پرترافیکترین فرودگاه کشور، این روزها دردهایی دارد که اگرچه نسخههای مختلفی برای آن پیچیده شده اما انگار هنوز هیچکدام از نسخهها و داروها به درد این بیمار اثر نکرده است.
به نظر میرسد حتی نگرانیهای شخص وزیر راه و شهرسازی درباره این فرودگاه نیز نتوانسته مرهمی بر زخمهای این فرودگاه قدیمی و اصل و نسبدار پایتخت باشد.
عباس آخوندی از ابتدای حضور در وزارت راه و شهرسازی بارها بر لزوم ساماندهی این فرودگاه، از ورودی گرفته تا محل سوار شدن مسافران تاکید کرده و حتی یکبار در جمع خبرنگاران درباره شرایط مهرآباد اینچنین گفت: «نباید فکر کنیم با ایجاد فرودگاه امام خمینی(ره) از اهمیت فرودگاه مهرآباد کاسته شده است. فرودگاه امام ۵میلیون نفر مسافر در سال دارد و مهرآباد؛ ۱۳میلیون اما اوضاع و شرایط آن موجب تاسف است. از پارکینگ فرودگاه گرفته تا ترمینال و باندهایش، دچار مشکل هستند و میتوان گفت هیچجای آن درست نیست. »
آخوندی از ابتدا معتقد بود در فرودگاه مهرآباد ۳کار اساسی باید انجام شود؛ نخست اینکه باید راه دسترسی مسافران و مراجعان به فرودگاه ساماندهی شود. دوم اینکه در زمینه ساماندهی بخش زمینی فرودگاه شامل ترمینال و محیطهای پیرامون آن باید تجدیدنظرهایی شود و در مرحله سوم، بخش هوایی و باندها است که در اولویت ساماندهی قرار دارد.
بعد از انتقادات آخوندی و تاکید بر لزوم تسهیل تردد در مهرآباد بود که برخی اقدامات با هدف ساماندهی در این فرودگاه انجام شد که یکی از مهمترین آنها، انتقال گیتهای امنیتی فرودگاه از ورودی فرودگاه به انتهای ترمینالهاست. در مهرآباد اقدامات مهم دیگری نیز در ۲سال گذشته انجام شده است؛ به عنوان نمونه، طرح تحول خدمات فرودگاهی که قرار است بهتدریج در همه فرودگاهها اجرا شود، در شهریور امسال، برای نخستین بار در این فرودگاه رونمایی شد که بر اساس آن، برخی اقدامات به منظور افزایش خدمات به مسافران و تسهیل تردد آنها در فرودگاه انجام شده است.
حال به نظر میرسد با وجود همه اقدامات انجام شده، باز هم وضعیت این فرودگاه قدیمی پایتخت، آنطور که مدیرعامل شرکت فرودگاهها میگوید، در شرایط «اضطرار» است. رحمتاله مهآبادی که پیشتر درباره مشکلات فرودگاه مهرآباد هشدار داده بود، همین چند روز پیش، دوباره در جمع خبرنگاران از وضعیت نامطلوب این فرودگاه، به ویژه در بخش زیرساختها گلایه و یادآوری کرد: اگر به داد فرودگاه مهرآباد نرسیده بودیم این فرودگاه تعطیل میشد. به گفته او، این مشکلات به واسطه کمبود منابع و کمتوجهیهایی بوده که در این سالها به این صنعت شده است. مهآبادی پیشتر نیز هشدار داده بود که اگر به این فرودگاه توجه نشود از وضعیت اضطرار و احتیاط عبور کرده و زنگ خطر در آن به صدا در خواهد آمد. از طرف دیگر مدیرکل این فرودگاه معتقد است باید کمی دیگر صبر کنیم تا شاهد نتایج مثبت اقدامات انجام شده در این فرودگاه باشیم.
علی رستمی در گفتوگو با صمت گفت: تا نوروز ۹۵ اتفاقات مهم و موثری در مهرآباد رخ خواهد داد که یکی از آنها، مرحله دوم طرح ارتقای خدمات فرودگاهی است. به گفته او، در حال حاضر این طرح در مرحله انتخاب پیمانکار و مشاور است. رستمی در ادامه تاکید میکند: با افزایش مرحله دوم طرح تحول خدمات فرودگاهی، شاهد روانسازی بیشتر اعزام و پذیرش مسافر در مهرآباد خواهیم بود. به گفته وی، بحث راهاندازی مترو نیز در حال پیگیری است اما از آنجا که فرودگاه مجری راهاندازی مترو نیست، باید شرکت مترو در این زمینه تلاش بیشتری داشته باشد.
