اسحاق جهانگيري معاون اول رييس‌جمهوري در گفت‌وگویی به‌طور مفصل به دغدغه‌هاي امروز ايران پرداخته است. به گفته او «راجع به اولويت‌هاي سياسي، اينكه هسته‌يي مساله اصلي كشور است، در آن ترديدي وجود ندارد. بالاخره ما مدتي است با كشورهاي بزرگ دنيا وارد يك گفت‌وگوي جدي شده‌ايم. آقاي رييس‌جمهور، دولت و تيم مذاكره‌كننده بايد وقت بگذارند كه اين مذاكرات بسيار حساس، پيچيده و سخت را به سرانجام برسانند. مذاكره هم از جهت اينكه بايد حقوق ملت ايران در آن تثبيت شود، خطوط قرمزي كه ترسيم شده، رعايت شود، براي ما بسيار مهم و نيز سخت است». جهانگيري همچنين داستان يارانه‌ها را به معناي واقعي داستان پرغصه‌يي براي ايران مي‌داند و مي‌گويد. هرگاه بحث يارانه‌ها مطرح مي‌شود همه مسايل برايم سخت مي‌شود چون وقتي تصميم گرفته شد يارانه‌ها اجرا شود، ما خارج از دولت بوديم. با اينكه منتقد دولت گذشته در تصميم‌گيري‌هايش بوديم، اما از اين تصميم حمايت كرديم. همه اركان نظام حمايت كردند به اميد اينكه كاري انجام شود تا يك معضل بزرگ را از پيش‌روي نظام بردارد و آن نيز موضوع قيمت سوخت و در واقع انرژي بود». البته در اين گفت‌وگو مرد دوم كابينه به مسايل ديگري نظير زمزمه تغييرات در دولت، انتقاد‌هاي عليه دولت، مديران ارشد دولت، بحث آزاد‌سازي منابع بخش توليد و موضوع‌هاي ديگر پرداخته است كه با هم مي‌خوانيم:
مدتي پيش جلسه‌يي با حزب كارگزاران داشته‌ايد كه از شما خيلي انتقاد شد؛ به دليل محل و فضايي كه از آن استفاده كرده‌ايد و هشدار دادند كه دولت از امكانات خود براي كارهاي جناحي و حزبي استفاده مي‌كند.
البته اعتراض چنداني نشد. گروه خاصي اعتراض كردند كه براي من دليل اعتراض آنها روشن است. آنها از اكنون نگران آينده هستند و به‌دنبال مقصر مي‌گردند و به آن روزها فكر مي‌كنند. اينكه در كشوري كه انتخابات دارد، حتما بايد حزب وجود داشته باشد و ما از حزب و تحزب بايد حمايت كنيم؛ من در اين ترديدي ندارم. اگر مي‌خواهيم انتخابات كشور معناي واقعي پيدا كند و به سمت دموكراسي به معناي واقعي برويم، بايد گروه‌هايي باشند به عنوان احزاب رسمي كشور مسووليت بپذيرند و اگر در زمان مسووليت شان كشور را خوب پيش بردند، مردم مجددا به آنها روي آورند و اگر بد پيش بردند پاسخگوي عملكردشان باشند. اينكه افرادي بي‌نام و نشان به يك‌باره وارد انتخابات شوند، مسووليت‌هاي مهم بگيرند و هر كاري بخواهند بر سر كشور بياورند، فردا همان فرد با عنوان ديگري بيايد و هيچ جا هم پاسخگو نباشد.
اگر اكنون حكومت جدي بود براي همين يارانه‌ها به نظرم بسياري از مسوولان سابق بايد پاسخگو مي‌شدند. كسي كه تصميم گرفته برخلاف قانون 45هزار تومان پرداخت كند، مردم و حكومت را اينگونه گرفتار كند و امروز هم احساس مي‌كند يك قهرمان است و بقيه كه گرفتار شدند مشكل‌دار هستند. اينها بايد مورد مواخذه قرار گيرند. علت اينكه چنين نمي‌شود، به اين دليل است كه حزب وجود ندارد. مسووليت كار را قبول نمي‌كند.
لذا من به‌شدت طرفدار اين كار هستم. از قديم هم عضو حزب كارگزاران بوده‌ام اما از زماني كه در اين مسووليت قرار گرفته‌ام، به دلايل گرفتاري مسووليتم در هيچ جلسه حزب شركت نكرده‌ام و آنها به‌طور هفتگي جلسه دارند.
