دلار آمریکا پس از ثبت رکورد تاریخی 19 هزار تومانی در بازار آزاد، عرصه را برای جهش قیمت اقلام خوراکی از جمله سیب‌زمینی و رُب گوجه فرنگی فراهم کرده است.
مطابق گزارش‌های رسمی، قیمت فروش هر کیلوگرم سیب‌زمینی در بازار خُرده‌فروشی تهران به 5500 تومان رسیده است. این در حالی است که بهای هر کیلوگرم سیب‌زمینی طی نیمه اول سال جاری خورشیدی بین 1200 تا 2500 تومان در نوسان بوده است.
در همین حال بهای هرکیلوگرم گوجه‌فرنگی نیز طی هفته گذشته بیش 100 درصد افزایش یافته و تا 7500 تومان صعود کرده است.
همین امر موجب شده تا قیمت رب گوجه‌فرنگی به بیش از 2.5 برابر نرخ‌های پیشین افزایش یابد. به طوری که قیمت هر کیلوگرم رب گوجه فرنگی متناسب با برند عرضه شده در بازار بین 18 تا 25 هزارتومان به فروش می‌رسد.
این رشد قیمت ها در شرایطی رخ داده که آمار ارائه شده توسط وزارت جهاد کشاورزی ایران حاکی از افزایش 97 هزار تنی تولید گوجه‌فرنگی و ثبات تولید سیب‌زمینی طی سال جاری زراعی است.
با این وجود صادرات سیب‌زمینی طی سال جاری 86 درصد رشد کرده و صادرات گوجه فرنگی نیز 125 درصد افزایش یافته است.
سقوط ارزش ریال در مقابل ارزهای عمده جهان موجب شده تا جذابیت قاچاق و حتی صادرات قانونی اقلام خوراکی تولید ایران به کشورهای همسایه ازجمله عراق و افغانستان افزایش پیدا کند.
چرا که با وجود سقوط ۳۶۰ درصدی ارزش برابری ریال در برابر دلار آمریکا طی یک سال گذشته، بهای اقلامی خوراکی و کالاهای اساسی در بازار ایران به طور متوسط کمتر از ۱۰۰ درصد افزایش یافته و همین امر موجب ارزان شدن کالاهای ایرانی در مقایسه با قیمت‌های جهانی شده است.
همین امر روند افزایش قیمت اقلام خوراکی و کالاهای اساسی کلید زده است. به طوری که در تازه ترین مورد، بهای مرغ در بازار بار دیگر صعود خود را آغاز کرده و در پایان هفته گذشته به نزدیکی 11.500 تومان به ازای هر کیلوگرم رسیده است. این نرخ اوایل سال جاری کمتر از 8 هزارتومان بوده است.
البته افزون بر عامل افزایش نرخ ارز و صادرات، حسن صابری، رئیس اتحادیه بارفروشان گفته است که بخشی از کمبود کالا در بازار به دلیل ادامه اعتصاب کامیون‌داران و کندی حمل و نقل کالا در ایران بوده است.
به همین منظور پس از ماه‌ها اعتراض صنفی کامیون‌داران نسبت به کرایه پائین حمل بار، دولت تصمیم گرفته تا با توزیع لاستیک با نرخ دولتی بین کامیون‌دارانی و رانندگانی که اقدام به بارگیری می‌کنند، به اعتصاب آنها پایان دهد.
همچنین دولت در تلاش است با ممنوع کردن صادرات اقلام خوراکی مانع از جهش بیشتر قیمت‌ها شود. به همین منظور، دولت تاکنون صادرات گوجه‌فرنگی مورد استفاده در کارخانه‌های رب‌سازی، دام زنده و هرگونه گوشت منجمد و گرم تولید داخل یا وارداتی (با ارز ۴۲۰۰ تومانی) را ممنوع کرده است.
با این وجود مشخص نیست که آیا دولت خواهد توانست مانع از قاچاق اقلام خوراکی به کشورهای همسایه نیز بشود یا خیر. عاملی که پس از ممنوعیت صادرات قانونی کالاها و افزایش سود تجارت محصولات ایرانی بیش از پیش خودنمایی خواهد کرد.