شهروند| تهران 4 برابر ظرفیت خودرو دارد؛ این موضوعی است که محسن طباطبایی، دبیر انجمن اقتصاد شهری آن را اعلام می‌کند و می‌گوید كه رشد جمعیت شهری هیچ ارتباطي با ترافیک ندارد و 10 شهر پرترافیک جهان در کشورهای کمتر توسعه‌یافته واقع شده‌اند و کلانشهرهای توسعه‌یافته جهان با طراحی پایه شهر بر پایه حمل‌ونقل عمومی و ریلی توانسته‌اند به ترافیک فائق آیند.
این در حالی است که عارف اقوامی‌مقدم، کارشناس اقتصاد شهری نیز به «شهروند» می‌گوید: اتوبان‌سازی در جهان به نقطه پایان خود رسیده است؛ اما در ایران مافیای اتوبان‌سازی مانع از آن است که شهر از شر ترافیک خلاص شود. او تأکید می‌کند: در ایران نه‌تنها استفاده از خودروهای شخصی هزینه سنگینی ندارد که برخلاف بسیاری از شهرهای بزرگ جهان اتوبان‌ها را برای تردد ساده‌تر خودروها عریض‌تر می‌کنند و درواقع برای تردد خودروهای شخصی بسترسازی می‌کنند.
ترافیک جهان 13 درصد افزایش یافت
«ترافیک در جهان ١٣درصد افزایش یافت» این خبری بود که دبیر انجمن اقتصاد شهری ایران روز گذشته آن را اعلام کرد. برخلاف تصور عموم که رشد شهرنشینی به افزایش بار ترافیک در کلانشهرها منجر می‌شود، بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد که از ١٠ شهر پرترافیک در دنیا ٩ شهر آن در دنیای در حال توسعه قرار دارد؛ این امر نشان می‌دهد که ترافیک حتما نتیجه رشد شهرنشینی نیست بلکه ناشی از فقر در دانش مدیریت شهری و به تبع آن حمل‌ونقل است. آن‌گونه که سیدمحسن طباطبایی می‌گوید در دهه‌های گذشته رویکرد اصلی در شهرسازی توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل خصوصی همچون بزرگراه‌ها، تعریض خیابان‌ها و... بوده است، اما این رویکرد عملا به نقطه پایان خود رسیده است و امروز اغلب شهرها برنامه خود را بر توسعه حمل‌ونقل سریع و انبوه (mass rapid transformation) قرار داده‌اند. اما داستان در ایران کمی متفاوت است. شهری که برخلاف کلانشهرهای بزرگ جهان مبنای توسعه را به گسترش حمل‌ونقل عمومی نگذاشته و سیاست‌هایش را بر این اساس چیده است که تردد خودروهای شخصی را ساده‌تر کند. این برنامه‌ریزی عجیب شهری تا جایی پیش می‌رود که در وصف اقدامات از سوی شهردار پایتخت عبارت «نهضت بزرگراه‌سازی در تهران» بیان می‌شود! نهضتی که برخی از کارشناسان اقتصادی آن را ناشی از سود بالای اتوبان‌سازی برای برخی از مافیای اقتصادی می‌دانند.
مکزیک شلوغ‌ترین شهر دنیا
دبیر انجمن اقتصاد شهری به آمار رشد ١٣درصدی ترافیک جهان از سال ٢٠٠٨ تاکنون نیز اشاره کرد و گفت: همچنین طبق آخرین آمارها پایتخت مکزیک شلوغ‌ترین و پرترافیک‌ترین شهر جهان است.
محسن طباطبایی‌مزدآبادی با اشاره به این‌که زمان مدیریت شهری به سبک و روش قدیمی به پایان رسیده و امروز باید علم را چاشنی مدیریت شهری کنیم، یادآور شد: روند رشد شهرنشینی در سطح جهانی شتاب فزاینده‌ای به خود گرفته است و همین عامل نیز باعث شده تا مدیریت شهری روزبه‌روز جدی‌تر و حساس‌تر شود؛ زیرا با کیفیت زندگی میلیون‌ها انسان در ارتباط است.
او با بیان این‌که بخش عمده‌اي از رشد شهرنشینی در کشورهای درحال توسعه در حال رقم‌خوردن است، یادآور شد: نواحی شهری در آسیا و آفریقا به نوعی همه افزایش جمعیت بین سال‌های ٢٠١٥ تا ٢٠٥٠ را پوشش خواهند داد و این برآورد صورت گرفته که از قریب به ٢,٥میلیارد نفری که طی این سال‌ها به جمعیت کره زمین اضافه می‌شود، بیش از 90 درصد آنها در آسیا و آفریقا زندگی کنند.
مدرس دانشگاه خوارزمی با بیان این‌که این رشد فزایند فرصت‌ها و تهدیدات ویژه‌ای را در پیش‌روی شهرها پدید آورده است، گفت: به دلیل نهادینه‌نشدن دانش اقتصاد و مدیریت شهری ما شاهد هستیم که اغلب رشد شهرنشینی درجهان سوم به یک معضل تبدیل شده که پیامدهایی همچون آلودگی هوا، ترافیک، ناهنجاری‌های اجتماعی، فقر، حاشیه‌‌نشینی و غیره را درپی داشته است.