آيا حضور شما در جلسه با وجهه حزبي بود يا دولتي؟
اين دوستان به عنوان ديد وبازديد عيد آمدند؛ در اين حد هم مي‌توان گفت جلسه حزبي نبود. يعني جمعي از دوستان هم حزبي ما همچون بقيه شخصيت‌ها و افرادي كه در ايام عيد آمدند و محبت كردند و عيد را تبريك گفتند. آنها هم آمدند و خود به خود چند سوال نيز مطرح كردند. من هم نظرات شخصي خود را گفتم و حتي آن مطالب توسط دفتر ما به عنوان دفتر معاون اول منعكس نشد؛ چيزي بود كه آن دوستان خودشان مطالب جلسه را منعكس كردند.
حالا در ايران در ايام مختلف روساي جمهور دبيركل حزب يا عضو تشكل‌هاي مهم و موثر بوده‌اند، جلسه حزبي در دفترش تشكيل مي‌داده، در انتخابات گذشته براي وحدت يك جناح سياسي از رييس‌جمهور و گروه‌هاي ديگر نماينده گرفتند. آن موقع اصلا دخالت در انتخابات نبود يا اعلام شده كه مقامات دولت سابق به كانديداها پول داده است آنها دخالت در انتخابات نبوده است؟ اگر من در يك جلسه ديد و بازديد عيد تا اين حد بتوانم در انتخابات تاثير داشته باشم كه خيلي اتفاق بزرگي است. مطمئن باشيد اين دولت مصمم است كه انتخابات مجلس شوراي اسلامي و خبرگان را در نهايت دقت، سلامت و قانونمندي برگزار كند و هيچ كدام از مقامات دولتي در فرآيند انتخابات، انتخابات كانديداها و جهت‌گيري به نفع كانديداي خاص نداشته باشند و به هيچ‌وجه دخالت نخواهند كرد. اگر دخالت كنند دولت حتما برخورد خواهد كرد.
لذا از اين جهت به مردم اطمينان مي‌دهم كه دولت و رييس‌جمهوري مصمم است كه از يك انتخابات قانونمند و سالم حمايت كند و انشاءالله نيز چنين خواهد بود.
در دولت دكتر روحاني آرامشي در فضاي سياسي ايجاد شده است، بسياري كه به دلايلي به حاشيه رفته بودند، كم‌كم زمينه را براي فعاليت مناسب ديدند. با اين حال انتقاداتي هم مطرح است كه در برخي موارد خاص و درباره برخي چهره‌ها آقاي روحاني آن طور كه بايد تلاش نكرده است تا از انزوا خارج شوند؟ آيا كاري شده است كه اعلام نمي‌شود؟ مي‌گويند دولت سه اولويت دارد: اول هسته‌يي، دوم هسته‌يي، سوم هسته‌يي.
آيا انتقادهايي كه مي‌شود درست است كه دولت همه تخم مرغ‌هايش را در سبد مذاكرات هسته‌يي چيده است؟
راجع به اولويت‌هاي سياسي، اينكه هسته‌يي مساله اصلي كشور است، در آن ترديدي وجود ندارد. بالاخره ما مدتي است با كشورهاي بزرگ دنيا وارد يك گفت‌وگوي جدي شده‌ايم. آقاي رييس‌جمهور، دولت و تيم مذاكره‌كننده بايد وقت بگذارند كه اين مذاكرات بسيار حساس، پيچيده و سخت را به سرانجام برسانند. مذاكره هم از جهت اينكه بايد حقوق ملت ايران در آن تثبيت شود، خطوط قرمزي كه ترسيم شده، رعايت شود، براي ما بسيار مهم و نيز سخت است.
از نظر تحريم‌هاي ظالمانه‌يي كه عليه كشور وضع شده و در زمينه نفت و گاز مشكلات جدي داريم. ما هنوز براي مردم باز نكرده‌ايم كه مشكلاتمان در اين بخش‌ها چيست و چه اتفاقاتي افتاده است. اگر لازم باشد روزي باز خواهيم كرد. در بخش بانكي كشور براي جابه‌جا كردن پول مشكلاتمان جدي است. البته ما خودمان را براي شرايط سخت‌تر از اين آماده كرده بوديم و كرده‌ايم. برنامه داريم تا اگر مذاكرات به نتيجه نرسد، بتوانيم باز هم كشور را اداره كنيم لذا ما فكر مي‌كنيم اين مساله مهم ماست و اينكه آيا اولويت اول و آخرمان است، نه. اما جزو اصلي‌ترين مسايل‌مان است كه دولت بايد براي آن وقت بگذارد.
