صادرات ایران به عراق که در سال‌های اخیر با روند صعودی همراه بوده است، اکنون با تغییر سیاست‌های تجاری این کشور در قبال تجار ایرانی با تهدید جدی روبه‌رو شده است. بر اساس اعلام سازمان توسعه تجارت ایران، صادرات غیر نفتی تهران به بغداد، شامل مواد غذایی، مواد ساختمانی و خودرو و سایر اقلام، از ۲.۳ میلیارد دلار در ۲۰۰۸ به بیش از ۶.۲ میلیارد دلار در ۲۰۱۵ رسیده است. با محاسبه توریسم، خدمات فنی و مهندسی و ترانزیت کالا تجارت بین دو کشور در سال ۲۰۱۵ به بیش از ۱۲ میلیارد دلار رسید و برهمین اساس مسئولان دستیابی به مبادلات تجاری 25 میلیارد دلاری را هدفگذاری کرده‌اند.
اما از پاییز سال گذشته زمزمه‌های سبقت رقبای تجاری ایران در بازار 32میلیون نفری عراق آغاز شد و طی ماه‌های اخیر با تغییر رفتار عراقی‌ها طنین بیشتری به خود گرفت.
نخستین خبری که باعث نگرانی تجار ایرانی شد، افزایش تصاعدی تعرفه لبنیات ایرانی برای صدور به عراق بود. به طوری که ظرف چند ماه تعرفه 5درصدی صادرات محصولات لبنی ایران به بازار عراق به 40 درصد رسید.
درهمین زمینه رضا باکری دبیر انجمن صنایع لبنی در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به افزایش تعرفه صادرات لبنیات به عراق گفت: طی چند ماه اخیر، عراق تعرفه واردات شیر و خامه را از 5 به 15 و ماست را از 5به 25 درصد رساند اما مجدد این نرخ را به 40 درصد افزایش داده است.
طبق اعلام این مقام مسئول در شش ماهه نخست امسال 212 هزارتن انواع محصولات لبنی با ارزش بالغ بر 433 میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شد که بیش از 80 درصد این میزان به عراق بوده است. این در حالی است که پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری رقم صادرات این محصولات به یک میلیارد دلار برسد. سال گذشته 731میلیون دلار لبنیات به خارج از کشور صادر شده بود.
بدین ترتیب و با توجه به اینکه عراق 80 درصد صادرات محصولات لبنی ایران را به خود اختصاص می‌دهد، از رقم یک میلیارد دلار، 800 میلیون دلار از این بازار به دست می‌آید که در صورت تداوم روند فعلی که محصولات ایرانی را در مقایسه با سایر محصولات خارجی غیررقابتی کرده است، با کاهش شدیدی مواجه خواهد شد.
مشکل فقط لبنیات نیست
محصولات لبنی ایران تنها یکی از بخش‌هایی است که برای ورود به بازار بزرگ عراق با محدودیت روبه‌رو شده است. این در حالی است که بسیاری از کالاهای صادراتی ایران از صنعتی و معدنی نیز با مشکل مشابهی دست به گریبان هستند.
به گفته عضو هیأت مدیره انجمن صادرکنندگان، وضعیت صدور کالای ایرانی به عراق هر روز «وخیم‌تر» می‌شود و امروز به جایی رسیدیم که دیگر عراق به ما احتیاج ندارد بلکه این ما هستیم که به آنها احتیاج داریم. مصطفی موسوی، درگفت‌و‌گویی با ایلنا می‌گوید: شرایط فعالان اقتصادی ایرانی برای رقابت با دیگر کشورها از جمله ترکیه اصلاً مساعد نیست. او به عنوان مثال به هزینه ۱۵ هزار دلاری تأسیس یک شرکت در عراق اشاره کرد و افزود دولت ترکیه اعلام کرده که به هر بازرگان ترک که در عراق شرکت تأسیس کند ۲۲ هزار دلار یارانه می‌دهد.
به گفته وی تعرفه ترجیحی واردات سیمان از اردن به عراق صفر و از عربستان ۱۵ درصد است در حالی که تعرفه صادرات همین کالا از ایران ۵۰ درصد تعیین شده است. این در حالی است که براساس اعلام انجمن تولید‌کنندگان سیمان، ۵۰ تا ۷۰ درصد صادرات سیمان ایران از مارس ۲۰۱۴ تا مارس ۲۰۱۶ به بازار عراق بوده است.
