«دو صد گفتار چو نیم کردار نیست» و حال همه گفتارها به مرحله کردارها رهنمون شده است. آنچه وزرای خارجه شش قدرت جهانی و محمدجواد ظریف به نمایندگی از ایران در روزهای پاییزی ژنو پس از چانه‌زنی‌های فشرده و مذاکرات سازنده به انجام رساندند و پس از اظهارنظرهای مختلف و واکنش‌های متعدد، در روزهای سرد زمستانی با چندین دور مذاکرات فشرده و کارشناسی شاکله و ساختاری منسجم یافت، تدوین سازوکارهای اجرایی آن به پایان رسید و بالاخره پس از سال‌ها انتظار امروز به شکلی متوازن و همزمان به مرحله اجرا نیل یافت. گام اول برای حل و فصل بزرگ‌ترین پرونده مورد مخاصمه در یک دهه اخیر در عرصه سیاست خارجی نظام بین‌الملل امروز و از ساعاتی پیش برداشته شد، اما این نه پایانی بر پرونده که آغازی بر یک پایان است، پایانی که قرار است در بازه زمانی یک‌ساله محقق شده و برای همیشه موضوع فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را از دایره ملاحظات خاص و موارد مورد بحث خارج کرده و ایران همانند تمامی اعضای «ان‌پی‌تی» برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را در چارچوب‌های متداول پی بگیرد. بازرسان به نمایندگی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که وظیفه نظارت و راستی‌آزمایی اقدامات ایران در چارچوب «برنامه اقدام مشترک» را بر عهده دارد، در مراکز هسته‌ای مستقر شده واز امروز یعنی 20 ژانویه 2014 (30دی ماه)، نظارت بر اقدامات متعهد شده ایران را شروع می‌کنند؛ در دیگر سو اولین بخش از دارایی‌های بلوکه شده ایران یعنی مبلغ 550 میلیون دلار از 2/4میلیارد دلاری که در توافقنامه بر آزادسازی آن تاکید شده، به کشورمان عودت خواهد شد اما این فعل و انفعالات تنها اقداماتی نیستند که در همین بدو کار و در اولین روز به مرحله اجرا گذاشته می‌شوند.
گشایش‌های بزرگ در روز اول
قدرت‌های جهانی در طول چند سال گذشته پنج قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران را از تصویب گذرانده‌اند اما این تنها رویکرد آنان برای تحدید ایران نبود، مضاف بر این اقدامات کشورهای غربی در اقدامی یکجانبه با استفاده از هژمونی خود بر ساختار نظام بین‌الملل، تحریم‌های یکجانبه‌ای را در همه زمینه‌ها علیه ایران به اجرا گذاشتند تا بدانجا که مدعی بودند این میزان از فشردگی و دایره شمول گسترده تحریم‌ها تاکنون علیه هیچ کشوری با این حجم و مقیاس به اجرا گذاشته نشده است حال اما همه آن اقدامات و فشارها رنگ باخته و در اولین روز اجرایی شدن توافق ژنو ساختار تحریم‌ها متزلزل شده و چه آنها معترف باشند و چه دیگرگونه سخن بگویند، واقعیت آن است که ایران توانست یکی از سخت‌ترین فشارها را پشت سر گذاشته و بر مسیر گشایش گام بردارد. آزادسازی 2/4 میلیارد دلار از دارایی‌های ایران طی 6 ماه تنها بخش کوچکی از درآمدزایی ایران از ناحیه اجرایی شدن توافقنامه اولیه ژنو است. از همین امروز تحریم‌ها در زمینه پتروشیمی، صنعت خودرو و طلا لغو خواهد شد و از این حیث سود سرشاری می‌تواند نصیب بازرگانان ایرانی و صنایع دولتی شود. البته مهم‌ترین بخش این گشایش‌های اقتصادی معطوف به دو مقوله فروش نفت و همچنین ارتقای 10برابری مبادلات تجاری با اتحادیه اروپا می‌شود. غرب بزرگ‌ترین اهتمام و گرانیگاه فشار خود را معطوف به فروش نفت و مبادلات هیدروکربوری سامان داده بود چراکه مهم‌ترین حوزه درآمدی ایران از این ناحیه است. حال نه تنها غرب متعهد شده که اخلالی در روند صادرات و واردات نفت از ایران ایجاد نکرده و حمل و نقل و انتقال درآمدهای ارزی تا میزان 200هزار بشکه نفت را برای ایران تسهیل کند بلکه متعهد شده که دیگر هیچ فشاری برای کاهش خرید نفت به شرکای تجاری ایران وارد نکند که این خود به معنی کسب میلیاردها دلار درآمد از سوی ایران در این شش ماه است ضمن آنکه با آزادسازی تجارت میان ایران و اتحادیه اروپا تا سقف یک میلیون یورو یعنی 10برابر گذشته این نکته هم به سرمایه‌گذاری‌های مشترک و رونق مبادلات تجاری پرشمار و سودآور کمک شایان توجهی خواهد کرد و خونی تازه در اقتصاد ایران می‌دمد.
