روزنامه آمريكايي واشنگتن پست با درج مطلبي از حضور شمار زيادي از بازرگانان و صاحبان صنايع آمريكا در ايران براي بررسي بازگشت به ايران خبر داد. در اين گزارش آمده است: براي نخستين بار در چند دهه گذشته بازرگانان آمريكايي به تعداد قابل توجه به ايران سفر كرده و احتمال شراكت آينده را در صورت گشايش مجدد كانال‌هاي تجاري ميان دو كشور بررسي مي‌كنند. در ادامه اين مطلب آمده است هرچند در حال حاضر تمام تحريمها عليه ايران برقرار هستند، اما سفر به ايران ممنوعيت ندارد و شهروندان آمريكايي ميتوانند ويزاي ايران دريافت كنند و توسط ميزبانان ايراني مورد استقبال قرار گيرند كه سفرهاي اخير شركتهاي سرمايه‌گذاري آمريكايي به ايران از اين جمله است. براي شهروندان آمريكايي كه براي سفر به ايران ويزا دريافت مي‌كنند، ميزبانان ايراني ميتوانند برنامه‌هايي را ترتيب دهند كه شامل بازديد از شركتهاي سرمايه‌گذاري، بازار بورس تهران، كارخانه‌ها، مزارع و شركتهاي فناوري است. در اين گزارش آمده است با وجود تحريمها عليه ايران در سالهاي گذشته و كاهش سرمايه‌گذاري كشورهاي غربي در ايران، جذب سرمايه‌گذاري خارجي در ايران در سال 2012 حدود 5 ميليارد دلار بوده است كه قسمت عمده آن توسط چين، روسيه و تركيه انجام شده اند. شراكت بلند مدت در بخش‌هاي انرژي و خودرو ميان ايران و شركت‌هايي از آلمان، فرانسه و ايتاليا در سالهاي اخير به دليل تحريمهاي اتحاديه اروپا عليه تهران كاهش يافته است. با وجود كاهش سرمايه‌گذاري خارجي ناشي از تحريمهاي غربي، كنفرانس توسعه و تجارت ملل متحد برآورد كرده است كه سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي در ايران رو به افزايش بوده و به پنج ميليارد دلار در سال 2012 رسيد كه عمدتا از سوي شركتهاي چيني، روسي و ترك بوده است. با اين همه اين رقم كمتر از هفت ميليارد دلاري بود كه ايران براي سال 2012 پيش بيني كرده بود و نياز اين كشور براي سرمايه خارجي همچنان رو به رشد است. در حالي كه بعيد است سرمايه‌گذاري آمريكايي اين شكاف را به‌زودي پر كند اما سرمايه‌گذاراني كه اخيرا به ايران سفر كرده‌اند، پتانسيل بالا در بخش‌هاي متعدد را مورد تاكيد قرار داده‌اند. اين روزنامه آمريكايي در ادامه مينويسد: دولت حسن روحاني فعالانه به دنبال جذب سرمايه‌گذاران خارجي به ايران بوده اما مطلب چنداني در مورد آمريكا نگفته است با اين همه تصور مي‌‌رود از زمان روي كار آمدن دولت جديد ايران، غول‌‌هاي نفتي و خودرو‌سازان آمريكايي سرگرم مذاكرات ادامه‌دار با همتايان ايراني هستند.
