بار ديگر تيتر خبرگزاریها و روزنامههای اقتصادی تابستان سال 90 تكرار شد. جملاتي از قبيل «دلار گران شد»، «التهاب در بازار ارز»، «تشويش در چهارراه استانبول» پرتكرارترين نوشتههاي آن روزها بهشمار ميرفت. اينبار هم دلار گران شد و پس از يكسال منوچهري دوباره به بزرگترين بازار حاشيهساز كشور تبديل شد. بسياري اين روزها معتقدند بازار ارز كشور وارد فاز هيجان و «ازدحام رقمها» شده است.
اينجا همان بازار منوچهري يكسال گذشته است با اين تفاوت كه ديگر نه خبري از ثبات قيمت در آن است و نه حركت بر نوار كاهشي در آن ديده ميشود. اينجا ديگر صرافان و دلالان به انتظار خريداري نميمانند تا شايد كمي ميزان تقاضاي بازار را افزايش دهد. شايد واضحترين فقدان اين روزهاي بازار منوچهري را بتوان نظارت بانك مركزي دانست كه ماهها سايهاش سراسر بازار را پوشش داده بود. از سمت ميدان فردوسي بهسمت منوچهري ازدحام جمعيت غوغا كرده است. بيشترين صدايي كه بهگوش ميرسد اعداد و ارقامي است كه هر لحظه بالاتر ميرود. در همان ميانهها پيدا ميشوند افرادي كه براي جلبتوجه، نرخهاي پايينتري را نسبت به بقيه اعلام ميكنند، تا شايد بتوانند مشتريهاي بيشتري را بهسمت خود بكشانند.
يك آقاي مسن كه براي فروختن دلارهايش به بازار آمده، در گفتوگويي از تغيير لحظهبهلحظه قيمتها شكايت ميكند و ميگويد: هر كسي هر نرخي را كه دلش بخواهد اعلام ميكند. نه مرجع مشخصي وجود دارد و نه سازماني كه در بازار نظارت كند و اينهمه مشتري را از سرگرداني نجات دهد. وي همچنين با اعتراض ميگويد: نرخها بالا ميرود بدون اينكه واقعا دليل مشخصي داشته باشد. ساعت كه از 11:30 گذشت موج جديد قيمتها به بازار روانه شد، تلاشها براي پيداكردن سيگنالهاي افزايش قيمت بينتيجه است. دلالان و واسطهها كه روزانه فروش آتي را در دستور كار خود قرار داده بودند از اين كار دست كشيدهاند و تلاش ميكنند براي همان ساعت معاملات را انجام دهند. يكي از دلالان كه به گفته خودش 30سال است در چهارراه استانبول فعاليت ميكند. ميگويد: شلوغي اين روزها را فقط دوسال پيش ديده بودم. بعد از آن روز كه خبر تمديد مذاكرات هستهيي آمد، بازار دچار هرجومرج زيادي شد كه هنوز هم اين شرايط پابرجاست. وي همچنين در جواب اينكه اين قيمتها از كجا آمده است گفت: قيمتها از جايي نميآيد قديمها كه قيمت از روي ميزان عرضه و تقاضا ميآمد، اما در روزهاي اخير اين شنيدهها و اخبار است كه نرخ را مشخص ميكند. عدهيي ميگويند كه كاهش قيمت نفت باعث شده كه دولت دچار كسري بودجه شود و دولت در حال جبران اين كسري است، عدهيي ديگر ميگويند تمديد مذاكرات نتيجه خوبي بههمراه نداشته است، همين خبرها باعث شده دلار 3250 توماني به 3500 تومان برسد.
