باز هم بازار و باز هم گلایه از تغییر بازه‌های قیمتی؛ این بار دست می‌گذاریم روی بازه‌ای که این روزها کاملا خالی است! روزگاری با در دست داشتن 10 میلیون تومان، انواع پراید، MVM110 و در نهایت L90 تیپ E0 قابل خریداری بودند؛ اما این روزها چاره‌ای جز خرید خودرویی دست‌دوم و با کارکرد و سن بالا نخواهید داشت. خودروهای ساده‌تر دهه 90 میلادی، پژوهای 405 با مدل پایین‌تر از 82، پرایدهای ساده با سن بیش از 6 تا 7 سال و در نهایت گزینه‌های محدود چینی و کارکرده، با این بودجه قابل خریداری خواهند بود. اما مسئله اینجاست! خریدار با در دست داشتن چنین بودجه محدودی، به دنبال خرج و مخارج پایین، قیمت قطعات کمتر و در نهایت مصرف سوخت بهینه است. پس تکلیف چیست؟!
در این مطلب به سراغ 2 گزینه از چهارچرخه‌های قابل خریداری در این بازه قیمتی، یعنی پراید دست دوم و دوو ریسر دهه نودی خواهیم رفت تا با بررسی مزایا و معایب این گزینه‌ها، بهترین تصمیم را اخذ کنیم.
این میدان، هیاهویی ندارد
اکثر مقایسه‌های جذاب در میان نشریات خودرویی، از فرمولی مشترک بهره می‌برند. چند خودروی گران‌قیمت و هیجان‌انگیز را در کنار هم قرار داده و تا سر حد مرگ به جدال بپردازید! اما در این مطلب خبری از پیشرانه‌های V8، نعره‌های 6سیلندرهای تخت و یا سوت توربو نیست! در آن طرف میدان یار همیشگی ما ایرانی‌ها، فورد فستیوا، کیا پراید و یا سایپا صبا قد کشیده و در طرف دیگر، محصولی از دیار کُره جنوبی/ آمریکا قد علم کرده. دوو ریسر یا پونتیاک لمان که از اواخر دهه 80 میلادی به تولید رسیده و در سال 1992 برای نخستین‌بار به بازار ایران عرضه شد. هر دو 4 سیلندر، هر دو 4در و هر دو صندوقدارند و اگر سن و سالی نداشته باشید و صندوق عقب را نپسندید، هر دو خودرو از نسخه هاچ‌بک نیز بهره می‌برند. هر دو ریشه‌ای در کُره جنوبی و ایالات متحده آمریکا داشته و با محور فعال جلو شروع به حرکت می‌کنند. اما تنها یک تفاوت اساسی دارند! یکی مونتاژ داخل و دیگری «خودروی خارجی» محسوب می‌شود؛ تفاوتی که ممکن است نتیجه این مقایسه را برای شما به کلی تغییر دهد.
دووی پرخرج، پراید کم استهلاک
خرج و مخارج محصولات دوو مسئله‌ای است که برای بسیاری از اقشار جامعه به شکل یک غول جا افتاده است! اما سوال اینجاست که آیا این «غول حساب بانکی‌خوار» واقعیت دارد یا خیر؟! پیش از هرچیز باید به عدم مونتاژ دوو ریسر در بازار ایران اشاره کرد. اگرچه که پیشرانه این خودرو با دوو سی‌یلو یکی بوده و بالطبع از وضعیت مناسب‌تری نسبت به اسپرو، با پیشرانه 2 لیتری و متفاوت بهره می‌برد. اما به هر حال با توجه به نبود تنوع در میان خودروهای روی بورس بازار ایران، خیابان‌های مملو از پرایدهای متفاوت، محصولات پژو متشکل از مشتقات 405 و مشتقات 206، مکانیک‌های ایرانی نیز با محصولات داخلی مأنوس‌تر هستند. وجود قطعات بیشتر و قیمت بسیار کمتر لوازم یدکی پراید، در برابر خودرویی همچون دوو ریسر که نزدیک به 2 دهه از تولید آن می‌گذرد نیز مزید بر علت تفاوت میزان استهلاک این دو خودرو خواهد شد. البته شایان ذکر است که در صورت استفاده از قطعات فابریک و با‌کیفیت روی این خودرو و یا بازسازی (اوور‌هال)، تا مدت زیادی نیاز به بررسی قطعه تعویض شده و یا سرویس کلی نخواهید داشت. البته همه اینها بسته به تجربه، دقت و مهارت مکانیک در اصطلاحا جمع‌کردن موتور است.