ايران؛ نقطه ارتباط مركزي ميان شرق-غرب و شمال-جنوب
ديك سيمون، مدير اجرايي شركت سرمايه و توسعه املاك ISR در بوستون و هماهنگ كننده سفر اخير بازرگانان آمريكايي، كانادايي و انگليسي به ايران در اين خصوص مي‌گويد: فرصت‌هاي فوق‌العاده‌اي براي سرمايه‌گذاران در ايران وجود خواهد داشت و من قطعا سرمايه‌گذاري در ايران را مد نظر قرار مي‌دهم و فكر مي‌‌كنم كه اين يك پاسخ جهاني است. بر اساس گزارش واشنگتن پست، در نبود روابط ديپلماتيك چنين تماسي به كاهش فشارها ميان دو كشور كمك خواهد كرد. به گفته رضا مرعشي، مدير تحقيقات شوراي ملي ايران- آمريكا، اين سازمان امسال با سيل تماس آمريكايي‌هايي روبه‌رو شده كه مايلند به ايران سفر كنند با اين همه گشايش تجارت ميان دو كشور با چالش‌هاي جدي روبه‌رو بوده و ممكن است چندين سال به طول بينجامد. به طوري كه شمار زيادي از آمريكايي‌ها چه در درون دولت آمريكا و چه بيرون از آن ارزش تشويق بازرگانان براي سرمايه‌گذاري در ايران را درك مي‌كنند. واشنگتن پست در بخش ديگري از گزارش خود به اين موضوع اشاره مي‌كند كه علاوه بر تحريمها و دستورالعمل داخلي موسسات مالي آمريكايي در خصوص همكاري با ايران، ترغيب كردن شركتهاي آمريكايي براي سرمايه‌گذاري در ايران ممكن است به دليل نگرشي كه نسبت به اين كشور وجود دارد، دشوار باشد. با اين همه هر چه ارتباطات نفر به نفر و شركت به شركت بيشتر ايجاد شود، راه براي يك ارتباط واقعي و طولاني‌تر راحت‌‌تر خواهد بود. در ادامه اين گزارش آمده است علاوه‌بر بخش انرژي ايران بسياري ديگر از بخش‌هاي ايران در حال حاضر خواستار مشاركت سرمايه‌گذار خارجي هستند از جمله بخش IT و فناوري نانو. به نوشته اين روزنامه آمريكايي، با وجود بسياري از محدوديت‌ها، بسياري از بازرگانان آمريكايي كه از ايران ديدار داشته اند، ميزان پيشرفته بودن شيوه‌هاي توليد در ايران توسط مهندسان ايراني را در مقايسه با ديگر كشورهاي منطقه تعجب‌انگيز خوانده اند. اين رسانه آمريكايي خاطرنشان كرده كساني كه از آمريكا به ايران سفر كرده اند، تحت تاثير پيشرفته بودن كار مهندسان و برنامه‌نويسان ايراني نسبت به سطحي كه كشورشان در منطقه برخوردار است، قرار گرفته اند. كريستوفر شرودر، كار آفرين اينترنت آمريكايي و نويسنده كتاب راه‌اندازي شركت در خاورميانه كه در آوريل به ايران سفر كرده است، معتقد است ايران با موقعيت جغرافيايي فوق‌العاده و استعدادي كه دارد ميتواند يك نقطه ارتباط مركزي ميان شرق-غرب و شمال-جنوب باشد. ناديده گرفتن اقتصاد‌هايي مانند ايران به مثابه ناديده گرفتن سمت و سويي است كه جهان در آن جهت حركت مي‌كند. در اين گزارش از ديگر زمينه‌هاي مناسب سرمايه‌گذاري در ايران زمينه كشاورزي و توليد ميوه با توجه به اينكه ايران يكي از بزرگترين توليدكنندگان ميوه است، خوانده شده و به نقل از جيم ريدل كشاورز بلوبري از وينوناي مينه سوتا و كارشناس محصولات كشاورزي كه براي صحبت در مورد مقررات مربوط به محصولات ارگانيك در آمريكا از سوي يك كنفرانس سالانه در تهران دعوت شده بود، مينويسد: اگر روابط بهبود يابد من مي‌توانم تصور كنم محصولات منحصر به فرد ايران تقاضاهاي خود را در بازار آمريكا خواهند داشت. وي در ادامه افزود: دليل وي براي رفتن به ايران كمك به توسعه زيرساخت ارگانيك است كه وي در مورد آن در سراسر جهان سخنراني دارد. وي در ادامه گفته‌هايش خاطرنشان كرد: اگر روابط ميان دو كشور بهبود پيدا كند هر تعداد محصولي كه منحصر به ايران باشد، در آمريكا متقاضي خواهد داشت. واشنگتن پست مينويسد جيم ريدل وقتي كه از وي براي حضور در ايران دعوت شده بود نگران حضورش در ايران به خاطر تحريمها بود كه در نهايت وزارت خارجه آمريكا به او اجازه سفر به ايران را داده و به وي گفت: سفر شما به ايران در راستاي منافع ملي آمريكا خواهد بود. در انتهاي اين گزارش آمده است: در بلند مدت و در صورت برداشته شدن تحريمها، بهبود روابط به نفع شركتهاي آمريكايي خواهد بود كه ميتوانند محصولاتشان را به مصرف كنندگان ايراني كه توجه بالايي به محصولات ساخت اين كشور دارند، بفروشند.