بهمن صالحی، مدیرعامل شرکت صادرات تجهیزات و خدمات صنایع آب و برق (صانیر) نیز در گفت‌و‌گو با ایرنا گفته بود: «عراقی‌ها آن طور که با تجار، بازرگانان و فعالان اقتصادی سایر کشورها از جمله امریکا، چین، ترکیه، کره جنوبی و... رفتار می‌کنند، با ایرانی‌ها رفتار نمی‌کنند و در عوض بسیار طلبکارانه برخورد می‌کنند.«
وی می‌گوید این کشور «بازاری مستعد» و شرایط بسیار خوبی دارد اما عراقی‌ها پروژه‌های خود را به راحتی به شرکت‌های غیرایرانی واگذار می‌کنند.
حمید حسینی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز به ایرنا گفته بود: انتظار می‌رفت که به خاطر حمایت‌های فراوان ایران در مبارزه با گروه‌های تروریستی در عراق، مقام‌های این کشور در دوران «پساداعش» برای توسعه روابط دوجانبه همکاری بیشتری داشته باشند اما بغداد در کارها سنگ‌اندازی می‌کند و به جای «حضور هر چه بیشتر ایرانی‌ها در بازسازی این کشور شاهدیم که همایش بازسازی عراق در کویت برگزار می‌شود».
ردپای عربستانی‌ها در افزایش تعرفه لبنیات عراق برای ایران
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق با اشاره به افزایش تعرفه صادرات لبنیات به عراق به ۴۰ درصد افزود: زمانی است که این تعرفه ۴۰درصدی برای تمام کشورها در نظر گرفته می‌شود تا شرایط رقابتی شکل بگیرد اما وقتی به شکل تبعیض‌آمیز این نرخ تعرفه فقط برای ایران لحاظ می‌شود به دور از انصاف است.
یحیی آل اسحاق در گفت‌و‌گو با ایسنا، ادامه داد: اکنون عراقی‌ها با لبنیاتی که از عربستان، اردن یا ترکیه وارد کشورشان می‌شود تعرفه‌های دیگری لحاظ می‌کنند. اما با محصولی که برای مااست به گونه دیگری برخورد می‌شود. با وجود اینکه در حوزه امنیتی، سیاسی هم مسئولان دولتی و اجرایی ما همکاری و مساعدت خوبی با عراق دارند و با اقتداری که وجود دارد داعش در حال از بین رفتن است اما این نگاه که در حوزه امنیتی و سیاسی وجود دارد، در بخش اقتصادی وجود ندارد.
آل اسحاق تصریح کرد: کارخانه‌های ما با مشکلات زیاد توانسته‌اند بازار عراق را بگیرند و عراقی‌ها نیز از نظر کیفیت و قیمت بسیار راضی هستند اما اکنون عربستان آمده و یک شرکت خود را تجهیز کرده است و کالایش را با قیمت چند برابر ارزان‌تر از قیمت تمام شده عرضه می‌کند و به این شکل سراغ بازار عراقی رفته است. وی ادامه داد: دولت عربستان صراحتاً می‌گوید پولی که به داعش می‌داده تا ایران از عراق بیرون برود اکنون آن پول را به بخش اقتصاد می‌دهد. امروز عراقی‌ها مرزهایی را که از زمان صدام تا کنون بسته شده بود باز کرده‌اند و برای ما تعرفه‌های بالا گذاشتند و برای عربستانی‌ها تخفیف لحاظ کردند. وی اضافه کرد: عراقی‌هایی که بخواهند از ایران کالا بخرند باید با ارز بازار آزاد کار کنند و بانک مرکزی ارز آزاد به آنها می‌دهد اما عراقی‌هایی که بخواهند از عربستان کالا وارد کنند از ارز دولتی استفاده می‌کنند. در حال حاضر اگر یک تاجر عراقی برود از عربستان کالا وارد کند ارزی که دریافت می‌کند ۱۰درصد ارزان برایش لحاظ می‌شود تا اینکه بخواهد از ایران کالا وارد کند.
منبع: روزنامه ایران
ردپای سعودی‌ها در تغییر رفتار تجاری بغداد با تهران
| کد خبر : ۴۲۷۶۱ | یکشنبه، ۱۴ آبان ۱۳۹۶ - ۰۸:۴۵:۲۵ | ۳۸۸۸ بازدید |
صادرات ایران به عراق که در سال‌های اخیر با روند صعودی همراه بوده است، اکنون با تغییر سیاست‌های تجاری این کشور در قبال تجار ایرانی ...