رستمی البته سخنان مهآبادی درباره وضعیت نامناسب مهرآباد را تایید و یادآوری میکند: باید بپذیریم که در در سالهای گذشته در فرودگاهها، به ویژه در مهرآباد آنطور که باید و شاید در شأن کشور است کار نشده و همواره همه فعالیتها متمرکز بر حفظ وضع موجود بوده در حالی که کشور در حال توسعه است و همه بخشهای حملونقلی باید در کنار هم توسعه یابند. وی اضافه میکند: توسعه حملونقل هوایی و افزایش تقاضا نیازمند این است که توسعه، متناسب باشد اما از آنجا که این توسعه در بخشهای مختلف، متناسب نبوده و همواره تلاشها، متمرکز بر حفظ وضع موجود بوده در برخی بخشهای فرودگاهی مشکل داریم، حتی میتوان گفت در حفظ وضع موجود نیز خوب عمل نشده و در زیرساختها چه در بخش تجهیزات فرودگاهی و چه اماکن، شاهد فرسودگی هستیم. به گفته وی، مشکلات و بیتوجهی به زیرساختها، مشکل همه فرودگاهها در سالهای گذشته بوده که مهرآباد نیز از این مشکل، بینصیب نمانده اما با توجه به اهمیت و تعداد بالای پروازی که دارد، مشکلات آن بیشتر دیده میشود و نیازمند رسیدگی بیشتر است.
با توجه به آنچه درباره مشکلات مهرآباد گفته شد و با توجه به حجم بالای مسافر این فرودگاه در سال، ضرورت رسیدگی فوری به این زیرساخت مهم هوایی کشور جای تردید ندارد اما در این زمینه شاید بد نباشد ابتدا استراتژی ادامه کار این فرودگاه تعیین و بر اساس آن برنامهریزی شده تا از هدررفت هزینهها جلوگیری شود. علیرضا منظری، کارشناس پیشکسوت صنعت هوانوردی کشور چنین نظری دارد. او در گفتوگو با صمت، با اشاره به قدمت فرودگاه مهرآباد و فعالیت آن از سال ۱۳۲۱ تاکنون میافزاید: این فرودگاه در دوران مختلف بازسازی و بخشهایی از آن بهسازی شده است، بهویژه بخش هوایی، باندها و تاکسیویها مرمت شده و تا به امروز رسیده است. نکته مهم درباره رسیدگی به شرایط این فرودگاه این است که مشخص کنیم استراتژی کشور برای این فرودگاه چیست؟ باید ببینیم تا چه زمانی میخواهیم این فرودگاه را با توجه به مشکلات زیستمحیطی که دارد، داخل شهر حفظ کنیم یا تا چه زمانی قرار است این حجم مسافر در این فرودگاه جابهجا شود.
منظری میافزاید: بر اساس نتایج مطالعه انجام شده در چند سال گذشته، در فرودگاه مهرآباد حداکثر باید ۷میلیون مسافر در سال جابهجا شود. اگر قرار است این مطالعه ملاک ادامه کار باشد به نظر میرسد درباره ترمینالهای فرودگاهی، نیاز به بازسازی جدی و هزینهبری نداریم و تنها باید به بهسازی آنها و نظم دادن به گردش مسافران اقدام شود. او معتقد است اگر قرار است این فرودگاه بر مبنای حداکثر مسافر یعنی همان ۱۳ یا ۱۴ میلیون نفر فعلی، ادامه فعالیت کند و استراتژی فعالیت آن تعیین شود، هم در بخش ترمینالها و هم بخش زمینی فرودگاه، با توجه به مشکلاتی که دارد، نیازمند صرف هزینههای بالا برای بازسازی است. به گفته وی، این بازسازی باید در بخشهایی مانند توقفگاههای هواپیماها، تاکسیویها، باندها و... باشد. به گفته وی، وقتی قرار است حجم زیادی مسافر در مهرآباد جابهجا شود، کار دشواری در پیش است و نیاز به اصلاحات اساسی دارد و هرچه اصلاحات انجام شود باز هم گردش کار مسافر بسیار دشوار خواهد بود. منظری ادامه میدهد: اگر قرار است حجم بالای مسافر از یک راه ورودی مانند خیابان معراج وارد فرودگاه شوند، باید حتما در بخشی از زمینهای متعلق به بخشهای نظامی در خیابانهای اطراف فرودگاه، اصلاحاتی انجام شود یعنی شاید ضرورت داشته باشد بخشهایی از قسمت هوانوردی نظامی و غیرمسافری هم از انجا خارج شوند که نحوه دسترسی به فرودگاه اصلاح شود. او میافزاید: اگر میخواهیم برای ۱۴میلیون مسافر فرودگاه را آماده کنیم، علاوه بر تجهیز ترمینالها و ایجاد تغییرات در فرودگاه، باید راههای دسترسی اصلاح شود؛ در واقع باید همه تغییرات هماهنگ باشد.
این کارشناس هوانوردی تاکید میکند که تعیین استراتژی، مهمترین مسئله پیش از آغاز اصلاحات در مهرآباد است و اگر اصلاحات موردی و بدون تعیین استراتژی باشد، موثر نخواهد شد و فقط هزینهها را افزایش خواهد داد.