مساله دوم بازگرداندن آرامش به كشور بوده است تا همه كساني كه در داخل كشور احساس مي‌كنند كه در درون اين نظام و كشور قرار دارند و در چارچوب قوانين كشور مي‌خواهند فعاليت كنند، منعي براي فعاليت‌هاي آنها از نظر دولت وجود نداشته باشد. دولت مشوق فعاليت‌هاي قانونمند سياسي همه جريانات داخل كشور است. اين هم باز موضوع بعدي است كه دنبال مي‌كنيم به همين دليل هم تلاش كرده‌ايم كه اگر جايي فكر مي‌كنيم يك فشار ناصحيحي وجود دارد، حتما برخورد كنيم. جايي كه به سخنراني‌ها و سخنران اعتراض مي‌شود به استانداران و فرمانداران گفته‌ايم به‌طور قاطع بايد از جلسات رسمي و قانونمند حمايت كنند. هيچ گروهي حق ندارد مانع سخنراني گروه ديگري شود و اخلال به وجود آورد. امنيت و آرامش كشور براي ما مهم است. انسجام دروني نظام براي ما مهم بوده است به همين دليل براي روابط دولت با مراجع، روحانيت، دانشگاهيان و نخبگان وقت گذاشته‌ايم.
سال گذشته رييس‌جمهور در 30 روز ماه رمضان با 30 گروه مهم اجتماعي جلسه گذاشتند. در همين ايام در مقاطع مختلف با گروه‌هاي سياسي مختلف اصلاح‌طلب و اصولگرا جلساتي برگزار كردند. سخنان و نقدهاي آنان را شنيدند.
من فكر مي‌كنم دولت با توجه به جايگاه دولت پيش مي‌رود كه هم مسوول اداره كشور است و هم از طرفي مي‌خواهد اين مسايل و مشكلات گروه‌هاي سياسي را به حداقل برساند، اما نمي‌توان همه اينها را توضيح داد. بسياري مسايل وجود دارد كه گاهي اوقات در شوراي عالي امنيت ملي و در مراكز ديگر مطرح و گفت‌وگو مي‌شود. گاهي اوقات ممكن است به نتيجه برسيم و گاهي اوقات ممكن است به نتيجه نرسيم و نياز به جلسات بيشتر داشته باشد. به هر حال دولت به صورت جدي به دنبال اين است تا همه مشكلات انشاءالله برطرف شود.
يك سوال سياسي اقتصادي. در مورد تاثير تحريم‌ها باتوجه به اينكه تيم مقابل ما در مذاكرات هسته‌يي كارشناسان خود را در رده‌هاي مختلف بخش تحريم‌هاي‌شان به مذاكرات مي‌آورند، آيا تيم مذاكره‌كننده ما كه چند نفر معدود هستند، از طريق مطالعات بانكي و اقتصادي پشتيباني مي‌شوند؟ اگر بحث لغو تحريم‌ها در متن توافق نهايي باشد اولويت‌هاي ما مشخص است؟
آن كشورها با تمام قدرت به مذاكرات مي‌آيند. گفتند تيم امريكايي حدود 130 نفر است. سه كشور اروپايي نيز در مذاكرات كه اغلب در اروپا برگزار مي‌شود، با تعداد زيادي شركت مي‌كنند. اما ما به دلايل مختلف با جمع محدودي در مذاكرات حضور مي‌يابيم. در واقع تعداد تيم ما نسبت به طرف مقابل بسيار محدود است.
با اين حال ما دو، سه موضوع را به اثبات رسانده‌ايم. نخست اينكه قدرت تيم مذاكره‌كننده ما بالاست. در واقع مشخص است كه در طول اين 35 سال سرمايه جمهوري اسلامي نتيجه‌اش اين شده كه برخي از افراد در رشته‌هاي مختلف در سطح بين‌المللي به چهره‌هاي بسيار تعيين‌كننده‌يي تبديل شده‌اند ازجمله همين تيم مذاكره‌كننده كه قادر است در مقابل 6 كشور بزرگ دنيا با آن تيم‌هاي مجهز از حقوق كشور به خوبي دفاع كنند لذا به نظر مي‌آيد ما در بخش فني به توافقات و دستاوردهايي كه لازم بوده برسيم، دست يافته‌ايم.
