بنا بر گزارش‌ها میزان صادرات نفت ایران در ماه گذشته میلادی به نسبت ماه پیش از آن هفت درصد کاهش یافته است. این کاهش حدود 3 ماه پیش از بازگشت تحریم‌های نفتی آمریکا علیه جمهوری اسلامی رخ داده است.
میانگین صادرات نفت ایران در ماه ژوئیه حدود روزی ۲ میلیون و ۳۲۰ هزار بشکه بود که کمترین میزان صادرات نفت جمهوری اسلامی در چهار ماه گذشته محسوب می‌شود.
سایت نجارت‌نیوز روز جمعه (۱۹ مرداد/ ۱۰ اوت) به نقل از منابع خبری غربی گزارش داد که در ماه گذشته میلادی کره جنوبی و کشورهای اروپایی صادرات نفت از ایران را کاهش داده‌اند.
بنابر این گزارش در همین دوره زمانی چین و هند، به عنوان مهم‌ترین مشتریان نفت ایران واردات خود از این کشور را حدود ۷۶ و ۴۰ هزار بشکه در روز افزایش دادند اما در مجموع صادرات نفت جمهوری اسلامی، هفت درصد کمتر از ماه قبل بوده است.
در ماه‌های گذشته صادرات نفت ایران با افت و خیزهای زیادی روبرو بوده است. روابط عمومی وزارت نفت چندی پیش گزارش داد که ایران در ماه مه (۱۱ اردیبهشت تا ۱۱ خرداد) روزانه حدود ۳۰۰ هزار بشکه میعانات گازی و حدود دو میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام صادر کرد که بالاترین میزان صادرات از زمان اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بوده است.
روابط عمومی وزارت نفت در توضیح علت این افزایش نوشت: «صادرات نفت خام ایران در ماه مه به دلیل تعمیرات پالایشگاه‌های داخلی از میانگین بالاتر است. با بازگشت پالایشگاه‌ها به مدار تولید، از مقدار صادرات نفت‌خام کاسته می‌شود.»
کاهش صادرات نفت به اروپا
به گزارش تجارت‌نیوز کشورهای اروپایی در ماه گذشت در مجموع نزدیک به ۲۰ هزار بشکه در روز کمتر نفت از ایران وارد کرده‌اند. در میان این کشورها واردات فرانسه، اسپانیا و ترکیه کاهش و خرید یونان و ایتالیا اندکی افزایش داشته است.
رئیس جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ هشتم ماه مه (۱۸ اردیبهشت) فرمان اجرایی خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای با ایران و برجام را امضا، و در پی این اقدام وزارت خزانه‌داری ایالات متحده اعلام کرد که تحریم‌های لغو یا تعلیق شده آمریکا علیه جمهوری اسلامی، در دو دوره ۹۰ و ۱۸۰ روزه دوباره اعمال خواهد شد.
دور نخست این تحریم‌ها از صبح سه‌شنبه، ۱۶ مرداد دوباره اعمال می‌شوند و دور بعدی که صادرات نفت و محصولات نفتی ایران و مبادلات مالی بانک مرکزی را هدف گرفته ابتدای ماه نوامبر اعمال خواهند شد.
ترامپ از شریکان تجاری ایران خواسته است که تا زمان بازگشت کامل تحریم‌ها واردات نفت از ایران را به صفر برسانند یا به طرز قابل توجهی کاهش دهند.
آغاز سیر نزولی صادرات نفت
به نظر می‌رسد این روند از ماه گذشته آغاز شده باشد و ناظران پیش‌بینی می‌کنند سیر کاهشی واردات نفت و محصولات نفتی از ایران از ماه سپتامبر با سرعت بیشتری ادامه یابد.
به گزارش تسنیم ، بزرگترین شرکت پالایشگاهی ژاپن به علت عدم دریافت دستورالعمل صریح از دولت این کشور در مورد نحوه مواجهه با تحریم‌های آمریکا علیه ایران، ممکن است در ماه سپتامبر ناگزیر به قطع خرید نفت از ایران شود.
