خبرگزاری آسوشيتدپرس در سال 93 گزارشي را از يك زن ايراني كه برای نخستين‌بار توانسته مزرعه پرورش «كروكوديل» راه‌اندازی كند را منتشر كرد كه در آن تلاش شده بود، نوري به ابعاد گوناگون حضور زنان ايراني در كسب و كارهايي كه چندان متعارف محسوب نمي‌شوند، بتاباند. بلافاصله پس از گزارش آسوشيتدپرس نگاه رسانه‌هاي ايراني معطوف«مژگان روستايي» بانويي شد كه با استفاده از مطالعات اقليمي و تخصصي توانسته بود، زيربناي يك كار و كاسبي «پرسود» و «پر از ماجرا» و «غير متعارف» را در جنوب كشور (قشم) پي‌ريزي كند.
به گزارش ایران‌جیب به نقل از تعادل، مطابق معمول توجه صدا و سيما به چنين موضوعاتي بسيار دير جلب مي‌شود و ايرانيان بايد موفقيت فعالان اقتصادي وطني را از طريق رسانه‌هاي خارجي دنبال كنند. از آنجايي كه مناطق جنوبي و جنوب شرقي كشورمان مستعد پرورش اين‌گونه حيواني گران‌قيمت است، مژگان روستايي با همراهي همسرش توانست ايده راه‌اندازي مزرعه پرورش كروكوديل را در ايران عملياتي كند، ايده‌يي كه بلافاصله پس از رسانه‌يي شدن به يكي از بخش‌هاي پرجاذبه براي سرمايه‌گذاري بدل شد. كروكوديل موجودي شگفت‌انگيز و باقيمانده از عصر دايناسورهاست. ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد آنها نظير پوست بادوام و زيبا و خواص پزشكي گوشت آنها باعث شده تجارتي براي اين حيوان در جهان شكل بگيرد كه گردش مالي سالانه آن بالغ بر 350ميليون دلار است. بر اساس ارزيابي‌هاي كارشناسي هر كروكوديل بالغ در ايران تا 20 ميليون تومان قيمت دارد؛ در حالي كه سرمايه‌گذاري براي پرورش هر كروكوديل طي 3 سال كمتر از 1.5ميليون تومان برآورد مي‌شود. موضوعي كه نشان مي‌دهد ارزش افزوده فراواني در اين نوع كسب و كار وجود دارد. هر كروكوديل اغلب سالي يك‌بار و گاهي دوبار و هر بار ۲۰ تا ۶۰ تخم مي‌گذارد و داراي سرعت رشد بالايي است به‌طوري كه به‌ازاي مصرف هر يك كيلوگرم ماده غذايي، ۱.۱كيلوگرم افزايش وزن دارد.
مشكلات بروكراسي در راه‌اندازي مشاغل نوپا
«پس از تبيين توجيهات اقتصادي و فني، فتواي جواز پرورش تمساح براي نخستين بار در ايران صادر شد.» اين خلاصه خبر اعلام شده توسط سازمان دامپزشكي بود كه در سال 85 منتشر شد. پرورش كروكوديل به عنوان مدلي از كسب و كار كوچك به عنوان صنعتي نوپا در كشور ما مطرح شده و تصميم برآن است تا مانند كشورهايي كه از اين صنعت درآمد ارزي و اشتغالزايي مناسبي دارند، برنامه‌ريزي‌هاي دامنه‌داري در اين حوزه انجام شود. اما مانند ساير بخش‌هايي كه در زمينه اقتصاد خرد كشور فعاليت مي‌كنند، هزارتوي پيچيده كسب مجوز در اين بخش هم باعث به وجود آمدن مشكلات فراواني شده است. به عنوان مثال در مورخه 19/9/۱۳۸۶ سازمان شيلات دولت گذشته با اعلام صدور نخستين مجوز پرورش كروكوديل كشور در استان هرمزگان خود را متولي اين صنعت نو معرفي كرد.
