، زیرا درصد زیادی از دستمال کاغذی هایی که در بازار وجود دارند و گاهی با قیمت های بسیار پایین عرضه میشوند، از کیفیت های پایینی برخوردارند و می توانند باعث بروز انواع بیماری ها مثل مشکلات پوستی و آلرژی شوند و سلامت افراد را به خطر بیندازند. خیلی از این افراد نیز معتقد بودند که مصرف دستمال کاغذی و انواع آن روزبه روز به یک کالای ضروری در سبد خانوارها تبدیل شده است که همواره شاهد حضور آن روی میز خانه، آشپزخانه، توالت، میزکار و... هستیم.به طور مثال با خانم جوانی که در مترو کنارم نشسته بود، در خصوص میزان مصرف دستمال کاغذی صحبت کردم، می گفت: مصرف دستمال کاغذی در منزل ما بیش از حد متوسط است. به طوری که حتی خیلی از اوقات به جای استفاده از حوله برای خشک کردن دست و صورت از دستمال کاغذی استفاده می کنیم. حال بايد ديد کالایی که درجیب اشخاص، درمنازل، محل کار، رستوران ها، هتل ها وجود دارد، چقدر روزانه به فروش می رسد وقیمت آن چقدربرای خریدار اهمیت دارد؟این فروشندگان وخریداران آنها چقدر به استاندارد بودن این کالا توجه می کنند؟ اینها پرسش هایی است که پاسخ های آن را اززبان عرضه کنندگان ومصرف کنندگان در پی میخوانید.

دستمال جیبی از دستفروش کنار خیابان جمهوری که اطراف او را علاوه بر خرده ریزهای دیگر دو باکس دستمال جیبی هم گرفته است، درباره میزان رضایتش از فروش دستمال کاغذی می پرسم؛ می گوید: روزی فوقش یک باکس می فروشم. یعنی 24بسته؛24 عدد ، نه باکس! هر دستمال 200 تومان. می گویم: چقدر برایت سود دارد؟ و در پاسخ می شنوم: هر دستمال50 تومان. او جنسش را از بازار تهیه می کند. درباره دستمالهای فروشی داخل مترو از او می پرسم. می گوید: من از آنها نمی آورم. و وقتی علتش را می پرسم، می گوید: چون من زندگی مردم را در نظر می گیرم؛ یکی می خواهد عرقش را پاک کند، یکی بینی اش را! ... صرف ندارد پول زیادی برایش پرداخت کند. می پرسم برایت مهم است دستمالی که می آوری استاندارد باشد؟ می گوید بله. مال ما استاندارد است.این در حالی است که دستفروشی خردسال تعدادی از همان نوع دستمالها را در خیابان ولی عصر 3تا 2000 تومان می فروشد. او می گوید از میدان شوش، باکس 24تایی را 4000 تومان می خرم. می پرسم چقدر در روز فروش داری؟ می گوید: هر روز یک بسته 24تایی می فروشم. دانه ای 700 تومان. اما دستفروش نوجوانی درخیابان طالقانی که بسته های دستمال مرطوب خارجی اش جلوی ما خریدارانی هم پیدا کرده است، می گوید، دستمالهایش ترکیه ای است و قاچاق وارد می شود. او که ناشیگرانه از گفتن قیمت خریدش طفره می رود و از جوابهای ضدونقیضی که می دهد معذب به نظر می رسد، می گوید: زیاد می فروشم. امروز 40تا فروخته ام. 10تا که بفروشم، چهارتایش سود است. این درحالی است که هر بسته دستمال او 2000 تومان به فروش می رسد.

دستمال در بقالی بیشتر فروشنده هایی که در سوپرمارکت کار میکنند، میگویند دستمال جعبه ای در مقایسه با لوله ای، فله ای و انواع دیگر فروش بیشتر و به طور کل در نسبت با بقیه ارقام و اجناس مغازه سود بیشتری به دنبال دارد.فروشنده نوجوان سوپرمارکتی درخیابان مطهری که درابتدا ازپرسش من احساس خطرمی کند وپاسخ نمی دهد.اما پس از اینکه اعتمادش جلب می شود، در برابر این پرسش که آیا استاندارد بودن دستمال برای فروشنده اولویت انتخابی اش محسوب می شود، می گوید: استاندارد و غیر استاندارد مهم نیست! فقط سود برای مغازه دار مهم است. و سپس اضافه می کند: کیفیت و سود! فروشنده یکی از مغازه های خیابان آزادی هم می گوید، دستمال جعبه ای و توالت فروش خوبی دارد و از درآمدش راضی هستم. و وقتی با پرسش استاندارد مواجه می شود، این سوال را توهین تلقی می کند و می گوید: اگر استاندارد نباشد، اصلا نمی فروشم.اما فروشنده یکی از بقالی های خیابان انقلاب که از فروش دستمال کاغذی هایش راضی نیست، می گوید: برای اینکه مردم راحت تر و بیشتر خرید کنند، تخفیف گذاشته ام و 20 درصد ارزان تر می فروشم، اما نمی خرند. عمده می خرم تک می فروشم. دستمال لوله ای دوقلو 3200 تومانی را 2500 می فروشم. از فروش روزانه اش می پرسم؛ می گوید روزانه 200هزار تومان فروش داریم، یعنی 25 هزار تومن سود: 10-12 درصد سود. او جنسش را از بازار تهیه می کند و استاندارد برایش مهم است.