در بحث‌هاي اقتصادي كل وزارتخانه‌ها در مسير مذاكره در خدمت و همراهي با وزارت خارجه و تيم مذاكره‌كننده هستند. مخصوصا از زماني كه بحث نگارش مطرح شد كه بايد توافق روي كاغذ بيايد، تيم‌هاي مختلفي در داخل كشور تشكيل شد ازجمله تيم‌هاي اقتصادي، بانكي، نفتي و نقاطي كه تحريم‌ها به صورت خاص بر آن نقطه متمركز بوده. اين تيم‌ها تشكيل شده كه كمك مي‌كنند.
برخي از آنها هنگامي كه توسط رييس تيم مذاكره‌كننده تشخيص بدهد، بايد در مذاكرات حضور داشته باشند. فكر مي‌كنم در مجموع تيم ما تيم جامعي خواهد بود و مشكلي نخواهد داشت.
در مورد استانداران و مقامات محلي بايد گفت به نظر مي‌رسد كه برخي از آنها همسو با سياست‌هاي دولت نيستند و اين موضوع سبب انتقاد حاميان دولت از دولت شده است؟ سياست‌هاي دولت در اين زمينه چيست؟
ما با دوستان طرفدار دولت يا حاميان رييس‌جمهور يا بدنه اجتماعي حامي دكتر روحاني كه در انتخابات بودند و گله‌هايي دارند؛ اين گله‌ها به ما مي‌رسد، برخي از آنها را نيز ما قبول داريم و به آنها حق هم مي‌دهيم كه اين گله‌ها را داشته باشند، اما آنها بايد يكسري واقعيت‌ها را بپذيرند.
واقعيت اين است كه اين دولت اصرار دارد، كه از همه افراد توانمند در داخل دولت استفاده كند و صرفا به دليل گرايش سياسي كسي را حذف نكند. اين دولت واقعا اصرار دارد كه اگر كسي مي‌خواهد به كشورش خدمت كند به دليل اينكه در گروه ديگري قرار داشته فضا براي او تنگ نشود، حالا مي‌تواند در دولت يا در بخش خصوصي كار كند، در گذشته برخي از دوستان دولت قبل اگر با بخش خصوصي هم كار مي‌كردند آن بخش خصوصي تنبيه مي‌شد كه چرا با اين گروه كار مي‌كنيد و نبايد جايي به اين گروه كار داده شود. ما از اين محدوديت‌ها واقعا نداريم چرا كه اين كار را عقلاني مي‌دانيم بايد شرايطي به وجود آوريم كه تمام سرمايه ملي اين كشور كه با پول اين ملت تربيت شده بتواند در خدمت كشور قرار گيرد حالا كسي كه مي‌تواند در بخش خصوصي كار كند، در بخش خصوصي كار كند و كسي كه مي‌تواند در دولت كار كند، در آن بخش كار كند. اين اصول وجود دارد.
تيم سياسي و مديريتي دولت بايد به سياست‌هاي دولت و رييس‌جمهوري باور داشته باشد و مدافع سياست‌هاي رييس‌جمهوري و دولت باشند. اگر مديري سياست‌هاي دولت و رييس‌جمهوري را اجرا نكند حتما در مقطعي در ارزيابي‌هايي كه مي‌كنيم نتيجه‌يي كه خواهد گرفت اين خواهد بود كه دولت را ترك كند. آن در وقتي است كه نتيجه ارزيابي‌ها و بررسي‌ها نشان دهد نه صرفا به خاطر اينكه اين مدير به لحاظ سياسي با دولت همراه نبوده است نه، اين مدير اگر شايستگي‌هاي كاري، توانايي اداره استان و شهرستان خود يا وزارتخانه‌اش را داشته و همه‌چيزش مثبت باشد حتما مي‌ماند با وجود اينكه ممكن است برخي دوستان گله‌مند باشند و بگويند آنان در گرايش سياسي ديگري قرار دارند، براي يك‌بار مي‌خواهيم ببينيم مي‌توان دولتي درست كرد كه همه احساس كنند در اين دولت مشاركت دارند اين به مصلحت كشور است.