با این حال توجه داشته باشید که قطعات مصرفی و یدکی پراید به دلیل فراگیر بودن به راحتی قابل دسترسی است و البته قیمت مناسب‌تری نیز دارد. برای مثال یک واشر سرسیلندر اصلی مارک GM دوو ریسر، در حدود 70 هزار تومان قیمت می‌گیرد اما همین قطعه برای پراید گران‌تر از 20 هزار تومان نیست. البته توجه داشته باشید که قیمت مذکور برای محصول دوو، در بالاترین حالت و کیفیت ذکر شده؛ این در حالی است که نمونه‌های تولید شده توسط کمپانی‌های دیگر، کمتر از 40 هزار تومان قیمت دارند. در صورت انتخاب دوو ریسر 92 و 93، شما پیشرانه TBi با پاشش سوخت انژکتور تک‌نقطه‌ای خواهید داشت و اگر به سراغ نمونه 94 بروید، این پیشرانه به نمونه mpfi (چهار انژکتور) تغییر پیدا می‌کند که در نهایت قدرت بیشتر، مصرف سوخت بیشتر اما در عوض وضعیت قطعات بهتری را در پی خواهد داشت. اگرچه که پراید نیز تا اوایل دهه 80 شمسی با سامانه پاشش سوخت کاربراتور عرضه می‌شد و بعد‌ها به انژکتور ارتقا یافت. جالب اینجاست که انژکتورهای این دو خودرو از نظر بدنه‌ای یکسان اما از حیث میزان پاشش متفاوتند.
در کدام راحت‌تریم؟!
2 کلاس متفاوت در برابر خود داریم؛ اولی سدان سایز متوسط با رگه‌هایی از خودروهای لوکس دهه 90 و دومی یک سدان جمع و جور دهه 80 که برای استفاده داخل شهری طراحی شده است. دوو ریسر با وجود 4 بالابر شیشه برقی در نمونه‌های فول در برابر دو شیشه برقی برای پراید، مبلمان بسیار راحت‌تر از محصول کیا، کولر بسیار قدرتمند در صورت استفاده از گاز R10 و سرویس به‌موقع مجراها، فرمان هیدرولیک، فضای کابین بیشتر از پراید و در نهایت فنربندی راحت‌تر، آرامش بیشتری برای سرنشینانش فراهم می‌کند. اما در عوض پراید با توجه به جثه کوچک‌تر، در استفاده گزینه مناسب‌تری به‌نظر می‌رسد. کما اینکه خودرویی همچون دوو ریسر با فاصله محور بیشتر، هندلینگ مناسب‌تر و استقامت بهتری در گذر از جاده‌های بین شهری داشته و با توجه به درنظرگیری پرایدهای پیش از پروژه X100 در این آزمون، در صورت برخورد و در حالت کلی تصادف، سرنشینان دوو ریسر آسیب کمتری خواهند دید.
انتخاب نهایی کدام است؟!
پیش از هر چیز باید عینک بد‌بینی نسبت به خودروهای قدیمی خارجی را از چشم برداشت. هر اتومبیلی با توجه به کارکرد، سن و همچنین چگونگی استفاده، خرج و مخارج مختص به خود را دارد. حال در این میان، خودروهای خارجی با توجه به قیمت قطعات بیشتر، فرسودگی و همچنین کمبود مکانیک‌های متخصص برای تعمیر این دسته خودروها، به خصوص در شهرستان‌های کوچک، ذهنیتی نه‌چندان خوش برای ایرانی‌ها بر جای گذاشته‌اند. این ذهنیت سبب می‌شود که در مقایسه فوق‌الذکر، به ریسر تحت عنوان یک خودرو فرسوده نگاه کنیم؛ خودرویی که در بحث سیم‌کشی و کارکرد مناسب تمامی سنسورهای وابسته به واحد ECU بسیار حساس بوده و در صورت سلامت سیستم برق و عدم اعمال فشار بیش از حد به پیشرانه، چندان آزاری نخواهد داشت. اما قطعات پراید، با توجه به کیفیت نه‌چندان مناسب و با وجود ارزان‌تر بودن، عمر بسیار کمتری نسبت به قطعات دوو ریسر خواهند داشت. کما اینکه دوو ریسر بسیار کند‌تر از پراید به فروش می‌رسد و از حیث قطعات ظاهری نیز چندان قدرتمند عمل نمی‌کند.
