تولید گل، یکی از ظرفیت‌های بزرگ در کشور ما به‌شمار می‌رود و به لحاظ وجود شرایط مناسب اقلیمی و دانش بومی بالا، می‌تواند نقش مهمی در ایجاد اشتغال و درآمد ارزی برای کشور داشته باشد.
یکی از چالش‌های اساسی در توسعه و رشد صنعت گل و گیاه ایران، نبود ساختار مناسب در فرآیندهای اقتصادی و بازاریابی است و شناخت بازارهای هدف گل ایران، یکی از راهکارهای برون‌رفت از شرایط کنونی است. محلات از شهرستان‌های استان مرکزی است که به‌دلیل شهرتش در پرورش گل و گیاهان زینتی به هلند ایران معروف است. این شهر بزرگترین منطقه کشور از نظر میزان سطح زیر کشت گل است و در زمینه تنوع تولید گل مقام نخست و از نظر مقدار تولید مقام دوم را در کشور دارد اما در زمینه صادرات به شدت نیازمند حمایت است.
پیشینه تولید گل در محلات به ۷۰ سال پیش باز می‌گردد و این شهرستان از پیشگامان تولید و توسعه صنعت گل و گیاهان زینتی در کشور به شمار می‌رود. گل محلات که در سال‌های گذشته بخش مهمی از تولید و صادرات این محصول را به خود اختصاص داده، با مشکلات گوناگونی ازجمله روش‌های تولید سنتی، هزینه بالای تولید و همچنین موانع صادراتی روبه‌رو است. سال‌هاست تولیدکنندگان گل و گیاهان زینتی در این منطقه به تولید انواع گل مشغول هستند. سهم بسزایی از اشتغال شهرستان محلات به تولید گل و گیاهان زینتی وابسته است و وجود آب و هوای مطبوع، معتدل و مناسب برای پرورش گل و گیاهان زینتی، این صنعت را در محلات به یکی از عمده‌ترین حوزه‌های اشتغال تبدیل کرده است.
به گفته کارشناسان، باتوجه به ظرفیت‌های شهرستان محلات در تولید گل، صادرات گل و گیاهان زینتی این منطقه چشم‌انداز بسیار روشنی دارد زیرا کشور ما در منطقه‌ای واقع شده که کشورهای مصرف‌کننده گل مانند عراق، افغانستان، جمهوری آذربایجان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در اطراف ما قرار دارند و این یک فرصت طلایی برای صادرات گل به‌شمار می‌رود. همچنین گل محصولی است که به‌عنوان کالای غیرنفتی صادرات آن ارزآوری بسیار خوبی دارد و باتوجه به مشکلات آب در کشور تولید آن نسبت به محصولات زراعی، از صرفه اقتصادی بسیار بالایی برخوردار است. به‌طور قطع باتوجه به ظرفیت‌های محلات، این شهرستان می‌تواند یکی از قطب‌های صادراتی گل و گیاه ایران به بازارهای جهانی باشد و سهم ایران را از این بازار به طور قابل‌توجهی افزایش دهد.
920 هکتار سطح زیر کشت گل محلات
در این باره رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی کشور گفت: حدود ۹۲۰ هکتار از اراضی شهرستان محلات زیر کشت گل است که ۳۵۰ هکتار آن را گلخانه و ۵۷۰ هکتار را فضای باز تشکیل داده است. انواع گل‌های شاخه بریده و آپارتمانی و فضای سبز در این شهرستان تولید می‌شود.
محمدرضا شفیعی در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: شغل بیشتر مردم شهرستان محلات تولید گل و گیاه است. پیشینه این شغل به ۷۰ سال گذشته برمی‌گردد. در این شهرستان حدود ۷۰۰ تا ۷۵۰ واحد تولید گل وجود دارد که به‌طور مستقیم برای ۳هزار نفر اشتغالزایی کرده است.
وی ادامه داد: خوشبختانه در چند سال گذشته باوجود رکود نسبی که بر اقتصاد حاکم بوده، در محلات رکود محسوسی وجود نداشته است. البته بازار گل نوسان‌هایی داشته اما چون محلات بازار گل کشور تلقی می‌شود در برخی موارد مانند ساخت گلخانه‌های جدید پیشرفت‌هایی به‌دست آمده است.
رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی کشور با اشاره به اینکه امسال بهترین صادرکننده گل و گیاه کشور از محلات انتخاب شد، تاکید کرد: این صادرکننده به‌تنهایی حدود ۴میلیون و۶۰۰ هزار دلار گل به کشورهای هدف صادر کرده است. ایجاد پژوهشکده ملی گل و گیاه که درحال‌حاضر در محلات مستقر است، در این زمینه بسیار تاثیرگذار بوده است. شفیعی اظهار کرد: پژوهشکده ملی گل و گیاه کشور تعامل خوبی با بخش تولید دارد، به‌گونه‌ای که هر ماه نشست مشترکی با تولیدکنندگان و کارشناسان و پژوهشگران باعنوان صبحانه کاری برگزار می‌کند و در این جلسه مسائل گوناگون این حوزه و مشکلات فنی و اقتصادی گل منطقه مطرح و بررسی می‌شود.
اصلاح نژاد گیاهان زینتی
وی بیان کرد: خوشبختانه پژوهشکده ملی گل و گیاه کشور در اصلاح نژاد گیاهان زینتی دستاوردهای مطلوبی داشته است. در تولید گل‌های جدید داوودی، رز، زنبق و... مثبت عمل کرده‌ایم که بسیار مورد توجه واقع شده است. در این زمینه توانستیم مجموعه رسمی گل کشور را با حدود ۱۵۰۰ گونه و نوع جمع‌آوری کنیم، همچنین برای نخستین بار در کشور مجموعه خانگی گیاهی یا ژئوپیت‌های زینتی را راه‌اندازی کردیم.
رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی کشور با اشاره به اینکه اسفند امسال جشنواره گل‌های پیازی و ژئوپیت‌های زینتی را برگزار خواهیم کرد، اضافه کرد: صادرات گل و گیاه محلات سالانه حدود ۲۴ میلیون دلار ارزآوری دارد و باتوجه به اینکه این شهرستان در زمینه تولید گل ظرفیت‌های بی‌شماری دارد انتظار می‌رود در صادرات رشد بیشتری داشته باشد.
شفیعی اضافه کرد: پایه و اساس تولید و صادرات گل در محلات وجود دارد. همچنین از لحاظ اقلیم و امکانات خدادادی، آب و هوای مناسب برای پرورش گل و گیاهان زینتی و همچنین زیرساخت‌ها شرایط مطلوبی در این شهرستان فراهم است.
دانش فنی بومی از امتیازهای محلات
وی ادامه داد: امتیاز اساسی و مهم دیگری که در این شهرستان وجود دارد دانش فنی بومی است. در تولید گل و گیاه به‌عنوان یک شغل دانش فنی نقش مهمی ایفا می‌کند که خوشبختانه دانش فنی بالایی در این زمینه در محلات وجود دارد و در واقع صنعت گل و گیاه در این منطقه پایه‌گذاری و ایجاد شده است. این موضوعی است که می‌تواند در پرورش گل باکیفیت بسیار موثر باشد اما به‌منظور اینکه اهداف تولیدی و صادراتی مورد نظر تحقق پیدا کند نیاز به برخی زیرساخت از جمله ایجاد گلخانه‌هایی با وسعت بالا و استاندارد است.
شفیعی تاکید کرد: حمایت از گلکارانی که دانش فنی و تجربه لازم را در این زمینه دارند و همچنین ساماندهی بازار گل ایران می‌تواند در تحقق اهداف صادراتی گل و گیاه بسیار تاثیرگذار باشد.
رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی کشور خاطرنشان کرد: به‌کارگیری دانش نوین در این حوزه باید در دستور کار قرار گیرد، به همین منظور پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی کشور تلاش می‌کند با تعامل با دیگر کشورها دانش نوین و آخرین دستاوردهای جهانی گل را به‌دست آورد.
وی تصریح کرد: امسال هیات تجاری و بازاریابی ما به کشورهای هلند، بلژیک، روسیه، آلمان و فرانسه اعزام شدند. همچنین در مسکو نمایشگاه گل و گیاه برگزار کردیم که باید تلاش کنیم تعداد این نمایشگاه‌ها گسترش پیدا کند.
700 واحد تولید گیاهان زینتی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی گفت: گل‌های شاخه بریده محلات از گونه‌های گلایل، میخک، داوودی، لیلیوم، مهم‌ترین گل‌های آپارتمانی این شهرستان حسن یوسف، گل سنگ، کاکتوس، دیفن، باخیا، پتوس و فیکوس و گل‌های نشایی و فصلی اطلسی، بنفشه، میمون، پریوش و آهار هستند.
علی بابایی در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: در امسال مهم‌ترین تولیدات انواع درخت و درختچه زینتی، انواع رز باغچه‌ای، شاهپسند، ختمی، یاس، بید، زرشک زینتی و شمشاد
هستند.
وی ادامه داد: بسیاری از مردم محلات در صنعت گل و گیاه مشغول کار هستند و دانش فنی تولید گل محلات در دنیا بی‌نظیر است. محلات از ویژگی‌های منحصربه فردی از جمله قرار گرفتن در مرکز جغرافیایی و جمعیتی کشور، ارتفاع هزار و۷۵۰ متری از سطح دریا، احاطه دشت به‌وسیله کوه‌های بلند، شیب رو به جنوب و بافت خاک مناسب برای پرورش انواع گل برخوردار است.
بابایی افزود: گلکاری در محلات بیش از ۷۰ سال پیشینه دارد و در این شهرستان ۵۵ هزار نفری، بیش از ۳ هزار نفر به‌طور رسمی دربیش از ۷۰۰ واحد تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی مشغول کار هستند.رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی گفت: سطح زیر کشت گل و گیاهان زینتی در استان مرکزی ۹۹۰ هکتار است که حدود ۹۰درصد آن یعنی به‌طور تقریبی ۹۲۰ هکتار متعلق به شهرستان محلات است.
این مسئول ادامه داد: تولید ۳۵۰ نوع گیاه زینتی، آپارتمانی و فضای سبز، محلات را به یکی از قطب‌های پرورش و تجارت گل و گیاه ایران تبدیل کرده است.
سخن آخر
از نگاه کارشناسان، دولت باید به‌منظور رفع مشکلات صادرکنندگان حوزه گل و گیاه شرایط حضور تولیدکنندگان را در نمایشگاه‌های خارجی تسهیل کند و تسهیلات ارزان‌قیمت در اختیار صادرکنندگان قرار دهد تا صادرات این کالا رونق بیشتری بگیرد. همچنین تسهیل در واردات نهاده‌ها و ماشین‌آلات مرتبط را باید در دستور کار قرار دهد. اینها از عواملی هستند که به توسعه صادرات گل و گیاه کمک شایانی می‌کنند.
- صمت