شاخص بيش از هزار واحد ريخت!

نخستين افت مهرماه شاخص بورس تهران در حالی  روز گذشته با انتشار برخی از گزارش‌های نه‌چندان دلچسب به ویژه درگروه پالایشگاهی و برآورده نشدن انتظارات فعالان بازار سرمایه آغاز شد که با تاثیر منفی سنگین هلدینگ خلیج فارس شدت گرفت و در نهایت با نزول 4/1 درصدي پایان یافت.

ترمز بورس كشيده شد 

گروه بورس- هديه لطفي: نخستين افت مهرماه شاخص كل بورس اوراق بهادار تهران با ريزش بيش از هزار واحدي دماسنج بازار در روز گذشته به ثبت رسيد.  بورس تهران كه از ابتداي مهرماه روند توفاني در پيش گرفته بود و با سرعت شديدي در حال فتح قله‌هاي جديد بود، ناگهان روز گذشته با اعلام اولين گزارش‌هاي 6ماهه شركت‌هاي پتروشيمي با افت شديد 4/1 درصدي مواجه شد و به محدوده 73 هزار واحد سقوط كرد؛ برآورده نشدن انتظارات معامله‌گران از گزارش‌هاي 6ماهه گروه پالايشگاهي از جمله «شپنا» و «شبريز» مهم‌ترين عامل افت روز گذشته بود كه در اين ميان ارائه گزارش شفاف‌سازي پالايش نفت لاوان نيز به افت مزبور دامن زد. هرچند در ساعات پاياني معاملات روز گذشته اعلام گزارش «راه‌اندازي بخشي از مجتمع بنزين‌سازي» شركت «شپنا» باعث شد كه بخش عمده‌اي از صف فروش اين نماد معامله شود، اما در نهايت بازار روندي منفي را پشت سر گذاشت. در اين شرايط كه گروه پالايشگاهي به عنوان ليدر بازار، فعالان بورس را مأيوس كرده و بايد به دنبال جايگزيني براي بازگشت روند مثبت به بازار بود، يا بايد گروه‌هاي پرپتانسيل ديگري در مركز توجه سرمايه‌گذاران قرار گيرند يا عرضه‌هاي جديدي توسط دولت، سازمان خصوصي‌سازي و حقوقي‌هاي بازار صورت گيرد تا عطش سرمايه‌گذاران فروكش كند. در واقع در شرايط فعلي كه عطش سرمايه‌گذاران براي خريد سهام به شدت افزايش يافته، پاسخ به اين سوال كه چرا مسوولان امر براي عرضه‌هاي اوليه اقدامي انجام نمي‌دهند از اهميت بالايي برخوردار است. 

بازار مثبت خواهد شد 

در اين بين، فريبرز پرنا از كارشناسان بازار سرمايه در گفت‌وگو با دنياي اقتصاد، دليل اصلي ريزش روز گذشته بازار را اعلام گزارش‌هاي واقعي شركت‌هاي پالايشگاهي و برآورده‌ نشدن انتظارات بازار از آنها دانست و گفت: با توجه به اينكه حجم زيادي از نقدينگي در اختيار اين شركت‌ها است در نتيجه هر فعاليت و تحركي از آنها باعث نوسان در بازار خواهد شد، چنانچه اعلام گزارش 6ماهه پالايش نفت تبريز و پالايش نفت اصفهان در روز گذشته منجر به افت شاخص شد. وي معتقد است: رشد سنگين روزهاي اخير باعث شده كه شركت‌هاي پالايشگاهي از ارزش ذاتي خود فاصله بگيرند و در واقع حباب قيمتي براي آنها تشكيل شود. وي ادامه داد: اما در شرايط كنوني حجم انبوهي از سرمايه‌‌هاي سرگردان بازارهاي موازي به سمت بازار سرمايه آمده و منجر به رونق بورس شده و تقاضاي بيشتري را ايجاد كرده است؛ در اين شرايط سهام به اندازه تقاضا وجود ندارد و چنانچه تدبيري براي اين امر انديشيده نشود يك حباب بزرگ در بازار به وجود خواهد آمد. پرنا در ادامه خاطرنشان كرد: بهترين راهكار براي فروكش كردن عطش تقاضا، عرضه‌هاي جديد در بورس است. اين كارشناس بازار سرمايه روند كلي بورس در روزهاي آتي را مثبت دانست و افزود: با توجه به حجم نقدينگي بالاي بازار سرمايه و جذب سرمايه‌هاي جديد و همچنين اعتماد سرمايه‌گذاران تازه‌وارد به اين بازار، بازار روند مثبت خود در روزهاي آينده را در پيش خواهد گرفت و فقط ممكن است توجه سهامداران از يك صنعت به صنعت‌هاي پرپتانسيل ديگر جذب شود. 