راه‌اندازي اتاق بازرگاني تهران - واشنگتن
پيش از اين ابوالفضل حجازي، عضو هيات اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي ايران گفته بود كه تهران و واشنگتن در حال راه‌اندازي اتاق بازرگاني هستند و همچنين از آمادگي ايران براي برقراري خط پرواز مستقيم ميان دو كشور گفته بود. به گفته حجازي، اين اتاق مشترك بازرگاني كه قبلا در آمريكا به ثبت رسيده است، امكاني در راستاي برقراري روابط مجدد ميان دو كشور است. حجازي گفته است كه دولت ايران نيز مجوز فعاليت مشترك براي بخش خصوصي با آمريكا را صادر كرده است. پيش‌تر براي اولين بار پدرام سلطاني به‌عنوان نايب‌رئیس اتاق بازرگاني، صنايع و معادن ايران از ثبت اتاق بازرگاني ايران و آمريكا در ايالات متحده خبر داده بود. گزارش‌ها نشان مي‌دهد كه در جريان سفر هيات ايراني از بانك مركزي و وزارت اقتصاد به كشور آمريكا به منظور شركت در اجلاس بانك جهاني و صندوق بين‌‌المللي پول، جلسه‌اي با حضور مسئولان ايراني و ايرانيان مقيم آمريكا در دفتر حافظ منافع ايران در آمريكا برگزار شد و رئيس بانك مركزي ايران از دستور ويژه نهاونديان براي تشكيل اتاق بازرگاني ايران و آمريكا خبر داد و اظهار داشت كه اين موسسه هم‌اكنون به ثبت رسيده است. در عين حال درباره برنامه پرواز مستقيم، حجازي گفته بود كه خط پرواز مستقيم در مسير جزيره كيش-نيويورك خواهد بود. به گفته اين عضو اتاق بازرگاني ايران، جزيره كيش يك منطقه آزاد تجاري هست و اتباع آمريكايي براي ورود به آنجا نيازي به دريافت ويزا از ايران ندارند. وي در ادامه اظهار داشته است كه ايران ميتواند از طريق اين خط پرواز، محصولات خود را به آمريكا صادر كند و محصولات خام و تكنولوژي‌هاي پيشرفته آمريكايي را نيز از اين مسير وارد كشور كند.
رقابت اروپا و آمريكا براي حضور در اقتصاد ايران
اين در حالي است كه چندي پيش سفر يك هيات بازرگاني فرانسوي به ايران هشدار واشنگتن نسبت به پا بر‌جا بودن تحريمها و مجازات ناقضان آن را به دنبال داشت. اين هيات فرانسوي كه نمايندگان شركتهاي بزرگي مانند توتال، لافارگ و پژو در آن حضور داشتند در نوع خود بزرگترين هيات از اروپاست كه از زمان توافق هستهاي و لغو شماري از تحريمها، به ايران سفر كردند. خبرگزاري فرانسه در گزارشي نوشت: يك مقام آمريكايي اظهار داشته است كه جان كري، وزير خارجه آمريكا با لوران فابيوس، همتاي فرانسوي خود تماس تلفني گرفته تا به وي بگويد اين ديدار – اگرچه از سوي بخش خصوصي است – مفيد نبوده است. از سوي ديگر وندي شرمن، معاون وزير خارجه آمريكا در امور سياسي و مذاكره كننده هستهاي اين كشور با ايران، در نشستي با نمايندگان سنا كه نسبت به مذاكرات هستهاي بدبين هستند، گفت: واشنگتن به شمار زيادي از هيات‌هاي بازرگاني كه به ايران سفر كرده اند، هشدار داده است كه بيشتر تحريمها به قوت خود باقي هستند. شرمن گفت: تحريمهاي لغو شده موقتي، محدود و كاملاً هدفمند هستند. وي به كميته روابط خارجي سنا گفت: مهم نيست كشورها دوست هستند يا دشمن، اگر از تحريمهاي ما سر باز بزنند مجازاتشان خواهيم كرد. پيش‌تر وزارت خزانه داري آمريكا اعلام كرد كه موسسه تهاتر مالي كليراستريم بانكينگ لوكزامبورگ براي فيصله دادن به اتهام كمك غيرقانوني به بانك مركزي ايران براي دسترسي به سيستم مالي آمريكا در سالهاي 2007 و 2008 كه نقض تحريمهاي آمريكا بوده، 152 ميليون دلار پرداخت خواهد كرد. روزنامه فايننشيالتايمز، اخيراً از قول يك تحليلگر اقتصادي نوشت: وقتي نمايندگان بازرگاني اروپايي از محل مذاكره با مقامهاي ايراني خارج مي‌‌شوند، گاهي نمايندگان شركتهاي آمريكايي را مي‌بينند كه وارد محل مذاكره مي‌‌شوند. به گفته اين تحليلگر، با اينكه حضور آمريكايي‌ها فرصت‌هاي اروپايي‌ها را محدود خواهد كرد اما سبب دلگرمي آنها مي‌شود كه تحريمها لغو خواهند شد.