از او می پرسم آیا این برای خریداران هم مهم است؟ می گوید بله و البته قیمت هم برایشان مهم است که ارزانتر می دهیم اما استقبال نمی کنند.2 نفر از خریداران درخیابان فاطمی که در هفته 3بسته دستمال جعبه ای، 2تا لوله ای کوچک و یک لوله ای بزرگ مصرف دارند، معتقدند استاندارد، کیفیت و نرم بودن و بی پرز بودن دستمال مهم است و دستمال های فله ای به خاطر نداشتن خط جداسازی و پایین بودن کیفیت قابل استفاده نیست.این در حالی است که 3خریدار (جوان) دیگر علاوه بر نرمی، کیفیت و استاندارد بر ظاهر جعبه دستمال کاغذی نیز تاکید دارند و آن را یکی از اولویتهای مهمشان برای خرید می دانند. وقتی درباره دستمالهای جیبی نسبتا گران قیمتی که همراه با فال حافظ از سوی دستفروشان سیار عرضه می شود و ممکن است استاندارد نباشد از آنها می پرسم، می گویند هم از روی دلسوزی و هم به خاطر فالش زیاد می خریم.

دستمال کاغذی در اغذیه فروشی ها اما وقتی پای درد دل صاحب یکی از ساندویچ فروشی های خیابان آزادی درباره مقدار مصرف دستمال کاغذی مراجعه کنندگانش می نشینیم می گوید، مردم دستمال مصرف نمی کنند، هدر می دهند؛ مچاله می کنند؛ زیر موبایلشان می گذارند، ... ! او در هفته 14000 تومان بابت 15 بسته دستمال کیلویی هزینه می کند، به کیفیت دستمال زیاد اهمیت نمی دهد و معتقد است برای مشتریانِ گذری نباید زیاد خرج کرد و لزوما نباید برند خوبی خرید. و اضافه می کند اکثر رستورانها از دستمالهای فله ای استفاده می کنند که حدودا کیلویی 7هزار تومان است.فروشنده ای دیگردرخیابا ن وصال که فروشگاهش بزرگتر است، می گوید: ما جعبه ای می خریم. هفته ای یک کارتن 36تایی دستمال مصرف می شود. قیمت خرید هر دستمال برایمان 1200-1250 تمام می شود، 14 میز داریم که روی هر میز یک جعبه دستمال می خواهد روزی 3 جعبه و روزهای شلوغ 5 بسته دستمال تمام می شود.  وقتی به غیر از زیاد بودن تعداد مشتری، علت سرعت تمام شدن دستمالها را می پرسم، به کوچک بودن اندازه و لایه های نازک و شکننده دستمالها اشاره می کند. او می گوید: در بعضی هفته ها جعبه های 50تایی می خریم تا جوابگوی مشتریانمان باشد.

از زبان اغذیه فروشی های منطقه آریاشهر قیمتهای متفاوتی به گوش می رسد. یکی از فروشنده ها که معمولا سرش شلوغ است و در مغازه ای دوطبقه کار می کند در ماه 10-5 کارتن 50تایی مصرف دستمال دارد. برای او کیفیت و قیمت با هم مهم است.درهمین منطقه، فروشنده ای که اسنک و ذرت مکزیکی می فروشد و جلوی مغازه  کوچکش نیمکتی برای نشستن خریداران گذری اش گذاشته، وقتی از دلیل انتخابش برای خرید دستمال کاغذی سوال می کنم، می گوید دستمالی که تیغ و تایش خوب باشد. او روزی دوتا بسته دستمال روی پیشخوانش می گذارد.اما یک ساندویچ فروشی معروف که مدعی است مشتری ها دراستفاده از دستمال کاغذی اصراف می کنند و در عین حال می گوید هدف ما خدمت به مشتری است، اذعان می کند روزی 2کیلو دستمال فله ای مصرف دارد. او دستمال خارجی می خرد و کیفیت برایش مهم است. و می افزاید وقتی دستتان را می شویید دستمال به آن نمی چسبد. فروشنده اغذیه های خانگی 5بسته و فروشنده ذرت مکزیکی 3بسته در روز مصرف دستمال دارند. این در حالی است که اغذیه فروشی دیگر که لوگوی روی دستمال و کیفیت آن توامان برایش مهم است، مدعی است ماهی 100 کیلو دستمال کاغذی مصرف دارد، که کیلویی 8000-7000 هزار تومان است.