میانگین صادرات نفت جمهوری اسلامی در سال گذشته خورشیدی روزی دو میلیون و ۱۱۵ هزار بشکه بوده است و مطابق برنامه‌های ایران این میزان قرار بود تا دو و نیم میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
ایالات متحده هدف از بازگرداندن تحریم‌های علیه جمهوری اسلامی را وارد کردن سنگین‌ترین فشارها به این کشور برای تغییر سیاست‌ها و کشاندن تهران به پای میز مذاکرات عنوان می‌کند و امیدوار است صادرات نفت ایران تا یک و نیم میلیون بشکه در روز کاهش یابد.
ناظران گمان می‌برند با فشارهای آمریکا صادرات نفت ایران حداکثر یک میلیون بشکه در روز کاهش یابد. وجود مشتریانی مانند چین که ماه گذشته نزدیک به ۸۰۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده و به تحریم‌های آمریکا روی خوش نشان نمی‌دهد دست یافتن کاخ سفید به اهدافش را دشوار می‌کند.
مرحله نخست اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا، شامل مواردی مانند معامله اسکناس و اسناد مبتنی بر دلار با ایران، داد و ستد طلا و دیگر فلزات گرانبها و واردات فرش و پسته می‌شود.
سایت خبری "الف" در گزارشی که روز جمعه ۱۹ مرداد منتشر شد به بررسی هزینه‌هایی پرداخته که دور اول تحریم‌ها به اقتصاد بحران‌زده جمهوری اسلامی تحمیل می‌کند.
کاهش درآمد صادرات فرش و پسته
به نوشته سایت الف: «این تحریم‌ها باعث می‌شود تا ایران درآمدی بالغ بر ۴۲۴ میلیون دلار که سال گذشته از صادرات فرش به دست آورده بود را از دست بدهد. فرش دستباف ایران ۳۰ درصد از بازار فرش دنیا را به خود اختصاص داده و برای ۲ میلیون نفر ایرانی فرصت شغلی ایجاد کرده است.»
تاثیر تحریم بر وضعیت اشتغال در ایران موضوعی است که برخی مسئولان دولتی را نیز نگران کرده است. علی ربیعی، وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی که روز چهارشنبه استیضاح شد، چند روز پیشتر گفته بود این یک "جنگ واقعی" است و با بازگشت تحریم‌ها ممکن است یک میلیون نفر به خیل بیکاران ایران اضافه شود.
به گزارش سایت الف، ایران در ۹ ماه پایانی سال گذشته ۹۶ هزار تن پسته به ارزش ۸۵۳ میلیون دلار صادر کرده که با اعمال مجدد تحریم‌ها بخشی از این درآمد هم به خطر می‌افتد.
صنایع خودروسازی ایران نیز مشمول دور نخست تحریم‌ها هستند. خودروسازان ایرانی در سال گذشته یک میلیون و ۶۰۰ هزار دستگاه وارد بازارهای داخلی کرده‌اند. این تجارت پر سود با قطع همکاری خودروسازان مهم اروپایی با جمهوری اسلامی لطمه‌های قابل توجهی خواهند خورد.
تحریم داد و ستد طلا نیز برای ایران کم‌هزینه نخواهد بود. این کشور به دلیل محدودیت‌ها در مبادلات بانکی و انتقال ارز، بخشی از درآمدهای حاصل از صادرات نفت را به طلا تبدیل می‌کرد و این کار اکنون با محدودیت‌های جدی روبرو شده است.
در ماه‌های گذشته و زمانی که تنها زمزمه بازگشت تحریم‌ها به گوش می‌رسید وضعیت اقتصادی ایران بحرانی شد، ارزش ریال در برابر ارزهای معتبر خارجی طی چند ماه به کمتر از نصف رسید و نارضایتی از گرانی و بیکاری معترضان را به خیابان‌ها کشاند.
بر این اساس دور از انتظار نیست که با نمایان شدن تاثیر تحریم‌ها و افزایش بیکاری، گرانی و تورم حرکت‌های اعتراضی که در هفته‌ها و ماه‌های گذشته در بسیاری از شهرهای ایران شکل گرفته گسترش یابد و دولت حسن روحانی و کل نظام جمهوری اسلامی را به چالش بکشد.