شهروند| 80 هزار خودرو با عمر کمتر از ٤سال به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده و 55 درصدشان در معاینه فنی رد شده‌اند. این موضوع را محسن پورسیدآقایی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران اعلام کرده است.
در واقع می‌توان گفت چیزی بیشتر از نصف خودروهای نو در تست معاینه فنی رد شده‌اند اما این نخستین‌باری نیست که کیفیت خودروهای ایرانی به چالش کشیده می‌شود. براساس گزارش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، به‌طور متوسط ٤,٦ خودرو از ١٠٠ خودرو به دلیل ایراد فنی در سه‌ماهه اول تاریخ تولیدشان به تعمیرگاه مراجعه می‌کنند؛ این درحالی است که متوسط این عدد در دنیا ١.٥ است. در واقع خودروهای ایرانی حدود سه‌برابر خودروهای خارجی دچار مشکل فنی می‌شوند.
از این گذشته، گزارش‌های شهرداری نشان می‌دهد که خودروهای نویی که صاحب کمترین ستاره کیفیت هستند، بیشترین آلایندگی را برای محیط‌زیست دارند. خودروهایی مانند وانت، تیبا، پراید، پژو آردی و حتی سمند و رانا بیشترین نمره منفی را در تست‌های معاینه فنی به دست آورده‌اند. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که سازمان استاندارد سال‌هاست اعلام می‌کند که درصدد توقف خط تولید برخی خودروها ازجمله پراید و پژو ٤٠٥ هستند و هربار تاریخ جدیدی برای پایان پراید و پژو ٤٠٥ اعلام می‌کنند اما تاکنون این مسأله اتفاق نیفتاده است و خودروهای کم‌کیفیت برای مالکشان و محیط‌زیست دردسرسازی می‌کنند.
خودروهای مردودی معاینه فنی کدامند؟
بنا به اعلام معاونت حمل‌ونقل شهرداری معمولا خودروهای نویی در تست معاینه فنی مردود می‌شوند که از نظر کیفیت ستاره‌های کمتری گرفته‌اند.
براساس گزارش ستاد مرکزی معاینه فنی تهران، ٢٨درصد از خودروهای وانت نیسان و ٦/٢٥درصد از خودروهای وانت پیکان مراجعه‌کننده به مراکز مجاز معاینه فنی در تست آلایندگی مردود شده‌اند. همچنین ١٥درصد از خودروهای پراید که به مراکز معاینه فنی مراجعه کرده‌اند نیز، در آزمون آلایندگی مردود شده‌اند.
خودروهای پژو آردی، سمند، رانا و روآ نیز به ترتیب در مراتب بعدی بیشترین آمار مردودی در تست معاینه فنی قرار گرفته‌اند.
البته در این میان برخی خودروهای خارجی هم جزو مردودی‌ها به شمار می‌آیند و خودروهای تویوتا و ام‌وی‌ام ٥٣٠ از این جمله‌اند.
قبولی‌های معاینه فنی کدام خودروها هستند؟
بیشترین نمره قبولی معاینه فنی به تندر٩٠ تعلق می‌گیرد. براساس گزارش ستاد مرکزی معاینه فنی تهران، از میان خودروهای خارجی، خودروهای برند کیا و هیوندا بالاترین نمرات معاینه فنی را دریافت کرده‌اند.
در رده‌های بعدی خودروهای سوزوکی، لیفان، ام‌وی‌ام ١١٠، پژوپارس، پژو٢٠٦ و پژو٤٠٥ نیز در مراتب بعدی کمترین نمره مردودی قرار دارند و تعداد مردودی هریک از آنها نسبت به کل خودروهای مراجعه‌کننده هم‌مدل به مراکز معاینه فنی، کمتر از ٥درصد بوده است.
