شاخص كل ديروز اگرچه با روندي مثبت كار خود را آغاز كرد و در 50 دقيقه اول ساعت كاري بازار به ارتفاع 76 هزار و 105 واحد رسيد اما در پايان زمان معاملاتي بورس با 18 واحد افت نسبت به روز شنبه در عدد 75 هزار و 929 واحد متوقف شد. افت وخيز بازار ديروز حاكي از كشمكش ميان عوامل مثبت و منفي اثرگذار بر روند شاخص كل بود كه درنهايت با غلبه كم رمق عوامل منفي برعوامل مثبت پايان يافت. بازارديروز از سويي تحت تاثير انتشار برخي اخبار مثبت از مذاكرات هسته‌يي بود و از سوي ديگر از برخي اخبار منفي همچون روند كاهشي قيمت نفت اوپك و حادثه در پالايشگاه شازند اثر پذيرفت.
در تازه‌ترين رويدادهاي مرتبط با مذاكرات هسته‌اي، دولت اوباما به كنگره امريكا هشدار داده و از اعضاي مجلسين سنا و نمايندگان خواسته است با پرهيز از قضاوت‌هاي عجولانه، منتظر جزييات اين مذاكرات باشند. همزمان جزييات بيشتري از رايزني ديپلمات‌هاي اروپايي حاضر در واشنگتن با اعضاي كنگره امريكا براي دستيابي به توافق جامع با ايران منتشر شد. معاون وزيرخارجه روسيه نيز روزشنبه گفته بود: «معتقدم نه تنها شانس براي كسب توافق تا 24ماه نوامبر (3آذر) وجود دارد بلكه اين امكان زياد است.» اگرچه انتشار چنين خبرهايي منجر به تغيير جهت نماد گروه‌هاي بانكي و خودرويي و بازگشت آنها به مدار رشد شد اما به احتمال زياد فعالان بازار سرمايه تا زمان برگزاري دورجديد مذاكرات هسته‌يي در سوم آذر شاهد انتشار اخبار مثبت و منفي متعددي در اين رابطه خواهند بود و پيش‌بيني مي‌شود متناسب با انتشار چنين اخباري، روند شاخص كل نيز دستخوش نوسان شود. بدين‌ترتيب در روزهاي پيش رو، ريسك بازار بالا ارزيابي مي‌شود و پس از عبور از روز تاريخي سوم آذر، جهت‌گيري آتي بازار شفاف‌تر خواهد بود.
سايه اخبار منفي مربوط به احتمال تداوم روند كاهشي قيمت نفت نيز بر بازار ديروز حاكم بود. اين روند به‌گونه‌يي است كه بيژن زنگنه، وزيرنفت ديروز اعلام كرد بازگشت به نفت 100 دلاري دشوار است چراكه برخي كشورهاي عضو اوپك حاضر به كاهش توليد نفت خود نيستند.بر اين اساس به باور برخي صاحب‌نظران اقتصاد ايران احتمالا در سال جاري و سال آينده بودجه كشور با كسري منابع مواجه خواهد شد. بروز حادثه آتش‌سوزي در پالايشگاه شازند اراك در شامگاه شنبه خبر منفي ديگري بود كه دست‌كم موجب اثرگذاري منفي پتروشيمي شازند به ميزان 11واحد بر شاخص كل شد.
مهم‌ترين رخدادهاي بازار
در بازار سرمايه ديروز بيش از يك‌ميليارد و 239 ميليون سهم به ارزش 363 ميليارد و 751 ميليون تومان در بيش از 125هزاردفعه معامله شد كه حدود 79 درصد معاملات بازارهاي بورس و فرابورس را پوشش داد. بر اين اساس ديروز در بازار نقدي بورس، بيش از يك‌ميليارد و 52 ميليون سهم به ارزش 289 ميليارد تومان در بيش از 101 هزاردفعه دست به‌دست شد. حجم معاملات فرابورس ايران نيز به بيش از 185 ميليون سهم به ارزش 73 ميليارد تومان بالغ شد و شاخص كل فرابورس را با 0.8 افزايش به 853 واحد رساند.