بانك مركزي كجاي ماجراي بازار منوچهري است
روز چهارشنبه بود كه وليالله سيف رييس بانك مركزي در اظهارنظري در رابطه با بازار ارز، خبر از فراهمشدن زمينههاي كاهشي آن در روزهاي آتي داد. سيف در سخناني خبر از نظارت كامل بانك مركزي در بازار داد و گفت: «عوامل بنيادين بازار در تعادل كامل قرار دارد و عرضه و تقاضا به تعادل نسبي رسيده و نوسانات بهدليل خبرهاي زودگذري است كه منتشر ميشود. البته اين زمينه وجود دارد كه بهدليل غلبه عرضه بر تقاضا با كاهش قيمت نيز مواجه شويم.» اما حالا كه پنجروز از اظهارنظرهاي سيف ميگذرد هيچ اثري از بانك مركزي در بازار ديده نميشود، تنها اظهارنظر موجود در روز گذشته بود كه سيف در سخناني اين نوسانات را طبيعي دانست و بيان كرد كه بازار بهزودي به ثبات گذشته خود بازميگردد. بهنظر ميرسد مراد سيف از اين بيانات به آرامش رساندن بازار از التهابات كنوني باشد. از سوي ديگر بسياري، تصور اين را داشتند كه وصول مطالبات بلوكهشده ناشي از تحريمها، ميتواند به ميزان زياد تزريق ارز را در پي داشته باشد و همين عامل، عرضه را بر ميزان تقاضا بيشتر ميكند. برگشتن ورق در بازار تمامي سياستهاي اجرايي دولت يازدهم را بر باد داده است با اين شرايط نه دولت ميتواند به تكنرخيشدن ارز برسد و نه ثبات به اجرا درآمده در بازار بار ديگر برميگردد.
سود 8 درصدي دلار در 6 روز
با اينكه بسياري از گمانهزنيها نشان ميدهد، اين افزايش قيمتها ناپايدار و تاثير هيجاني رفتار بازار باشد اما اين نكته را نبايد فراموش كرد كه التهابات اين روزهاي ارز ميتواند براي بسياري از افراد سودهاي هنگفت بههمراه داشته باشد. فعاليت سودجويان و سفتهبازان بازار ارز را نبايد فراموش كرد كه همواره منتظر فرصتي هستند تا بر طبل قيمتها در بازار ارز بكوبند و در اين ميان سود بيشتري به جيب بزنند. طبيعتا آنها هم كه در گذشته مقدار زيادي ارز خريداري كردهاند، تمايل دارند بازار ارز نوسان بيشتري داشته باشد تا سود بيشتري هم عايدشان شود. براساس محاسبات ارقام ميتوان گقت دلار از سومخرداد تا اين هنگام، حدود 295تومان افزايش نرخ داشته است. يعني اگر كسي 1000 دلار هم داشته باشد حدود 295 هزار تومان سود كرده است و اين معادل هشتدرصد سود طي 6 روز گذشته محسوب ميشود. انتقادات به عملكرد بانك مركزي در اين روزها تماما همان انتقاداتي بود كه زمان بهمني نيز بيان ميشد، افزايش نرخها هر چقدر هم مقطعي باشد ميتواند زمينههاي رانتي زياد را بهوجود بياورد.
سكه از تعطيلي بازار جهاني به دلار پناه برد
گفتني است، بازار سكه كه در تعيين جهت حركتش همواره به روند طلا در بازارهاي جهاني و دلار در بازار داخل نظر دارد، درهفته گذشته با همسويي با رشد قيمت دلار در مسير افزايشي قرار گرفت و با عبور از دو كانال قيمتي در يكقدمي مرز 940 هزار تومان ايستاد كه آن نيز در روز شنبه توسط سكه پشتسر گذاشته شد. سكه روز گذشته با تعطيلي بازارهاي جهاني رنگ دلار به خود گرفت و با 12هزارتومان افزايش به 952 هزارتومان رسيد. حال بايد ديد باتوجه به چشمانداز منفي اونس و روند افزايشي دلار و البته اعتماد نداشتن فعالان به نرخ كسبشده دلار در روز گذشته، سكه در روزهاي آتي چه روندي را برميگزيند.