زعفران گران‌ترین ادویه جهان به حساب می‌آید. گرچه حدود 90 درصد زعفران جهان در ایران تولید می‌شود، اما چون بازاریابی و فروش این ادویه خوش‌بو را دیگر کشورها انجام می‌دهند، نام آنها به عنوان تولیدکننده این کالا ثبت می‌شود.
پاییز هر سال در شهر تربت حیدریه در استان خراسان رضوی گل‌های زعفران با شش گلبرگ خود به رنگ بنفش درمی‌آیند. انتهای خامه و کلاله گل زعفران سه شاخه به رنگ قرمز متمایل به نارنجی است که به نام زعفران مشهور و دارای بویی معطر است. زعفران گران‌ترین ادویه جهان به حساب می‌آید.
زعفران یا زَرپَران (Crocus sativus) گیاهی است کوچک و چند ساله از تیرهٔ زنبقیان به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر. استان‌های خراسان رضوی و خراسان جنوبی مهم‌ترین تولیدکنندگان زعفران ایران هستند. اما زعفران در چند استان دیگر ایران چون فارس، کرمان، لرستان، قزوین، اردبیل و آذربایجان شرقی نیز کشت می‌شود.
گرچه حدود ۹۰ درصد زعفران جهان در ایران تولید می‌شود، اما بسیاری از این واقعیت بی‌خبرند، زیرا بازاریابی و فروش این ادویه خوش‌بو را دیگر کشورها انجام می‌دهند و نام خود را به عنوان تولیدکننده این کالا ثبت می‌کنند.
بازاریابی توسط شرکت‌های خارجی
سعید باستانی نماینده مجلس، در همین مورد به خبرنگار خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «کل کشت زعفران اینجا (در ایران) انجام می‌شود، اما بازاریابی و فروش جای دیگری اتفاق می‌افتد.»
باستانی در ادامه با کمی اغراق می‌گوید: «مردم جهان باید بدانند که زعفران، بدون توجه به نام تجاری و فروشنده آن از ایران می‌آید.» او می‌گوید که زعفران به رغم تاکید اسپانیا، ایتالیا یا سوئیس محصول این کشورها نیست و به ایران تعلق دارد.
قیمت هر کیلو زعفران در بازارهای محلی ایران ۹۰ میلیون ریال است که در بازار ارز حدود ۷۰۰ دلار می‌شود. اما زعفران در بازارهای جهانی چندین برابر این قیمت خرید و فروش می‌شود. کاشت و برداشت زعفران بسیار زمان‌بر است، زیرا برداشت محصول با دست انجام می‌گیرد. این ادویه از اسپانیا تا سوئد و هند محبوب است و خریداران فراوانی دارد.
در حال حاضر بیشتر زعفران ایران توسط شرکت‌های خارجی فروخته می‌شود، اما دولت ایران می‌خواهد به این وضعیت پایان دهد و تولیدکنندگان داخلی را به این کار ترغیب می‌کند.
ضرورت حمایت از کشاورزان
یکی از پیشگامان کمپین زعفرانِ "ساخت ایران" علی شریعتی، تولید کننده زعفران و صاحب شرکت "زعفران نوین" در مشهد است که سالانه حدود ۱۵ تن زعفران به دیگر کشورها صادر می‌کند.
علی شریعتی در این باره می‌گوید: «ما باید همواره خود را با بازاریابی در دیگر کشورهای جهان هماهنگ کنیم.»
یکی از مشکلات بازاریابی زعفران این است که این محصول در شکل‌های مختلف گَرد، قرص یا ساقه به فروش می‌رسد. مشکل دیگر تامین مالی در تولید زعفران است، زیرا اکثر بانک‌های ایرانی تمایلی ندارند به کشاورزان کوچک وام بدهند.
شرکت شریعتی به همین دلیل طی برنامه‌ای اقدام به اعطای وام به کشاورزان زعفران کرده است. این شرکت تجهیزات ضروری را نیز در اختیار کشاورزان قرار داده و آنها را در کشت صحیح زعفران آموزش می‌دهد.
شریعتی می‌گوید: «ما دست‌کم ۲۰ هزار کشاورز زعفران را آموزش داده‌ایم و با چهار هزار کشاورز قرارداد بسته‌ایم که بر مبنای آن متعهد می‌شویم محصول آنها را خریداری کنیم.» این تولیدکننده بزرگ زعفران می‌گوید که می‌خواهد تولید کشاورزان و از همین راه رفاه آنها را بهبود بخشد.
شریعتی مطمئن است که کشاورزان ایرانی زعفران با آموزش بهتر و حمایت بیشتر می‌توانند تولید سالانه خود را از ۴۰۰ تن به یک‌هزار تن افزایش دهند.
مشکل خشکسالی و آبیاری سنتی
یکی از مشکلات اساسی کشاورزان زعفران خشکسالی است. کشاورزان زعفران از خشکسالی که دو دهه است ادامه دارد، رنج می‌برند. گرچه زعفران به نسبت دیگر گیاه‌های منطقه نیاز کمتری به آب دارد، اما روش‌های آبیاری سنتی کشاورزان نیز به همین دلیل دیگر نمی‌تواند ادامه یابد.
امین رضایی، یکی از کشاورزان زعفران که مزرعه‌ای در جنوب مشهد دارد، در این باره می‌گوید: «روش‌های سنتی آبیاری مشکل‌آفرین است. کشاورزان باید یاد بگیرند از شیوه‌های مدرن آبیاری استفاده کنند.»
علی شریعتی به رغم مشکلات موجود، آینده تولید زعفران را مثبت ارزیابی می‌کند. او می‌گوید تقاضای زعفران در بازار، بخصوص از سوی چین، در سال‌های گذشته به شدت افزایش یافته و تحریم‌های جدید آمریکا نیز مربوط به ادویه و سایر مواد غذایی ایران نمی‌شود.