از نظر کارشناسان اقتصادی، بازار سهام ایران بستری شفاف است که سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید سهام مناسب و سرمایه‌گذاری‌های هوشمند، علاوه بر نگه داشتن سرمایه‌های خود از آثار منفی تورمی و حفظ ارزش دارایی‌ها متناسب با تغییر قیمت در بازارهایی چون املاک و مستغلات، طلا و دلار؛ در سود فعالیت‌های واقعی بنگاه‌های بزرگ اقتصادی نیز سهیم شوند. بر این اساس، بررسی روند بلندمدت تغییر شاخص‌های بازار سهام نشان می‌دهد، این بازار در نهایت تغییرات قیمت در دارایی‌های دیگر (طلا، ارز، زمین و غیره) را از طریق افزایش قیمت سهام جبران خواهد کرد و در کنار این موضوع، از طریق تقسیم سود حاصل از فعالیت سالانه شرکت‌ها، بازدهی مضاعف بر رشد سطح عمومی قیمت‌ها نیز به سرمایه‌گذاران در بازار سهام تعلق می‌گیرد.
کارشناسان بر این باورند، از آنجا که بازار سهام ایران یک بازار کامودیتی محور است و شرکت‌های صادرات‌محور بزرگی درآن وجود دارد، سرمایه‌گذاری درست و اصولی در این بازار حتی می‌تواند بازدهی سالانه سرمایه‌گذاری‌ها را از تغییرات نرخ تورم حفظ کند و در مجموع با افزایش نرخ ارز (یا کاهش ارزش پول ملی) بازدهی حقیقی سهام در محدوده ثابتی قرار می‌گیرد؛ موضوعی که در بازارهای طلا و دلار صادق نیست و افزایش قیمت ریالی این کالاها تنها آثار تورمی را کنترل می‌کند و بازدهی حقیقی برای سرمایه‌گذاران نخواهد داشت. از این رو کارشناسان با استناد به موارد ذکرشده، همواره افراد را به سرمایه‌گذاری هوشمند و با دید بلندمدت در بازار سهام تشویق می‌کنند.
بازار سهام عقب‌ماندگی خود را از سایر بازارها جبران می‌کند
در سال 1401، هرچند شاهد افزایش نرخ ریالی بسیاری از کالاها و خدمات بودیم و بسیاری از شرکت‌های فعال در بازار توانستند از طریق افزایش مقدار فروش محصولات خود به مقصد‌های داخلی و صادراتی، درآمدها و سودسازی خود را افزایش دهند، اما بازار سهام به اندازه افزایش درآمدسازی‌های شرکت‌ها رشد نکرد و این موضوع باعث شد شاخص‌های بنیادی از شکاف بالای قیمت‌های جاری سهام با ارزش ذاتی آنها خبر دهند.
در ادامه نیز با مجوز بانک مرکزی برای عرضه ارز شرکت‌های صادرات‌محور به قیمت بازار و قیمت‌گذاری آن بر اساس عرضه و تفاضا، نسبت‌های ارزندگی بازار سهام بشدت تعدیل شد که شکاف بسیار بالا بین نرخ‌های جاری و ارزش ذاتی سهام بیشتر شرکت‌های فعال در بازار را تشدید کرد؛ شکاف قابل توجهی که باعث شد نسبت قیمت به درآمد بازار(با توجه به تغییر ارزش ریالی دارایی‌های ارزی شرکت‌ها) به محدوده عدد 6 بازگردد و این نسبت برای سهام صادراتی حتی به محدوده عدد 5 برسد. ارزندگی بسیار بالای بازار سهام و عقب‌ماندگی بازدهی این بازار باعث شد کارشناسان در خصوص رشد قریب‌الوقوع ارزش بازار امیدوار شوند و پر شدن شکاف قیمت‌های جاری سهام با ارزش ذاتی را پیش‌بینی کنند.
چرا بازار سهام ارزنده‌تر از سال‌های قبل است؟
بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده، در پایان معاملات چهارشنبه هفته گذشته ارزش ریالی بازار سهام در محدوده 7680 هزار میلیارد تومان قرار گرفته و شاخص کل بورس نیز به محدوده یک میلیون و 817 هزار واحد رسیده است. این ارقام از نظر ریالی در محدوده مرداد تا شهریور سال 1399 قرار می‌گیرد؛ محدوده‌ای که در آن سال‌ها نسبت قیمت به درآمد بازار را تا محدوده عدد 32 بالابرده بود و باعث شد کارشناسان قیمت سهام موجود در بازار را غیرمنطقی و نشانه وجود حباب در این بازار بدانند؛ موضوعی که در سال 1401 دیگر مطرح نیست و با توجه به رشد درآمدها و سودسازی شرکت‌ها، می‌توان گفت که ارزش ریالی بازار سهام در این سطح حتی نسبت به شاخص‌های بنیادی نیز جامانده است.
در این خصوص نگاهی به تغییرات سودسازی بازار سهام نشان می‌دهد که شاخص کل و ارزش ریالی بازار سهام در حالی به ارقام تابستان سال 1399 بازگشته که ارزش ریالی سودهای شناسایی شده در شرکت‌ها بسیار افزایش یافته و بر اساس آنچه که تا قبل از این و با نرخ‌های ارز قبلی گزارش شده، این عنوان به محدوده عدد 8 هزار و 752 میلیارد تومان رسیده است؛ رقمی که در حدود چهار برابر بیشتر از سودهای برآورد شده در نیمه اول 1399 است. افزایش چهار برابری ارزش ریالی سود خالص شناسایی شده در صورت‌های مالی شرکت‌های فعال در بازار سهام باعث شده نسبت قیمت به درآمد (p/e) بازار در سال 1401 (بدون در نظر گرفتن نرخ‌های جدید دلار) در محدود عدد 8.2 قرار گیرد؛ رقمی که پیش‌بینی می‌شود با تغییر قیمت ارزش ریالی دارایی‌های دلاری شرکت‌ها تا محدوده عدد 6 نیز کاهش یابد. تغییرات در سودسازی شرکت‌ها منجر شده تا قرار گرفتن شاخص کل بورس در محدوده 1.8 میلیون واحد نه تنها از نظر کارشناسان غیرمنطقی و حبابی نباشد، بلکه آنها از عقب‌ماندگی ارزش بازار از شاخص‌های بنیادی و ارزندگی بالای قیمت سهام در شرایط موجود سخن بگویند.