كمتر از 2ماه بعد از اين اعلام در تاريخ 25/11/1۳۸۶ اداره امور دام جهاد كشاورزي استان گلستان اعلام كرد كه نخستين مجوز پرورش كروكوديل را در استان گلستان صادر كرده است و البته به پيوست آن خبر انتشار دو مجوز ديگر نيز از اداره جهاد كشاورزي گلستان به گوش رسيد. سپس در مصاحبه‌هاي روزنامه‌ها كارشناسان سازمان محيط زيست ايران اعلام كردند كه متولي پرورش كروكوديل در كشور سازمان محيط زيست است. همزمان اخباري از مكاتبه و جلسات بي‌نتيجه بين سازمان محيط زيست كشور و سازمان شيلات ايران به گوش رسيد كه نشان‌دهنده اوضاع نابسامان متوليان امور در فضاي كسب و كار كوچك ايران است. اين فرآيند را مي‌توان در ساير بخش‌هاي مرتبط با كسب و كارهاي كوچك و نوپا نيز به عينه مشاهده كرد. اغلب صاحبان بنگاه‌هاي خرد در مواجهه با خبرنگاران رسانه‌هاي گروهي از مشكلات طاقت‌فرسايي صحبت مي‌كنند كه براي امور اداري و كسب مجوزهاي مختلف بايد طي كنند.
كاربري تجاري كروكوديل
مژگان روستايي نخستين زن ايراني كه توانسته مزرعه پرورش كروكوديل را به ثبت برساند، درباره مسيري كه طي كرده مي‌گويد: «ايده پرورش كروكوديل در سال 85 همزمان با اعلام حلال شدن پرورش اين حيوان عملياتي شد. اين مزرعه با دريافت مجوز از سازمان‌هاي محيط زيست، شيلات و دامپزشكي ايران بوده و كنوانسيون منع تجارت جهاني گونه‌هاي گياهي و جانوري در معرض خطر (سايتيس) و وارد كردن هشت سر كروكوديل از مالزي در سال 87 آغاز به كار كرد. در حال حاضر اين مزرعه با 150سر كروكوديل مشغول به كار است كه برخي از اين حيوانات توليدي هستند و انتظار مي‌رود در آينده‌اي نزديك اين تعداد به رقم 200سر برسد.»
اين بانوي كارآفرين با اشاره به صرفه اقتصادي توليد كروكوديل ادامه مي‌دهد: «توليد اين حيوان ديربازده است به‌طوري كه دوره پرورش كروكوديل از مرحله خروج از تخم تا زماني‌كه اندازه آن حدود 1.5 متر و آماده تخمگذاري يا كشتار است، سه سال طول مي‌كشد. البته شيوه‌هاي توليد به دو صورت است، نخست اينكه مي‌توان كروكوديل كوچك وارد كشور كرد و آن را پرورش داد يا اينكه كروكوديل بزرگ وارد كرده و آن را تكثير كرد.» اين پرورش‌دهنده كروكوديل مي‌گويد: «كاربري كروكوديل براي توليد پوست، گوشت و خون اين حيوان است. پوست كروكوديل به علت نسوز بودن، ارزش اقتصادي و تجاري زيادي دارد و به لحاظ مرغوبيت جزو باكيفيت‌ترين پوست‌هاي صنعتي جهان است. همچنين گوشت اين حيوان به شكل خشك شده در طب سنتي براي درمان بيماري سنتي يا در منوي رستوران‌هاي توريستي كاربري دارد. البته گوشت كروكوديل در برنامه غذايي روزنامه ساكنان شرق آسيا نيز است.» روستايي مي‌افزايد: «همچنين خون كروكوديل تقريبا 10برابر قوي‌تر از داروهاي فعلي خاصيت آنتي‌بيوتيك دارد. اين خاصيت براي از بين بردن ويروس بيماري‌هايي مانند ايدز عملكرد موفقي داشته به‌طوري كه يكي از تحقيقات انجام شده نشان مي‌دهد ويروس ايدز توسط خون كروكوديل در طول زمان 10دقيقه از بين رفته است.»
