«هافینگتون پست» در گزارشی با اشاره به آثار اجرای برجام برای ایران و غرب نوشت: مهمترین اثر اجرای برجام برای ایران آن است که تهران دوباره به نظام بینالمللی پولی-بانکی میپیوندد و میتواند نفت خود را با لغو تحریمهای مرتبط با نفت، در بازارهای جهانی عرضه کند.
بهگزارش اقتصادنیوز، دولت و ملت ایران، مدتها بود که برای روز اجرای برجام لحظه شماری میکردند و بالاخره رویای لغو تحریمهای اقتصادی علیه ایران، پس از حدود 20 سال محقق شد.
به گزارش هافینگتون پست، بنابر مفاد توافق هستهای میان ایران و گروه 1+5، متشکل از انگلیس، چین، روسیه، فرانسه، آلمان و آمریکا، اجرای برجام (برنامه جامع اقدام مشترک)، به معنای اتفاقات متعددی است. این اتفاق از یک سو، شامل موارد ذیل میشود:
1- تحریمهای وضع شده ازسوی شورای امنیت سازمان ملل و همینطور تحریمهای یکطرفه غرب، علیه ایران لغو خواهند شد.
2- با لغو تحریمها علیه صنایع مهمی چون طلا و فلزات، ایران 90 میلیارد دلار دریافت خواهد کرد.
3- ایالات متحده، شخصیتهای مهم حقیقی ایران را از فهرست تحریمهای خود خارج خواهد کرد.
4- از همه مهمتر، تهران دوباره به نظام بینالمللی پولی-بانکی میپیوندد و میتواند نفت خود را با لغو تحریمهای مرتبط با نفت، در بازارهای جهانی عرضه کند.
اما، اجرای برجام از سوی دیگر، معنای دیگری نیز برای طرفین خواهد داشت که شامل موارد ذیل میشود:
1- ایران شمار سانتریفیوژهای نصب شده خود را کاهش محسوسی داده و از 19 هزار دستگاه به 7 هزار دستگاه تقلیل داده که این سانتریفیوژها با ظرفیت تحت کنترلی فعالیت میکنند.
2- تهران، منابع اورانیوم غنیسازی شده خود را از بیش از 10 هزار کیلوگرم، به 500 کیلوگرم تقلیل داده است.
3- به ادعای غربیها، ایران یکسال با ساختن بمب هستهای فاصله گرفته است.
4- قلب رآکتور آب سنگین اراک، که قابلیت ساخت پلوتونیوم دارد، خارج و جای آن با سیمان پر شده است.
5- دانشمندان هستهای ایران، تحقیقات خود را محدود کرده و گسترش برخی جنبههای توسعه صنعت هستهای شامل طراحی و تولید سانتریفیوژها، بمدت 10 سال محدود خواهد شد.
سوالات بی جواب
از نگاه هافینگتون پست، با اجرای برجام، همچنان سوالات بیپاسخ بسیاری وجود دارد. یکی از مهمترین سوالات این است که آیا ایران همچنان به تعهدات خود در قبال آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) پایبند خواهد ماند؟ آیا پولهای بلوکه شده ایران که پس از لغو تحریمها آزاد خواهند شد، به معیشت مردم وارد خواهد شد؟
قطعا، روز اجرای برجام، برای ملت ایران روز بزرگی خواهد بود و مردم لغو تحریمها، و از همه مهمتر، بهبود روابط تهران-واشنگتن را جشن میگیرند. با این حال، مردم ایران نباید به سرعت شاهد تاثیر اقتصادی و سیاسی لغو تحریمها را داشته باشند چراکه به بار نشستن این اتفاق، نیازمند زمان بیشتری است.
به ادعای هافینگتون پست، مهمترین راه فرار ایران در اجرای توافق فوق این است که هیچ ساز و کار مشخصی ازسوی شورای امنیت سازمان ملل تعیین نشده که درصورت تصمیم ایران برای ادامه فعالیتهای هستهای با هدف غیر صلحآمیز، بتوان تحریمها را دوباره بازگرداند ضمن اینکه نباید از رقابتهای ژئوپولتیک میان غرب، روسیه و چین، که این دو کشور را علیه غرب متحد کرده، به آسانی غافل شد.
علاوهبر این، زمان گریز هستهای ایران (به تعبیر غربیها) که از چندماه به یک سال افزایش یافت، برای واکنش نشان دادن به ایران کافی نخواهد بود حتی اگر جامعه بینالملل متوجه هرگونه تخلف ایران در تعهداتش شوند. در نهایت، ایران پس از گذشت از 10 سال، اجازه خواهد یافت مجددا غنیسازی اورانیوم را از سر گرفته یا سانتریفیوژهای خود را در هر سطحی که میخواهد به گردش درآورد ضمن اینکه تحریمهای موشکهای بالستیک ایران نیز برچیده خواهد شد.
سوال مهم دیگر این است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA)، چگونه خواهد توانست بر تمام نیروگاهها و تجهیزات هستهای ایران نظارت و پایبندی این کشور به تعهداتش را تایید کند؟ اینکه آژانس بینالمللی تا چه اندازه توان نظارت بر تمامی تجهیزات هستهای ایران را دارد، همچنان محل ابهام است.
تغییر تاکتیکی سیاست خارجی ایران
هافینگتون پست در ادامه مینویسد: آیا همان گونه که باراک اوباما اعلام کرد، لغو تحریمها علیه ایران، سبب تغییر سیاست خارجی این کشور خواهد شد؟ با بررسی دقیق، در مییابیم که تمامی شواهد نشان دهنده عدم تغییر چشمگیر در ارکان اصلی سیاستهای خارجی ایران خواهیم بود. با این حال، بهبود روابط دیپلماسی و همکاریهای تاکتیکی-استراتژیک ایران با غرب ادامه خواهد یافت و مبادلات تجاری دوسویه افزایش مییابد.
در نهایت باید گفت که روز اجرای برجام برای ایران و همین طور گروه 1+5، قطعا روز باشکوه و شادی آفرینی خواهد بود اما سوال اصلی اینجاست که اگر روابط تهران با کشورهای منطقه همچنان توام با تنش باشد، آیا این مساله نشان دهنده شروع جنگی قریبالوقوع در منطقه خواهد بود؟ آنچه که مسلم و حیاتی است این است که روی تاثیرات بلند مدت توافق هستهای ایران و غرب تمرکز کنیم.