یکی از مسائل بسیار مهم در توسعه اقتصادی کشورها، بحث دیپلماسی اقتصادی است. دیپلماسی اقتصادی به عنوان ابزاری بسیار مهم، هم از سوی دولت ها و هم بخش خصوصی برای پیشبرد اهدافی خاص مورد استفاده بوده و به قول معروف، همان اتصال اقتصاد ملی به بین المللی است و نتایج و دست آوردهای متعددی دارد که یکی از آنها رشد و توسعه اقتصاد ملی است.
البته نکته مهم، ارتباط و اتصال هوشمندانه این دو بخش است. اگر بین اقتصاد ملی و بین المللی بطور حساب نشده ارتباطی برقرار کنیم که نتیجه آن تقدیم دودستی بازارهای کشورمان به تجار دیگرکشورها باشد، دیپلماسی اقتصادی ما موفقیت آمیز نبوده، اما اگر بصورت هوشمندانه بتوانیم با ابزار دیپلماسی اقتصادی از امکانات مجامع جهانی و بازارهای بین المللی حداکثر استفاده را ببریم، موفق بوده ایم.متاسفانه یکی از ضعف های ما در دیپلماسی اقتصادی این است که از امکانات مجامع بین المللی اقتصادی استفاده نکردیم. با اینکه در بسیاری از سازمان ها و نهادهای جهانی اقتصادی عضویت داریم و هزینه این عضویت را پرداخت می کنیم اما، از امتیازات این عضویت ها استفاده نکردیم. بخشی از این عدم استفاده از ظرفیت ها به توانایی ملی و سطح آگاهی ما برمی گردد و بخشی از آن هم به تحریم ها.
به هرجهت تحریم ها بر رشد اقتصادی ما اثر گذاشته و باعث بروز مشکلاتی با منشاء صرفا تحریمی در کشور شده. بسیاری از فعالان اقتصادی ایران بویژه در بخش تولید از شرایط تحریم متضرر شدند. تنها راه توسعه یافتگی کشور از مسیر تولید است و اگر تولید سروسامان پیدا کند و پا بگیرد، مشکلات ما یکی پس از دیگری حل خواهد شد. در بهبود تولید، بهترین سیاست، تکیه داشته های داخلی است. ما در کشور گذشته از منابع نفتی و گازی، منابع دیگری چون معادن را در اختیار داریم. اجازه بدهید چون خودم در زمینه معدن فعالیت کرده ام، در این یادداشت بیشتر معدن را پررنگ کنم. ما در ایران، تنها بر 10درصد از معادن کشور کارهای اکتشافی انجام داده ایم و در همین 10درصد، میلیاردها ذخایر قطعی و بیش از شصت نوع ماده معدنی تشخیص دادیم. تقریبا منابع کاملی از مواد معدنی در کشور داریم اما به سبب اعمال تحریم ها، و عدم ورود ابزارهای پیشرفته مورد نیاز در اکتشاف معادن، متاسفانه در این فاز عقب افتادیم و نتوانستیم از ذخایر معدنی موجود، بهرهمند شده و روند اکتشاف را پیش ببریم. یکی از امیدهای ما در بخش معدن در برداشته شدن تحریمها، ورود تکنولوژی های جدید در بحث اکتشاف و جذب سرمایه گذار خارجی در حوزه معدن است که اگر خوب این حضور را مدیریت کنیم، در رشد اقتصادی اثر مثبتی خواهیم داشت.
من امیدوارم دولت در مدیریت فضای پس از تحریم، خیلی دخالت نکند و به بخش خصوصی اجازه دهد تا با مشارکت سرمایه گذار خارجی، ساختار اقتصادی کشور را اصلاح کرده و بویژه کشور را از وابستگی شدید به درآمدهای نفتی برهاند.
ما در حوزه معدن، در سه بخش اکتشاف، فرآوری موادمعدنی و صنایعمعدنی، ظرفیتهایی برای جذب سرمایه داریم که در سال های تحریم، متاسفانه به دلیل عدم سرمایه گذاری، مواد خام صادر کردیم و اگر تحریم ها اعمال نشود، این انتظار هست که مواد خام صادر نکنیم و بتوانیم مواد را با ارزش افزوده و فرآوری شده به خارج بفرستیم و برای کشور ارزآوری کنیم. به نظر من، واکنش اقتصاد ما به توافق هسته ای در چهار مرحله قابل طرح و بررسی است. مرحله اول، شکل گیری جو روانی مثبت در کل اقتصاد کشور و بالارفتن امید است. دل بستگی ها، انگیزه ها و نشاط در جامعه بالا خواهد رفت و این جو روانی امتیاز کمی نیست. ما با امید بالا بهتر زندگی خواهیم کرد.با امید میتوانیم از رکود شکننده ای که در اقتصاد ایجاد شده خارج شویم.