بازديد توريست‌ها از مجموعه پرورش كروكوديل
قشم سالاري همسر مژگان روستايي مي‌گويد: «هدف آنها توليد بيش از هزار كروكوديل بالغ طي 3 سال آينده است. آنها كار خود را با واردات 8 كروكوديل جوان آب‌هاي شور از مالزي آغاز كردند سپس در دو مرتبه 15 و 20 كروكوديل بالغ ديگر از تايلند وارد كردند.» ليلا بهشتي‌پور يكي از توريست‌هايي كه در بازديد از جزيره قشم از مجموعه پرورش كروكوديل خانم روستايي و همسرش بازديد كرده مي‌گويد: «اينكه يك زن ايراني توانسته به عنوان نخستين ايراني مجموعه پرورش كروكوديل راه‌اندازي كند، بسيار قابل توجه است و مي‌تواند براي بسياري از زنان الهام‌بخش باشد.»
ارزش افزوده بالاي كروكوديل
سلطاني، مسوول دفتر نمايندگي رهبر در سازمان دامپزشكي كشور معتقد است: «براساس نظريات كارشناسان، اين حيوان داراي كاربردهاي اقتصادي فراوان با ارزش افزوده بالاست به‌طوري كه هم‌اكنون در بسياري از كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه به شكل يك صنعت درآمده و از گوشت، پوست و ساير اجزاي بدن حيوان، جهت مصارف صنعتي، دارويي و چرم‌سازي استفاده مي‌شود.» سلطاني افزود: «با پيگيري‌هاي به عمل آمده در سازمان دامپزشكي كشور براي دريافت مجوز شرعي پرورش اين حيوان دوزيست و پس از بررسي‌هاي كارشناسان فقهي، براي نخستين‌بار اين طرح در كشور تاييد شد و سرانجام موقعيتي فراهم آمد تا سرمايه‌گذاران ايراني نيز بتوانند همچون بسياري از ديگر كشورهاي جهان به پرورش اين حيوان بپردازند. خوشبختانه با توجه به تنوع جغرافيايي و آب و هوايي كشور ما، بخش خصوصي وارد اين حيطه شده و استان‌هاي مختلف از جمله گلستان، سيستان و بلوچستان، اردبيل و تهران آمادگي خود را براي پرورش كروكوديل به سازمان دامپزشكي كشور اعلام داشته‌اند.»
خواص دارويي اجزاي بدن تمساح
براساس اطلاعات ماخوذه از دفتر بهداشت و مقابله با بيماري‌هاي آبزيان، سازمان دامپزشكي، چندين خاصيت دارويي اجزاي بدن تمساح را كشف كرده كه از آن جمله مي‌توان به استفاده از «كروكوديلين»، محصولي از سرم خون تمساح اشاره كرد كه در درمان عفونت‌هاي مقاوم نسبت به تمام آنتي‌بيوتيك‌ها در سيستم تنفسي، بسيار مثمرثمر است. همچنين به گفته كارشناسان، اين محصول تنها داروي شناخته‌شده‌يي است كه توانسته ويروس ايدز (HIV) را در محيط آزمايشگاهي از ميان بردارد. از پودر استخوان تمساح هم مي‌توان براي درمان سرطان پوست كه يكي از شايع‌ترين سرطان‌هاي شناخته شده در جهان است، استفاده كرد.
فوايد اقتصادي پرورش تمساح
از نظر اقتصادي نيز پرورش تمساح، صنعتي است با جنبه درآمدزايي بالا به‌طوري كه هم‌اكنون اين صنعت در بيش از پنجاه كشور جهان براي بهره‌بري از پوست تمساح صورت مي‌گيرد. عزيززاده، مديركل دفتر بهداشت و مبارزه با بيماري‌هاي آبزيان درباره مزاياي اقتصادي پرورش تمساح با بيان اينكه «حداقل فضا براي پرورش هر قطعه تمساح، يك مترمربع است» گفت: هر تمساح اغلب سالي يك بار و گاهي دو بار و هر بار 20 تا 60تخم مي‌گذارد و داراي سرعت رشد بالايي است، به‌طوري كه به ازاي مصرف هر يك كيلوگرم مواد غذايي، 1/1 كيلوگرم افزايش وزن دارد لذا پرورش آن امري كاملا مقرون به صرفه است. فريدون سوسرايي، دبير كميسيون صدور پروانه معاونت امور دام سازمان جهاد كشاورزي استان گلستان هم در مصاحبه با يكي از روزنامه‌ها گفت: هدف از پرورش اين حيوان، توليد و صدور پوست آن است.