آژانس، آماده اجرایی شدن توافقنامه اجرایی
مذاکرات در بعد فنی و رسمی میان ایران و آژانس بین‌المللی اتمی اکنون در راستای نظارت بر راستی‌آزمایی اقدامات فنی ایران در چارچوب تعلیق غنی‌سازی 20درصدی و فرآیند رقیق‌سازی نیمی از اورانیوم 20درصدی ایران توسط بازرسان آژانس کلید خورده است. در همین راستا 10تن از بازرسان آژانس طی روزهای شنبه و یکشنبه به تهران آمدند. رئیس تیم بازرسان با ماسیو آپارو معاون مدیر کل آژانس و رئیس پادمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که با استقبال مقامات سازمان انرژی اتمی کشورمان صبح شنبه وارد تهران شد. سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان با اشاره به ورود 10تن از بازرسان آژانس به تهران گفت: این بازرسان روز 30دی‌ماه (امروز) در گروه‌های دو یا سه‌نفره در مراکز تعیین‌شده از جمله تأسیسات غنی‌سازی نطنز و فردو قرار می‌گیرند و اقدامات لازم را برای اجرای توافق ژنو صورت می‌دهند. وی از مذاکرات فشرده طی دو روز گذشته میان مقامات ایرانی و بازرسان آژانس نیز خبر می‌دهد. گفتنی است یوکیو آمانو دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز دو روز پیش در گزارشی 4صفحه‌ای به هیات حکام آژانس از ماموریت این نهاد برای راستی‌آزمایی و نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب توافقنامه ژنو خبر داد. همچنین آژانس خواستار تامین بودجه 6میلیون یورویی برای انجام ماموریت‌های بازرسان آژانس در این زمینه شده و قرار است در راستای ارائه گزارش بازرسان در 4 بهمن (24ژانویه) شورای حکام جلسه‌ای را تشکیل دهد.
تاکید ایران بر شفافیت توافقنامه هسته‌ای
انتشار «سند غیررسمی» توافق ژنو از سوی وزارت امور خارجه آمریکا زمینه را برای اعترضات برخی تندروهای داخلی فراهم کرده و آنان به این مساله معترض شدند. آنان انتشار این متن از توافقنامه را حاکی از آن دانستند که منافع ملی ما چندان در این متن لحاظ نشده است تا جایی که در واکنش به این اظهارات محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان که در سنگال به سر می‌برد، خاطرنشان کرد: ما بلافاصله پس از توافق آن را منتشر کردیم. به دلیل این‌که چیزی برای پنهان کردن در توافق بین ایران و 1+5 در ژنو وجود ندارد. وی در ادامه ضمن آنکه تاکید می‌کند ما هیچ نگرانی از انتشار متن نداریم و تمامی متن را در اختیار مقامات رسمی کشور قرار داده‌ایم، تاکید می‌کند: اما سندی که قرار است متن نباشد و تفاهم شفاهی باشد که در واقع تدوین مکتوب تفاهم شفاهی است برای اجرا، انتشار یافته است. متاسفانه برخی کشورها برای مسائل داخلی خود از ابتدا تلاش کردند به جای پخش کردن اصل سند که اتفاقا چندان طولانی نبوده است که بخواهد خلاصه شود چیز دیگری را پخش کنند. او در نهایت تاکید دارد: از روز 20 ژانویه که طرف‌ها توافق‌ها را اجرا کنند ما هم آمادگی داریم از همان روز مذاکرات را برای رسیدن به راه‌حل جامع آغاز کنیم. ظریف خواستار سرعت بخشی به این روند شده و اضافه می‌کند: براساس متن برنامه اقدام مشترک طرفین حداکثر باید ظرف یک سال متن جامع را به اجرا بگذارند. سیدعباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد کشورمان نیز در همین رابطه تاکید کرد: توافقنامه ژنو کاملا شفاف است، برداشت‌های مشترک به صورت شفاهی بود که به عنوان سند غیررسمی مکتوب شد و اکنون این سند منتشر شده، دلیل مخالفت با این اقدام آمریکا آن است که انتشار این سند به معنای رسمیت دادن به آن است در حالی که به هیچ وجه صلاح مواضع مذاکراتی دو طرف نیست. وی تاکید دارد: همه چیز از سوی طرف ایرانی بطورشفاف در اختیار مردم و مسئولان قرار گرفته است. هر چه هست فارغ از این حواشی امروز یک روز تاریخی پس از 11سال مذاکرات فشرده است که می‌تواند آغازی بر یک پایان خوشایند باشد.