اول اکتبر 2018 یعنی 20 روز دیگر مهلت FATF به ایران برای تصویب لوایح چهارگانه و به دنبال آن خروج از لیست خاکستری و ورود به منطقه سبز ایمن مبادلات مالی و بانکی پایان می‌یابد اما هنوز تکلیف سه لایحه مشخص نیست.
55 روز تا آغاز تحریم‌های نفتی و انرژی آمریکا و 20 روز تا پایان مهلت سه ماهه گروه اقدام مالی (FATF) باقی مانده است تا مبادلات بانکی بدون مشکل انجام شود، آن هم در شرایطی که آمریکا می‌خواهد از ۱۳ آبان بر شدت تحریم‌ها بیفزاید.
همه نگاه‌ها به مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام است تا تکلیف لوایح چهارگانه الحاق ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی (پالرمو)، اصلاح قانون مبارزه با پولشویی، اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم و الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) را مشخص کند. مجلس و شورای نگهبان گام اول را محکم برداشتند؛ لایحه اصلاح قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم بعد از رفت و برگشت تصویب شد و رئیس‌جمهوری آن را برای اجرا ابلاغ کرد.
مجلس گام دوم را هم با تمامی مخالفت‌های طیف‌های خاصی از نمایندگان برداشت و لوایح پالرمو و اصلاح قانون مبارزه با پولشویی را به تصویب رساند، اما در پیچ ایرادات شورای نگهبان باقی ماند؛ شورای نگهبان ایرادات شکلی به لایحه پالرمو وارد و مجلس هم آن را رفع کرد، اما این بار مجمع تشخیص مصلحت نظام که به عنوان بدعت و کاری نو همزمان مصوبات مجلس در این لوایح را بررسی می‌کند، ایراداتی را مطرح کرد. پالرمو در مارپیچ مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام گیر افتاد؛ برخلاف بررسی ایرادات شورای نگهبان یک بار در صحن علنی و دو بار در کمیسیون حقوقی، هنوز رسیدگی به اشکالات مجمع باقی مانده که تعیین تکلیف آن به بعد از تعطیلات مجلس آن هم در کمیسیون قضائی موکول شد؛ کمیسیون بعد از اجماع و تصویب، مصوبه را به هیات رئیسه جهت بررسی در صحن علنی ارجاع می‌دهد.
این یعنی که حداقل وضعیت پالرمو تا ۱۵ روز دیگر مشخص نمی‌شود. وضعیت لایحه اصلاح قانون مبارزه با پولشویی تا حدودی همچون پالرمو است؛ با این تفاوت که کمیسیون حقوقی ایرادات شورای نگهبان را بررسی و به هیات رئیسه ارائه کرده و حال باید منتظر رسیدگی به آن در صحن علنی باشیم. از سوی دیگر مجمع تشخیص هم اشکالات محتوایی و مغایرتی با برخی سیاست‌های کلی را عنوان کرده که به گفته نوروزی سخنگوی کمیسیون حقوقی، اعضای کمیسیون در جلسه‌ای با مجمع تشخیص به بررسی نظرات آنان خواهند پرداخت؛ این گفته بدان معناست که اگر شورای نگهبان هم نظر مجمع را قبول کند مجددا باید ایرادات در کمیسیون و بعد در صحن مجلس مورد رسیدگی قرار گیرد؛ برای تعیین تکلیف این لایحه هم نمی‌توان زمانی کمتر از ۱۵ روز با توجه به تعطیلات مجلس متصور بود. به نظر می‌رسد وضعیت بررسی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم (CFT) از دو لایحه دیگر بغرنج‌تر است چون مجلس رسیدگی به این لایحه را به مدت دو ماه مسکوت گذاشته که این مهلت نیز تمام شد. انتظار می‌رود بعد از تعطیلات، نمایندگان وارد بررسی این لایحه شوند.
منافع ملی و فرجه‌های زمانی
در همین راستا روز گذشته رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اظهار کرد: چندی پیش درباره لوایح چهارگانه یکسری ایرادات را به مقام معظم رهبری اعلام کردند که ایشان نیز ملاحظاتی را مطرح کردند. بعد از آن گردش کاری صورت گرفت. در نهایت ایشان این موضوع را بیان کردند که باید در این باره مجلس و دولت نظر دهند؛ یعنی مجلس و دولت را مامور کردند که نظرشان را اعلام کنند.
حشمت‌ا... فلاحت پیشه افزود: نظر مجلس می‌تواند تایید یا رد باشد لذا اینکه برخی افراد موضوع لوایح چهارگانه را به دفتر رهبری و اعلام نظر ایشان ربط می‌دهند، درست نیست. رهبری درباره لوایح چهارگانه تنها چنین دستوری دادند و دستور دیگری نداشتند. البته ممکن است که ما از آن اطلاعی نداشته باشیم. ولی بعید است؛ ایشان در نهایت اختیار را به مجلس و دولت دادند.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خاطرنشان کرد: بر اساس نظر مقام معظم رهبری باید مجلس و دولت درباره لوایح چهارگانه تصمیم بگیرد و نمایندگان آرای خود را مبنی بر رد یا تایید اعلام کنند؛ کما اینکه بنده معتقدم تایید کامل کنوانسیون‌ها به صلاح نیست. در عین حال می‌توان حق تحفظ و حق شرط را اعمال کرد. فلاحت پیشه درباره مهلت ۲۰ روزه باقی مانده برای تعیین تکلیف FATF گفت: در دوره گذشته حدود ۶۰ سوال از ایران پرسیده شد که ما ۳۰ درصد آن را پاسخ دادیم. لذا پایان این مهلت به معنای قرار گرفتن ایران در لیست سیاه نیست؛ کما اینکه برخی کشورهای اروپایی نیز این کنوانسیون‌ها را در فرآیند دو ساله تصویب کرده و زمینه اجرای آن را فراهم کردند. FATF در مقطع فعلی بیش از ۴۰ توصیه را به ما داشته است که چهار مورد آن مربوط به تصویب لوایح و کنوانسیون‌هاست. وی در پایان تاکید کرد که نباید منافع ملی را به فرجه‌های زمانی ارجحیت داد./ایسنا