الفبای توسعه اقتصادی از وجود زیرساختهای ارتباطی آغاز میشود و بسیاری از کشورهای صنعتی، توسعه خود را با گسترش شبکههای ارتباطی آغاز کردند؛ این در حالی است که در ایران همچنان در این زمینه با چالشهایی روبهرو هستیم. بهمن آرمان، کارشناس اقتصادی در همین رابطه در گفتوگو با خبرگزاری خبرآنلاین اظهار داشت: «توسعه اقتصادی بسیاری از کشورهای پیشرفته صنعتی همراه با گسترش شبکههای ارتباطی است.»
وی افزود: «برای حمل مواد اولیه مورد نیاز کارخانهها و بنگاههای تولیدی، نیاز به راههای ارتباطی چه به صورت راهآهن، چه به صورت جاده و یا در مراحل پیشرفته، آزادراه است؛ به همین خاطر ما میبینیم که کشورهای پیشرفته از نقطه نظر داشتن خطوط راهآهن، فرودگاهها و پروازها در جایگاه نخست دنیا قرار دارند.»
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: «یکی از مواردی که خیلی قابل توجه است، این است که دولت ایتالیا پس از جنگ نیاز شدیدی به منابع ارزی داشت و از آنجایی که ایتالیا کشوری توریستی است و دارای سواحل بسیار گسترده و مناسبی است، میتواند محل مناسبی برای توریستهایی باشد که در منطقه مرکز اروپا و شمال اروپا قرار داشتند.»
آرمان ادامه داد: «به همین دلیل ایتالیا در نخستین گام، اقدام به احداث یک آزادراه هزار کیلومتری کرد که کشورهای شمال و مرکز اروپا را که سواحل مناسب نداشتند، بتواند به سوی خود جذب کند.»
وی عنوان کرد: «دولت برای تشویق ورود گردشگران خارجی هم یارانه پرداخت میکرد؛ به طوری که هر خودرویی که وارد مرز ایتالیا میشد، کوپن بنزین دریافت میکرد که قیمت آنها بسیار کمتر از قیمت رایج در بازار آن کشور بود.»
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه ایران بنا به دلایل گوناگونی دارای شبکههای ارتباطی مطمئن و ارزانقیمت نیست، گفت: «حتی کارهایی هم که ما در زمینه حملونقل و ساخت راههای ارتباطی انجام میدهیم، متناسب با استانداردهای جهانی نیست.»
آرمان با ذکر مثالی، توضیح داد: «خط راهآهن اصفهان - شیراز را همین چند سال قبل افتتاح کردیم، ولی این خط دارای تکنولوژی زمان رضاشاه است؛ به طوری که برای پیمودن یک مسافتی از شیراز به تهران که حدود 700 کیلومتر است، 12 ساعت افراد باید در قطار باشند.»
وی متذکر شد: «یک چنین مسافتی را در سایر کشورها با قطارهای تندرو که دارای سرعت بیش از 300 کیلومتر هستند، در طول یک ساعت و نیم یا حداکثر دو ساعت طی میکنند، بنابراین این کار از ابتدا اشتباه بوده؛ ضمن اینکه خطوط راهآهن محدود است.»
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: «ما هنوز سنگ آهن مورد نیاز کارخانههای فولادسازی خود را از طریق کامیون حمل میکنیم که این موضوع باعث افزایش هزینه تولید و در نتیجه گران شدن محصولات داخلی در مقایسه با بقیه کشورها میشود.»
آرمان عنوان کرد: «ما جادههای کنونی خود را از دو بانده به چهار بانده افزایش میدهیم که از آنها با عنوان بزرگراه نام برده میشود. در حالی که چنین کاری در ابتدای سالهای پس از جنگ جهانی دوم، برای مقابله با ترافیک جادهها انجام میشد، اما پس از مدت کوتاهی به کنار گذاشته شد؛ به خاطر اینکه اولا یک باند از این جادهها با استانداردهای قدیم ساخته شده و دوم اینکه چهار بانده کردن جادههای موجود، منجر به کاهش مصرف سوخت و مسافت نمیشود.»
وی افزود: «در حال حاضر ما نمیتوانیم از موقعیت استراتژیک منطقهای خودمان استفاده کنیم؛ به خاطر اینکه دارای خطوط راهآهن مناسب و آزادراهها نیستیم.»
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: «از نقطه نظر داشتن آزادراهها که بسیار کلیدی است و میزان سرانه آزادراه به کیلومترمربع، ایران در موقعیت اسفناکی قرار دارد و شبکه آزادراهی در حال حاضر حدود 10 هزار کیلومتر کمبود در آن مشاهده میشود و پروژههای کلیدی برای ایجاد ارتباط آسان و ارزان بین مرزهای شمالی و جنوبی برقرار نیستند.»
آرمان یادآور شد: «آزادراه ترانزیتی تبریز - بازرگان هنوز حتی اجرایی هم نشده است؛ با وجود اینکه چندین بار مراسم کلنگزنی آن انجام شد. همچنین آزادراه قزوین - آستارا فقط تا رشت به طور ناقص وجود دارد. آزادراه دیگری هم که برای ما جنبه کلیدی دارد و شمال کشور را به خلیجفارس وصل میکند، مثل آزادراه تهران - بندر امام در بخشهای زیادی هنوز تکمیل نشده است.»
وی گفت: «ما از نظر برخورداری از راههای ارتباطی برای تصریح در فرآیند صنعتی شدن و رشد اقتصادی در شرایط مناسبی قرار نداریم و این موضوع، فرآیند توسعه را در کشور بسیار کند کرده است.»
این کارشناس اقتصادی افزود: «موارد زیادی وجود دارد که به علت طولانی بودن مسیر، میوههای که به سمت جنوب برده میشوند، در میان راه از بین میروند یا هزینه حمل آنها آنچنان بالاست. در واقع قیمتهایی که در جنوب ایران برای میوهها وجود دارد، عملا بسیار بیشتر از آن چیزی است که در بازار دیده میشود.»
آرمان تصریح کرد: «من فکر میکنم آنچه که میشود به وزارت راه و شهرسازی توصیه کرد، این است که اولا از انجام هر گونه هزینهای برای چهار بانده کردن جادهها خودداری و آن را صرف آزادراه کند که هم مسافت را کم میکند و هم مصارف سوخت را شدیدا کاهش میدهد. همچنین از ساخت خطوط راهآهن در ایران پرهیز کند و در نهایت راهآهنهایی با قدرت حداقل 300 کیلومتر در ساعت در ایران ساخته شود.»
وی خاطرنشان کرد: «این مایه تاسف است که ما به طور رسمی اعلام کنیم که در ایران در هر روز 4 نفر در جادههای کشور جان خود را از دست میدهند. »