صیاد، سامانه یکپارچه‌سازی چک محسوب شده و براعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور و استعلام وضعیت عملکرد صادرکننده به طور ویژه‌ای توجه دارد. با عملیاتی شدن رسمی سامانه صیاد از این پس و البته از روز گذشته صاحبان دسته چک می‌توانند با مراجعه حضوری و غیرحضوری دسته چک‌های خود را تعویض کرده و آن را به «صیاد» تبدیل کنند.
همواره میزان برگشتی چک‌های بانکی یکی از مؤلفه‌های اندازه‌گیری اعتماد فعالان اقتصادی به یکدیگر است به طوری که هرگاه تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی به عنوان یک نوع اوراق بهادار افزایش می‌یابد هشداری برای برنامه ریزان اقتصادی بخصوص در بازار پول است. طبق تازه‌ترین آماری که از سوی بانک مرکزی ارائه شده است، در تیرماه امسال روند افزایشی چک‌های برگشتی همچنان حفظ شده است. دراین ماه حدود ۹.۳میلیون فقره چک مبادله شده که از این تعداد ۷.۸ میلیون وصول و تا ۱.۵ میلیون فقره برگشت خورده است. برهمین اساس از سال‌های قبل بانک مرکزی بازگرداندن اعتماد به چک را در دستور کار خود قرار داد و روز سه‌شنبه هفته جاری نتایج این برنامه‌ریزی‌ها در قالب سامانه‌ای به نام صیاد به ثمر نشست.
سامانه‌ای که به گفته رئیس کل بانک مرکزی دوباره اعتماد و اعتبار را به چک بازمی گرداند. کارشناسان امیدوارند با اجرایی شدن این سامانه که از دیروز رخ داد، مبلغ و تعداد چک‌های برگشتی به میزان قابل توجهی کاهش یابد چرا که امکاناتی که دراین سامانه تعبیه شده این امکان را دارد که پیش از دریافت چک از اصالت چک و صادرکننده آن مطمئن شد. این که چک دریافتی جعلی نباشد یا صادرکننده آن سوء سابقه‌ای در صدور چک‌های برگشتی نداشته باشد.
صیادی شوید
صیاد، سامانه یکپارچه‌سازی چک محسوب شده و براعتبارسنجی یکپارچه، کنترل دقیق اهلیت متقاضی دسته چک پیش از صدور و استعلام وضعیت عملکرد صادرکننده به طور ویژه‌ای توجه دارد. با عملیاتی شدن رسمی سامانه صیاد از این پس و البته از روز گذشته صاحبان دسته چک می‌توانند با مراجعه حضوری و غیرحضوری دسته چک‌های خود را تعویض کرده و آن را به «صیاد» تبدیل کنند. صاحبان دسته چک می‌توانند ضمن مراجعه حضوری از طریق اینترنت بانک خود نسبت به تعویض دسته چک‌ها اقدام کنند. با این حال چک‌هایی که در حال حاضر وجود دارند تا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ مهلت استفاده داشته و از آن پس باید تمام آنها تغییر کرده و به طور یکپارچه صیادی شود.
کاهش مخاطرات پذیرش چک
چک‌های صیادی برخلاف گذشته که هر بانکی دسته چک مربوط به خود را داشت به طور یک دست بوده و با رنگ گلبه‌ای و ابعاد یکسان است. صیاد با هدف یکپارچه‌سازی و استانداردسازی چک‌ها طراحی شده و به عبارتی هویت بخشی به چک به عنوان یک اوراق بهادار خواهد بود. در صیاد علاوه بر یکسان‌سازی طرح ظاهری چک‌ها، ویژگی‌های امنیتی به طور خاص مورد توجه است. برای چک‌های صیادی سه سطح ویژگی امنیتی تعریف شده است. در سطح اول سری و سریال‌های چک به صورت برجسته چاپ شده که با لمس قابل تشخیص است. در سطح دوم ویژگی‌های امنیتی نگاه کردنی مانند واترمارک و طرح مخفی در برگه چک وجود دارد که این دو سطح به راحتی توسط عموم مردم قابل تشخیص است.
در سطح سوم نیز ویژگی‌های امنیتی حرفه‌ای به چک‌ها افزوده شده که قابل تشخیص توسط ابزارها است و برای بانکداران و اشخاصی که استفاده مستمر و مکرری از چک‌ها دارند قابل استفاده است. با این که حتی با ورود دسته چک‌های صیادی ضوابط و قوانین مربوط به دسته چک تغییری نخواهد کرد، اما مهم اینجاست که این چک‌ها استانداردسازی شده و نسبت به چک‌های قبلی از مؤلفه‌های امنیتی بالاتری برخوردار هستند. ویژگی بسیار مهم سامانه صیاد این است که یک شماره منحصر به فرد بر روی هر برگ چک درج می‌شود که دریافت کننده چک می‌تواند این رقم را به سامانه پیامکی بانک مرکزی ارسال کند و در همان لحظه از سوء سابقه صاحب چک مطلع شود.
اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده پیامک مطلع می‌شود و می‌تواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند، این موضوع اطمینان نسبی به افراد می‌دهد که اصالت چک اطمینان بخش است ضمن آنکه وضعیت صاحب چک استعلام شده است.سامانه صیاد به صورت ۲۴ ساعته از طریق سامانه پیامکی به درخواست‌های استعلامی دریافت‌کنندگان چک پاسخ می‌دهد که البته شماره این پیامک از سوی بانک مرکزی اعلام می‌شود.
به اعتقاد مسئولان بانک مرکزی قابلیت‌های این سامانه جدید باعث کاهش مخاطره پذیرش چک توسط ذینفعان شده و با افزایش مسئولیت صادرکنندگان چک، اصلاح رفتاری را سبب خواهد شد. ضمن آنکه امید می‌رود با اصلاح فرایند و رفتار صادرکنندگان چک، اعتماد به این ابزار پولی ارتقا یافته و همزمان با تسهیل مراودات تجاری مشتریان، حجم پرونده‌های قضایی مرتبط با چک تعدیل شود.
اعتبار چک‌های موجود
طبق اعلام بانک مرکزی با رونمایی سامانه صیاد از روزهای آتی دسته چک غیر صیادی توسط بانک‌ها صادر نمی‌شود. چک‌های موجود تا 15 اردیبهشت ماه 97 دارای اعتبار است. بانک مرکزی اعلام کرده که چک‌هایی که برای بعد از این تاریخ صادر شده، از اعتبار ساقط نمی‌شود و به قوت خود باقی است. البته تنها تفاوت این است که از اردیبهشت سال 97 این چک‌ها تنها در بانکی که آن را صادر کرده قابل نقد شدن است.