مرحله دوم، اجرای سیاست های دولت است. دولت می تواند در فضای مناسب پساتحریم، سیاست هایی مثل کاهش نرخ سود بانکی، تک نرخی کردن قیمت ارز، سیاست های انبساطی و دست کشیدن از سیاست های انقباضی و سیاست های خروج از رکود را دنبال کند. دولت هرچند در کنترل تورم توفیقاتی داشته اما این کنترل، به قیمت رکودی است که امروز با آن دست به گریبانیم. این رکود واحدهای تولیدی مان را تعطیل کرده و بسیاری از واحدها، با ظرفیت کمتر از نصف فعالیت می کنند و انبارها پر از محصولات است. دولت در پساتحریم می تواند به ساماندهی این وضع کمک کند.
شاید مرحله سوم، کاهش هزینه های سرمایه گذاری و سهولت در اجرای پروژه های اقتصادی باشد. در این مرحله قیمت محصولات کاهش پیدا خواهد کرد و ما برای حضور در بازارهای رقابتی آماده خواهیم شد. این مسئله هم کار را برای واردات مشکل می کند اما صادرات را رونق می دهد و می توانیم بازارهایی که زمانی در دست ما بود و در چندسال اخیر از دست دادیم را دوباره تصرف کنیم.
انتظار من این است که در مرحله چهارم، شاهد حضور بیشتر سرمایه گذاران خارجی باشیم. الان گروه های متعددی از سه چهار ماه پیش به ایران آمدند و زنبیل هایشان را در صف سرمایه گذاری در ایران گذاشتند تا بعد از تحریم ها بتوانند با شرکای داخل ایران همکاری داشته باشند. این همکاری های مشترک ابتدا در بحث تجارت است و بعد در سرمایه گذاری های مشترک به منظور تولید و خدمات اتفاق خواهد افتاد.
من فکر می کنم بعد از تحریم ها در بخش خدمات شاهد اتفاق های خوبی باشیم. ما در بخش خدمات نسبت به کشورهای توسعه یافته بسیار عقبیم. 20 درصد از درآمدهای ملی کشورهای توسعه یافته از صنعت و تولید و 80 درصد از خدمات است. این ساختار در کشور ما 40 درصد به 60 درصد است و پساتحریم فرصتی برای اصلاح این مورد خواهد بود. بطور قطع در زمینه های گردشگری، حمل ونقل، بیمه و بانکداری هم زمینه های مساعدی برای حضور سرمایه گذاران خارجی داریم. ما فرصت های زیادی در پساتحریم داریم اما باید به چند نکته مهم در مدیریت این دوران توجه کنیم. باید بدانیم که هیچ رونقی یک شبه یا یک روزه اتفاق نخواهد افتاد. قطار خارج شده از ریل باید با خردمندی مدیران و در فضای امیدواری به مسیر بازگردد.
در پساتحریم دولت به منابع مالی بیشتری دسترسی پیدا خواهد کرد و از این منابع باید در راه رونق واحدهای صنعتی که در رکود به تعطیلی رسیدند استفاده کنیم. می دانید که بخش هایی از عسلویه تعطیل شده و ما به صد میلیارد دلار سرمایه برای راه اندازی این واحدها نیاز داریم. مسئله دیگری که باید به آن توجه کنیم این است که نباید بازارهای ما عرصه جولان کالاهای وارداتی مصرفی شود. من امید دارم که دولت درآینده با برنامه در این فضا قدم بگذارد. در حال حاضر دست کم در اصفهان جلسه ای که به موضوع مدیریت اقتصادی در پساتحریم اختصاص داشته باشد، برگزار نشده و به نظر می رسد نقشه راهی از سوی دولت وجود ندارد. من امیدوارم جلسه های منسجمی با حضور فعالان اقتصادی در بخش خصوصی و مسئولان دولتی برای حضور در پسا تحریم برگزار شود تا بتوانیم به بیشترین بهره مندی اقتصادی برسیم.
* رسول رنجبران عضو هیات رئیس اتاق اصفهان
اتصال اقتصاد ملی به بین‌المللی
| کد خبر : ۱۳۶۴۸ | دوشنبه، ۲۲ تیر ۱۳۹۴ - ۰۹:۴۲:۳۰ | ۱۱۷۵ بازدید |
یکی از مسائل بسیار مهم در توسعه اقتصادی کشورها، بحث دیپلماسی اقتصادی است. دیپلماسی اقتصادی به عنوان ابزاری بسیار مهم، هم از سوی ...