سازمان، شرکت قابل پذیرش در بورس ندارد 

در اين راستا معاون سابق سازمان خصوصی‌سازی اعلام کرد: سازمان خصوصی‌سازی شرکت قابل پذیرش در بورس ندارد و در این شرایط نهادهای عمومی غیردولتی باید به کمک بورس بیایند. اسماعیل غلامی در گفت‌وگو با «ایسنا»، در مورد علت عرضه نشدن سهم توسط سازمان خصوصی‌سازی گفت: در حال حاضر سازمان خصوصی‌سازی شرکتی برای عرضه ندارد. به گفته وی به استثنای سهم 20 درصدی دولت در شرکت‌های صدر اصل 44 که تا سال 93 فرصت واگذاری دارند سایر شرکت‌ها قابل پذیرش در بورس نیستند. وی افزود: به این ترتیب به غیر از سه شرکت ملی حفاری، تهیه و تولید مواد معدنی ایران و پالایشگاه کرمانشاه که قابلیت عرضه در بورس و فرابورس را دارند و قرار است به صورت تدریجی عرضه شوند، بقیه شرکت‌ها قابلیت پذیرش در بورس را ندارند، به طوری که در لیست واگذاری امسال 33 شرکت شهرک صنعتی، 33 شرکت تولید برق، شرکت‌های آب و فاضلاب و شرکت‌های خاصی وجود دارند که قابل پذیرش در بورس نیستند. وی اظهار کرد: دسته چهارم شرکت‌هایی مانند پالایشگاه بندرعباس و هلدینگ خلیج فارس هستند که قبلا به صورت تدریجی در بورس عرضه شده‌اند، ولی عرضه بلوکی آنها باقی مانده است که در دست نهادهای عمومی غیر‌دولتی مانند تامین اجتماعی است؛ به طوری که 27 درصد از سهام پالایشگاه بندرعباس متعلق به سازمان تامین اجتماعی است. معاون پيشين سازمان خصوصی‌سازی با تاکید بر اینکه دولت در سهامی که بابت رد دیون داده است محدودیت دارد، اظهار کرد: به عنوان مثال 30 درصد هلدینگ خلیج فارس در اختیار سهام عدالت، پنج درصد عرضه تدریجی، 40 درصد بانک‌ها و 17 درصد به صورت بلوکی عرضه شده و تنها هشت درصد از این سهم باقی مانده است؛ بنابراين دولت در رابطه با سهم‌هایی که بابت رد دیون واگذار کرده، محدودیت داشته و مجبور است آنها را به صورت بلوکی عرضه کند. غلامی در مورد واگذاری سهام باشگاه‌هاي استقلال و پرسپولیس در سال جاری گفت: واگذاری استقلال و پرسپولیس برای اولین بار در قانون بودجه امسال گنجانده شده، ولی این شرکت‌ها نیز قابل پذیرش در بورس نیستند زیرا با توجه به اصلاح نشدن ساختار آنها بعید است که بورس اجازه عرضه آنها را به صورت تدریجی بدهد بلکه قرار است سهام این دو باشگاه به صورت بلوکی واگذار شود. معاون پيشين سازمان خصوصی‌سازی پیشنهاد کرد که در شرایط فعلی نهادهای عمومی غیر‌دولتی باید به کمک بورس آمده و سهام شرکت‌ها را عرضه کنند زیرا سازمان خصوصی‌سازی غیر از سه شرکت، شرکتی که قابلیت پذیرش در بورس داشته باشد در اختیار ندارد. 

با افزایش عرضه‌ها به عطش سرمایه‌گذاران پاسخ دهید! 