طباطبایی با تأکید این‌که برای توسعه دانش اقتصاد و مدیریت شهری ما چاره‌ای جز استفاده از ظرفیت‌های کشورهای پیشرو و بومی‌سازی علم آنها نداریم، گفت: خوشبختانه اخیرا فصلنامه علمی- پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری توانسته است در انجمن علمی اقتصاد آمریکا نمایه شود که بیانگر گام‌های جدید محققین کشورمان در توسعه دانش اقتصاد شهری است.
وی در ادامه به موضوع ترافیک اشاره کرد و گفت: ترافیک زاییده زندگی شهری است، اما می‌توان آن را مهار و مدیریت کرد.
نایب‌رئیس هیأت‌مدیره انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با بیان این‌که جالب است بدانیم از ١٠ شهر پرترافیک در دنیا، ٩ شهر آن در دنیای درحال توسعه قرار دارد، افزود: این امر نشان می‌دهد که ترافیک حتما نتیجه رشد شهرنشینی نیست، بلکه ناشی از فقر در دانش مدیریت شهری و به‌تبع حمل‌ونقل است.
تهران 4 برابر ظرفیتش خودرو در خود جای داده است
او دربخش دیگری از سخنان خود به وضع ترافیک تهران اشاره کرد و افزود: پایتخت ایران جزو ١٠ شهر پرازدحام و پرترافیک جهان نیست اما وضع ترافیک این شهر کلافه‌کننده شده و آثار منفی همچون تشدید آلودگی هوا، هدررفت سوخت، تشدید استرس‌های شهری درپی دارد. کارشناس مسائل شهری با تأکید بر این‌که تهران امروز ٤برابر ظرفیتش خودرو را درخود جای داده است، ادامه داد: همین مسأله نیز باعث شده تا این کلانشهر عملا ٢٥درصد بنزین کل کشور را به خود اختصاص دهد.
عارف اقوامی‌مقدم کارشناس اقتصاد شهری با قیاس دو شهر لندن و تهران پرداخت و به «شهروند» می‌گوید: ضریب مالکیت شهری و جمعیت در این شهر بیش از تهران و سطح معابر اختصاص یافته به شبکه حمل‌ونقل کمتر از تهران است؛ اما نتیجه کاملا برعکس بوده و چنین ترافیک بی‌حد و نصابی در پایتخت انگلستان مشاهده نمی‌شود. او با بیان این‌که در ٦٠سال گذشته برنامه‌ریزی درحوزه مدیریت شهری استیلای بلامناظره داشته است، ادامه می‌دهد: با یک تصور بچه‌گانه می‌توان حس کرد که عریض‌کردن خیابان‌های شهر می‌تواند به کاهش ترافیک کمک کند، حال آن‌که واقعیت چیز دیگری است، چراکه اگر این تصور درست بود، امروز نباید معضلی به نام ترافیک در پایتخت ایران وجود داشت.
این کارشناس اقتصاد شهری با اشاره به نهضت بزرگراه‌سازی در تهران می‌گوید: تجربه نشان داده که هرجا بزرگراهی احداث شده، از فردای آن به پارکینگ خطی تبدیل شده، حال آن‌که این پروژه میلیاردها تومان از بودجه‌های ملی را بلعیده، قرار بوده که از بار ترافیکی منطقه بکاهد، نه این‌که خود به یکی از معابر پرترافیک تبدیل شود. او که یکی از راهکارهای کاهش بار ترافیکی را واقعی‌سازی قیمت سوخت می‌داند، تأکید می‌کند: البته باید توجه داشت که بالابردن فله‌ای قیمت سوخت دردی را دوا نمی‌کند؛ باید به‌گونه‌ای عمل کرد که هزینه حمل‌ونقل شخصی درکشور افزایش یابد و درمقابل به حمل‌ونقل عمومی توجه شود.
اقوامی‌مقدم با بیان این‌که تهران یکی از عقب‌مانده‌ترین پایتخت‌های دنیا درحمل‌ونقل زیرزمینی است، انباشت بخش اعظمی از بیکاران درتهران را مورد اشاره قرار داد و گفت: ساده‌ترین راه برای کسب درآمد درچنین شرایطی جابه‌جایی مسافر با استفاده از خودروهای شخصی است.
براساس اعلام دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری تهران چهاربرابر ظرفیت خودرو دارد که این کارشناس اقتصاد شهری این اتفاق را ناشی از انحصار خودروسازی در ایران و سود بالای تولید و فروش خودرو در ایران می‌داند. به باور این کارشناس اقتصاد شهری سودی که اتوبان‌سازی برای برخی از گروه‌های مافیایی دارند، موجب شده که همچنان بر طبل این مهم بکوبند و آن را تنها راهکار حل معضل ترافیک عنوان کنند. کار به جایی رسیده که دوطبقه‌سازی اتوبان‌ها در دستورکار مسئولان شهرداری قرار گرفته است.