بازی وام مسکن با اعصاب خریداران خانه

تسهیلات مسکن تقریباً در بیشتر کشورها، برای تأمین مسکن شهروندان ارائه می‌شود و معمولاً تسهیلات سهم بالایی از کل هزینه خرید را پوشش می‌دهد. وام مسکن در کشور ما با وجود اینکه افزایشی بوده و در سال گذشته دولت مبلغ آن را در تهران 100 میلیون تومان بالا برد اما با توجه به رشد قیمت مسکن، اثرگذاری کمی در تقویت بنیه مالی متقاضیان خرید مسکن دارد. علاوه بر کاهش سهم وام در هزینه کل خرید مسکن به خاطر افزایش قیمت، موضوع دیگری که ارزش وام مسکن را کاهش داده هزینه خرید اوراق این نوع وام است. تا چند سال گذشته برای دریافت وام مسکن، نیاز به سپرده‌گذاری بود که با حذف سپرده‌گذاری، متقاضیان برای دریافت وام باید اوراق بخرند. اما مثلاً برای دریافت وام خرید مسکن در تهران قیمت اوراق بیش از 100 میلیون تومان است که یک چهارم مبلغ کل وام می‌شود.

مجردهای ساکن پایتخت برای دریافت ۲۸۰ میلیون تومان تسهیلات که شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله می‌شود؛ باید برای دریافت ۲۰۰ میلیون تومان وام ۴۰۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند که هزینه این تعداد اوراق با تسه ۱۲۶ هزار و ۷۰۰ تومانی، ۵۰ میلیون و ۶۸۰ هزار تومان می‌شود. همچنین با در نظر گرفتن ۸۰ میلیون تومان وام جعاله که برای آن باید ۱۶۰ ورق به مبلغ ۲۰ میلیون و ۲۷۲ هزار تومان خریداری کنند، مجموع هزینه خرید اوراق به ۷۰ میلیون و ۹۵۲ هزار تومان می‌رسد.

زوج‌های پایتخت‌نشین نیز بر همین اساس می‌توانند تا سقف ۴۸۰ میلیون تومان شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن برای هر نفر و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله دریافت کنند؛ بنابراین زوجین باید ۸۰۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند که هزینه آن ۱۰۱ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان می‌شود که همراه با هزینه ۲۰ میلیون و ۲۷۲ هزار تومانی وام جعاله که برای آن باید ۱۶۰ ورق تسهیلات مسکن خریداری کنند، در مجموع باید ۱۲۱ میلیون و ۶۳۲ هزار تومان پرداخت کنند. خلیل محبت خواه، مدیرکل راه و شهرسازی تهران با این حال از متقاضیان خرید مسکن در تهران  خواسته است تا با آگاهی از آخرین شرایط قیمت وام مسکن اعلامی برای خرید خانه اقدام کنند.

به گفته محبت خواه، مجردهای ساکن تهران می‌توانند تا ۲۸۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند که شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله است و زوج‌های تهرانی نیز تا سقف ۴۸۰ میلیون تومان امکان استفاده از تسهیلات خرید مسکن را دارند که شامل ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات خرید مسکن برای هر نفر و ۸۰ میلیون تومان وام جعاله است.

محبت خواه در ادامه افزود: در حال حاضر زوج‌های تهرانی می‌توانند در مرکز و جنوب شهر تهران با یک و نیم میلیارد تومان و حتی 3/1 میلیارد تومان صاحب آپارتمان‌های کوچک شوند.

سقف تسهیلات خرید مسکن برای مراکز استان و شهرهای با جمعیت بیش از ۲۰۰ هزار نفر برای مجردها به ۱۶۰ و برای زوجین به ۳۲۰ میلیون تومان رسیده است. با توجه به اینکه مجردها باید ۳۲۰ و متأهل‌های ساکن این شهرها نیز باید ۶۴۰ برگه تسهیلات مسکن خریداری کنند، مجردها باید ۴۰ میلیون و ۵۴۴ و متأهل‌ها نیز باید ۸۱ میلیون و ۸۸ هزار تومان پرداخت کنند.

گزارش بانک مرکزی متوسط قیمت مسکن شهر تهران در آذرماه را 48 میلیون تومان اعلام کرد، یعنی برای خرید یک واحد 60 متری حدود 2 میلیارد و 800 میلیون نیاز است با توجه به اینکه در برخی مناطق قیمت فروش از قیمت متوسط کمتر است در این مناطق نیز برای واحدی کوچک متراژ حداقل یک میلیارد و نیم نیاز است به این ترتیب وام خرید سهم ناچیزی در خرید خانه در تهران دارد. شش منطقه‌ ارزان قیمت در بازار مسکن شهر تهران نیز به ترتیب ۱۸، ۱۹، ۱۶، ۲۰، ۱۷ و ۱۵ هستند که متوسط قیمت هر متر مسکن در این مناطق کمتر از ۲۹ میلیون تومان در هر متر مربع است. در این بین منطقه ۱۸ با قیمت ۲۴.۴ میلیون تومان ارزان‌ترین منطقه‌ در بازار مسکن شهر تهران محسوب می‌شود.  کارشناسان و فعالان بازار مسکن معتقدند اگر برای دریافت وام نیازی به خرید اوراق نباشد برخی متقاضیان می‌توانند با آورده یک میلیارد تومانی و وام 480 میلیونی، درنقاطی از تهران واحدی در حدود 50 تا 60 متر خریداری کنند، اما هزینه حداق 100 میلیون تومانی خرید اوراق برای وام مسکن زوجین تهرانی، باعث شده خریداران کمتری متقاضی این وام باشند.

سال 96 مجلس در طرحی حذف هزینه اوراق در وام مسکن را مطرح کرد اما این طرح هیچ گاه قانونی نشده است. البته بانک مسکن سال 99 طرحی اجرا کرد که به مناسب ایام 22 بهمن در مدت یک ماه متقاضیان وام مسکن، می‌توانستند نصف مبلغ وام را بدون خرید اوراق دریافت کنند و فقط برای نصف دیگر آن اوراق بخرند. بازپرداخت وام با خرید اوراق 12 ساله و با سود 17.5 درصد است، اما برای دریافت وام بدون خرید اوراق، بانک مسکن، شرط بازپرداخت 5 ساله با سود 18 درصد را لحاظ کرده بود. با این شرایط بازپرداخت ماهانه وام رقم بالایی بود که ار توان متقاضیان خارج بود به همین دلیل از این طرح بانک مسکن استقبالی نشد.

تسهیل تولید مسکن با حمایت‌هایی مانند تامین زمین از سوی دولت، پرداخت وام ساخت به انبوه‌سازان برای عرضه مسکن انبوه و ارائه تسهیات خرید با کاهش هزینه اوراق این وام یا حذف کامل شرط خرید اوراق، به اعتقاد فعالان بازار مسکن می‌تواند در میان مدت سرعت تأمین مسکن متقاضیان مصرفی را تا حدودی افزایش دهد.