در اين بين، دبیر کل کانون سرمایه‌گذاران ایران در گفت‌وگو‌ با خبرنگار بورس نیوز اظهار کرد: چنانچه بازار به امید و انتظارهای خود نرسد، به نظر می‌رسد روند رو‌به رشد بورس تضعیف شود، چراکه در شرایط فعلی بی‌دلیل افراد را به تعدادی شاخص و پارامترهای خاص وابسته کرده‌ایم، در حالی که تصمیم‌گیری بر مبنای تعدادی محدود شاخص و پارامتر برای سرمایه‌گذاری منطقی نیست و همواره مهم‌ترین دغدغه‌ای که وجود دارد، تشخیص سهام ارزنده است، به طوری که روند دسته جمعی قیمت سهام در مدار مثبت تنها بر این مبنا که شاخص صعودی است، در آینده برای بازار تاوان زیادی به همراه خواهد آورد. بهروز خدارحمی افزود: در حالی هم‌اکنون سرمایه‌گذاران از رشد بالای هزار واحدی شاخص کل خوشحال می‌شوند که اگر روزی تنها افزایش 100 یا 200 واحدی آن را شاهد باشند، دیگر احساس رضایت نخواهند داشت. از این رو لزوم بازارگردانی در نحوه مدیریت بازار و انجام اقداماتی موثر همزمان با ارائه هشدار به سرمایه‌گذاران برای اعمال دقت نظر بیشتر، به وضوح احساس می‌شود. دبیر کل کانون سرمایه‌گذاری ایران تاکید کرد: با این اوصاف، هم اکنون که در سطح کلان هجوم سرمایه‌ها و افراد تازه وارد را به بورس شاهد هستیم، وظيفه داريم نسبت به افزایش آگاهی و ارائه اطلاعات به آنها تلاش کنیم و همراه با اطلاع رسانی دقیق و شفاف‌سازی‌ها، ارائه ابزارهای متنوع و عرضه‌های جدید و اولیه یا ipo‌ها را نیز در راستای توسعه بازار در برنامه‌های کاری خود قرار دهیم. خدارحمی با اشاره به امیدواری سرمایه‌گذاران برای بهبود شرایط اقتصادی و روابط خارجی کشور، عنوان کرد: در حالی این امید و انتظارات در افکار عمومی شکل گرفته که در واقعیت هنوز اتفاقی نیفتاده و به نظر می‌رسد مردم قدری رویاپردازانه به وضعیت کنونی می‌نگرند، چراکه با قدری تأمل به وضوح مشخص است که شرایط صنایع در کوتاه مدت و نسبت به چند ماه قبل تغییر محسوسی نکرده است. در این هنگام، اگر به آنچه رشد شاخص بورس را موجب شده، خدشه ای وارد گردد، به ضرر بازار سرمایه خواهد بود. از این رو برای تعدیل و تداوم لذت بردن سرمایه‌گذاران از افزایش شاخص کل باید ارکان بازار سرمایه مدیریت صحیحی را به کار گیرند. وی ادامه داد: تصور بر این است که روند کنونی باید قدری اصلاح شده و تعادل عرضه و تقاضای موجود در بازار به شکل منطقی‌تری برقرار گردد. خدارحمی همچنين گفت: تردید نداشته باشیم که همزمان با بزرگ شدن بازار باید مکانیزم‌ها، ابزارها و مدیریت دقیق‌تر را نیز توسعه دهیم، چراکه معاملات حدود 700 تا 800 میلیارد تومانی سهام به صورت روزانه طی هفته قبل، رقمی بسیار قابل توجه است که طی سال‌های گذشته چنین حجم معاملاتی طی دو ماه انجام می‌شد، نه در یک روز و این نشانه بزرگ شدن بازار است که می‌طلبد در شیوه مدیریت و اطلاع‌رسانی‌ها بازنگری کرده و با اعلام شاخص‌های مختلف و کاربردی‌تر و ارائه ابزارهای متفاوت و متنوع همزمان با افزایش عرضه‌های اولیه، حساسیت بازار را نسبت به روند شاخص کل کاهش دهیم و به تعبیری روند معاملات را بیمه کنیم. 

زمان برای عرضه‌‌های اصل۴۴ مناسب است 

در اين ميان یک کارشناس ارشد بازار سرمایه معتقد است: شرایط فعلی بیانگر حبابی بودن بازار سهام نیست و نمی‌توان گفت که بازار حتما سقوط می‌کند ولی با ادامه این روند به سمت حبابی شدن در حال حرکت است و شاید دولت برای عرضه سهام شرکت‌های اصل 44 منتظر ثبات قیمت‌ است. شاهین شایان‌آرانی در گفت‌‌وگو با خبرگزاری فارس و در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا دولت با وجود شرایط مساعد فراهم شده در بازار سرمایه و رکورد شکنی‌های پیاپی بورس اقدام به عرضه شرکت‌های اصل 44 نمی‌کند، گفت: دلیل این موضوع به‌طور دقیق مشخص نیست و بهتر است این سؤال از دولت پرسیده شود، اما بر اساس احتمال می‌توان گفت که دولت منتظر ثبات قیمت‌ها و خروج از حالت هیجانی بورس است. 

وی افزود: دولت تکالیفی دارد که باید آنها را انجام دهد و اگر قرار است که شرکت‌های اصل 44 را عرضه کند الان با وجود شرایط مساعد بازار بورس زمان برای عرضه مناسب است. این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: البته شاید به دلیل لغزندگی و عدم ثبات قیمت‌ها دولت کمی نگران است و منتظر ثبات برای عرضه شرکت‌های اصل 44 است. آرانی در پاسخ به سوال دیگر مبنی بر اینکه آیا قیمت‌ها در بورس حبابی است، تصریح کرد: معتقدم شاخص بورس بر روی یک زمین لغزنده حرکت می‌کند و به‌طور دقیق در مورد حبابی بودن آن نمی‌توان اظهار نظر کرد. وی در ادامه اظهار کرد: باید مواظب افزایش قیمت‌ها بود، زیرا این افزایش قیمت‌ها مبتنی بر یک سری واقعیت‌های اقتصادی رخ نداده است،‌ همچنین افزایش قیمت شاخص‌های بورس براساس یک پدیده اقتصادی ایجاد نشده تا بگوییم این شرایط پایدار می‌ماند، بنابراین نگران عدم پایداری این رشدها هستم.