آقاي آشنا مشاور فرهنگي رييس‌جمهوري گفته‌اند كه برخي از سفرهاي استاني براي تيم رييس‌جمهوري روشن كرد كه برخلاف تصور اوليه بعضي از استانداران توانايي كافي براي اداره استان را ندارند لذا تغييرات در دولت هم در سطح وزرا و هم استانداران اتفاق خواهد افتاد، در اين خصوص لطفا بفرماييد؟
راجع به مديران ارشد دولت، رييس‌جمهوري و دولت تصميم مي‌گيرد. مديران ارشد به‌طور مرتب مورد ارزيابي قرار مي‌گيرند و حتما هم اين ارزيابي يا توسط رييس‌جمهوري انجام مي‌شود يا به بنده محول كرده‌اند كه من انجام مي‌دهم.
اينگونه نيست كه مديران ارشد دولت در جاهاي مختلف دارند ارزيابي مي‌شوند، نه؛ اگر از دوستان هم كسي ارزيابي انجام مي‌دهد حتما براي بنده يا رييس‌جمهوري ارسال مي‌كند. در نهايت رييس‌جمهوري تصميم مي‌گيرند كه چه كسي بايد جابه‌جا شود يا نه. تاكنون جابه‌جايي‌هايي كرده‌ايم. در اين دوران استاندار يا مديران ديگري بودند كه تغيير كردند، برخي جاها به تغيير رسيديم.
اما به دليل محدوديت‌هايي كه دولت با آن روبه روست مصلحت نمي‌دانيم و فكر نمي‌كنيم كه تغيير ممكن است تبديل به وضع بهتري شود، بايد تحمل كنيم، البته ثبات مديريت براي ما مساله مهمي است، و ما به تغيير ارزش نمي‌دهيم، ثبات مديريت براي ما بسيار مهم است، جايي كه رييس‌جمهور به ضرورت برسد، تغيير مي‌دهد.
منظورتان از مديران ارشد همان مديران استاني هستند؟
استانداران، وزرا و معاونان وزرا مديران ارشد هستند، فرمانداران و بخشدارها در اختيار وزير كشور و ارزيابي وزارتخانه‌هاست ما نيز دنبال مي‌كنيم. اگر موردي برسد تذكر مي‌دهيم. دوستان هم با حساسيت دنبال مي‌كنند.
يكي از موضوعاتي كه در سخنراني‌هاي رييس‌جمهوري و همچنين سخنراني‌هاي جنابعالي ديده مي‌شود، گروه‌هايي هستند كه به نام انتقاد به تخريب دولت پرداخته‌اند به‌گونه‌يي كه دكتر روحاني درباره آنها گفته بودند گروه اقليتي در گوشه و كنار از اتاق فكر خارج شده و وارد اتاق عمليات شده‌اند. آيا اين گروه به منابع خاصي از قدرت و ثروت متصلند كه به راحتي تريبون و حتي رسانه در اختيار دارند؟
اولا ما واقعا به انتقاد باور و آن را قبول داريم، و انتقاد را براي خودمان يك نعمت مي‌دانيم و فرصتي است كه در اختيار ما قرار مي‌گيرد كه گاهي اوقات اگر سياست‌هايي اتخاذ مي‌كنيم كه ديگران با نگاه انتقادي به آن مي‌نگرند يا مطلبي در جهت تصحيح مي‌گويند، حتما براي تصحيح استفاده مي‌كنيم. اما واقعيت اين است كه يك عده با آقاي رييس‌جمهور و سياست‌هاي وي كه اعمال مي‌شود مخالف هستند، سعي مي‌كنند براي تخريب دولت و رييس‌جمهور بهانه پيدا كنند، البته از جلسات آنها و كارهايي كه در حال انجام است و هم از نحوه انعكاس مطالبشان آشكار مي‌شود. ما سعي نيز مي‌كنيم دوستانه تا جايي كه مي‌شود اين مساله را حل و فصل كنيم و به آنها اعلام كنيم اما گاهي اوقات رييس‌جمهور احساس مي‌كنند كه آنها عرصه را بر دولت تنگ مي‌كنند تذكر تندتر در صحبت‌هايشان مي‌دهند.