مالکان سهل‌انگار هم مقصرند
همه چیز را نمی‌توان به گردن کیفیت خودروهای تولیدی انداخت. فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو با اشاره به مورد تأیید قرارنگرفتن ٥٥درصد از ٨٠هزار خودرو آن هم با عمری کمتر از ٤سال به «شهروند» می‌گوید: این موضوع دلایل متعددی دارد و ممکن است مالک خودروی نو در نگهداری خودرواش کوتاهی کرده باشد.
او توضیح می‌دهد: در ٤سال گذشته، ٦میلیون خودرو تولید شده است و تنها ٨٠هزار خودروی نو در تست‌های معاینه فنی شرکت کرده‌اند. این مسأله نمی‌تواند ارزیابی دقیقی از میزان کیفیت خودروهای تولیدی در اختیار ما بگذارد.
او ادامه می‌دهد: مسأله دیگری هم که می‌تواند بر مردودشدن خودروهای نو در تست‌های معاینه فنی تاثیرگذار باشد، نگهداری نادرست است؛ به‌عنوان مثال خودرو نیاز به تعویض روغن داشته باشد و مالک از این کار سر باز زده است که موجب فشارآمدن بر موتور و در نتیجه موجب آلودگی هوا می‌شود.
خودروهای کم کیفیت مجوز تولید دارند
با این وجود سعید موتمنی، رئیس اتحادیه فروشندگان اتومبیل عقیده دیگری دارد. او به «شهروند» می‌گوید: ریشه این موضوع را باید در مجوز گرفتن خودروهای تک ستاره و دو ستاره دانست.
وی توضیح می‌دهد: «تنها استانداردهای آلایندگی در تست‌های معاینه فنی مورد بررسی قرار نمی‌گیرند و شاید خودرو از نظر سایر استانداردها هم دچار مشکل باشد. به‌عنوان مثال ممکن است سیستم موتور، جلوبندی یا یکی از این موارد مشکلی داشته باشد. البته با وجود این‌که خودروها زیر ٤سال بودند، احتمال می‌رود تک ستاره یا دو ستاره باشند.»
موتمنی ادامه می‌دهد: «متاسفانه سازمان استاندارد به خودروهایی که نباید مجوز دهد مجوز می‌دهد، خودروهای تک ستاره خودروهایی هستند که ازکیفیت کافی برخوردار نیستند. به عبارت دیگر، استاندارد لازم را برای مشتری ندارند، مانند پراید و سمند. این مسأله سال‌هاست که برای مشتری و محیط‌زیست مشکل ایجاد می‌کند.
مردودی‌ها در فهرست خودروهای کم ستاره
نگاهی به فهرست خودروهای مردودی در معاینه فنی نشان می‌دهد که این خودروها با لیست بازرسی کیفیت و استاندارد ایران تقریبا تطابق دارد و از این جهت چندان بیراه نیست که کیفیت تولید این خودروها بیشتر از سهل‌انگاری مشتریان در نگهداری خودرو زیر سوال برود.
طبق گزارشی که در مرداد ماه ٩٧ منتشر شده، خودروهای تک ستاره شامل؛ وانت پیکاپ فوتون، وانت مزدا_کارا٢٠٠٠تک کابین وانت آریسان، وانت مزدا_کارا٢٠٠٠دو کابین، وانت نیسان تک سوز و وانت نیسان دوگانه سوز هستند. اما در بخش سواری new mvm٣١٥، دانگ فنگ h٣٠، دنا، سورن، پژو پارس کرمانشاه، پژو ٤٠٥خراسان، سمند تبریز، تیبا، تیبا٢، ساینا، سایپاx١٣١پارس خودرو، سایپاx١٣١، سایپاx١٣٢، سایپاx١١١ در گروه سواری‌های دو ستاره قرار می‌گیرند.
می‌گویند استاندارد یورو٤ را داریم
خودروهای ایرانی استانداردهای حداقلی را دارند. این موضوع را فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو به «شهروند» اعلام می‌کند و توضیح می‌دهد: «سطح استانداردهای کیفی ما در خودروسازی با استاندارد جهانی بسیار متفاوت است. گفته می‌شود که خودروهای ما از استاندارد سوخت یورو ٤ بهره‌مند هستند اما این موضوع به معنای آن نیست که ما با استاندارد جهانی برابریم.»
زاوه با اشاره به این‌که بسیاری از کشورهای همجوار و اروپایی از یورو ٤ استفاده می‌کنند در این زمینه یادآور شد: استفاده از استاندارد یورو ٤ که کیفیت و میزان سختگیری درباره آن محل سوال است، به معنی این نیست که خودروهای ما بهترین استانداردهای زیست محیطی را دارند. استاندارد یورو ٤ یک استاندارد رایج است و بسیاری از کشورهای دیگر از یورو ٤استفاده می‌کنند اما در کشورهای پیشرفته استانداردهای زیست محیطی به یورو ٦ ارتقا داشته است.
البته باید توجه داشت که موضوع استانداردبودن خودروها از لحاظ ایمنی مقوله‌ای متفاوت دارد، زیرا هنوز که هنوز است از این لحاظ نتوانسته است برای خود جایگاهی به دست آورد. زاوه با تأیید این موضوع در این زمینه ادامه می‌دهد: «ما در زمینه استانداردبودن و ایمنی بدنه خودرو راه زیادی تا جامعه جهانی داریم و اصلا نمی‌توانیم دراین‌باره خود را با کشورهای پیشرفته خودروساز مقایسه کنیم.»
سبقت اروپایی‌ها برای خرید خودروهای هیبریدی
با وجود آن‌که بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان به خودروهای برقی روی آورده‌اند تا مصرف بنزین و آلودگی هوا را کاهش دهند، تعرفه خودروهای برقی در ایران سنگین است و تعرفه واردات آن به سقف ٤٠درصد می‌رسد که این موضوع خرید خودروهای برقی را از توان بسیاری از خانواده‌ها خارج می‌کند.
حالا بسیاری از کشور‌ها به استفاده از این نوع خودرو روی آوردند به‌طوری که برخی از کشور‌ها حتی تخفیف‌هایی برای این نوع از خودروها قرار داده‌اند. این در حالی است که دولت در‌سال جاری اعلام کرد کف تعرفه خودروهای هیبریدی ۵درصد و سقف آن ٤٥ درصد اعلام شده است.
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که ۱۰ کشور اروپایی بیشترین میزان فروش خودروهای تمام برقی و الکتریکی را در جهان داشته‌اند.در این رده‌بندی، کشور نروژ در شمال قاره اروپا با میزان فروش ۲۵هزار و ۸۶۳ دستگاه خودروی برقی، فرانسه با فروش ۲۰هزار و ۴۹۹ دستگاه خودروی برقی، آلمان با فروش ۱۸هزار و ۲۶۳ دستگاه خودروی برقی، انگلستان با فروش ۱۱هزار و ۷۴۶ دستگاه خودروی برقی، هلند با فروش ۶هزار و ۲۳ دستگاه خودروی برقی، اتریش با فروش ۴هزار و ۴۶۶ دستگاه خودروی برقی، سوئد با فروش ۳هزار و ۸۵۷ دستگاه خودروی برقی، سوییس با فروش ۳هزار و ۲۲۶ دستگاه خودروی برقی، اسپانیا با فروش ۳هزار و ۵۹ دستگاه خودرو و بلژیک نیز با فروش ۲هزار و ۱۷۲ دستگاه خودروی تمام برقی، به ترتیب در رتبه‌های اول تا دهم قاره اروپا جای گرفته‌اند. البته باید در نظر داشت نروژ که یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت در شمال اروپاست، به نظر می‌رسد که خود نمی‌خواهد از وسایل نقلیه بنزینی و دیزلی استفاده کند و به جای آن قصد دارد از خودروهای دوستدار محیط‌زیست و پاک حمایت کند تا نقش بسزایی در حفظ محیط‌زیست و کاهش میزان انتشار آلاینده‌های به جو کره زمین ایفا کند.