گروه بانك‌ها و موسسات اعتباري و گروه خودرويي به‌ترتيب 81 و 23 واحد بر شاخص كل اثر گذاشتند و بيشترين اثرگذاري مثبت بر شاخص كل را به‌خود اختصاص دادند. بر اين اساس، بانك پاسارگاد (وپاسار) با 57 واحد بيشترين اثر مثبت برشاخص كل را به ثبت رساند. شركت آلومينيوم ايران (فايرا) نيز كه پس از يك ماه توقف، ديروز نمادش بدون محدوديت نوسان قيمت و با استفاده از مكانيسم حراج تك‌قيمتي بازگشايي شد و تا 50 درصد افزايش قيمت را نيز تجربه كرد، زمينه افزايش 31واحدي شاخص كل را فراهم آورد و پس از بانك پاسارگاد، در رده دوم بيشترين اثرگذاري مثبت بر شاخص كل قرار گرفت.
درعين حال همانطور كه اشاره شد، عوامل اثرگذار بر روند صعودي شاخص كل درنهايت مغلوب عوامل منفي حاكم بر بازار شدند و به اين ترتيب، گروه‌هاي محصولات شيميايي و استخراج كانه‌هاي فلزي به ترتيب 66 و 21 واحد اثرمنفي بر شاخص گذاشتند و و رده‌هاي اول و دوم بيشترين اثرگذاري منفي بر شاخص كل را به‌خود اختصاص دادند. در همين حال شركت‌هاي نفت وگاز و پتروشيمي تامين (تاپيكو) با 31واحد و مخابرات ايران (اخابر) با 27 واحد اثرمنفي بر شاخص كل بيشترين اثر منفي بر شاخص كل را به‌نام خود ثبت كردند. دليل افت سهام تاپيكو را مي‌توان به انجام معاملات بلوكي اين سهم در روزهاي گذشته در نماد عادي و در پي آن افزايش قيمت اين سهم ارتباط داد؛ مساله‌يي كه موجب شده بود خلاف روند عادي افزايش قيمت اين سهم، قيمت افزايش يابد و در روز گذشته اين افزايش غيرعادي قيمت اصلاح شد.
«سيدكو» عرضه شد
يكي از تحولات قابل توجه بازار ديروز عرضه اوليه 10درصد از سهام مديريت صنايع سيمان (سيدكو) به ميزان ۴۰۰ميليون سهم بود كه با كشف قيمت هزار و ۵۰۰ ريالي انجام شد و به هر معامله‌گر برخط هم 4000 سهم تخصيص يافت.
عرضه‌هاي عمده سازمان خصوصي‌سازي
سازمان خصوصي‌سازي در نظر دارد، تعداد 228ميليون سهم معادل 20درصد از سهام مديريتي غيركنترلي شركت توسعه نيشكر و صنايع جانبي (سهامي‌خاص) متعلق به وزارت جهاد كشاورزي را به‌طور يكجا و نقد يا نقد و اقساط (10درصد نقد بقيه اقساط 8 ساله با نرخ 15 درصد) از طريق عرضه در بازارسوم فرابورس ايران روز يك‌شنبه مورخ 2آذر 1393 به فروش برساند.
سازمان خصوصي‌سازي همچنين در نظر دارد، تعداد 91 ميليون سهم معادل 100 درصد از سهام كنترلي شركت نوسازي صنايع ايران (سهامي خاص) متعلق به سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران را به‌طور يكجا و نقد يا نقد و اقساط (30 درصد نقد بقيه اقساط 4 ساله با نرخ 15 درصد) از طريق عرضه در بازار سوم فرابورس ايران در روز سه‌شنبه مورخ 4 آذر 1393 به فروش برساند.سازمان خصوصي‌سازي همچنين در نظر دارد، تعداد 509 ميليون سهم معادل 33.93 درصد از سهام شركت ساختماني عمران تكلار (سهامي خاص) متعلق به شركت مادرتخصصي عمران و بهسازي شهري ايران را به‌طور يكجا و نقد يا نقد و اقساط (30 درصد نقد، مابقي اقساط 2ساله با نرخ 15درصد) را در روز شنبه مورخ اول آذر 1393در بازار سوم فرابورس ايران عرضه كند.
رفت و آمد‌هاي بورسي
در بازار ديروز نماد معاملاتي شركت فرآورده‌هاي غذايي و قند پيرانشهر (قپيرا) و نماد معاملاتي حق تقدم شركت نفت بهران (شبهرنح) بدون محدوديت نوسان قيمت و با استفاده از مكانيسم حراج تك قيمتي بازگشايي شدند. همچنين در پايان معاملات ديروز نماد معاملاتي شركت‌هاي نفت سپاهان، كارخانجات توليدي شيشه رازي با هدف برگزاري مجمع عمومي عادي به‌طور فوق‌العاده و نماد معاملاتي شركت سرمايه‌گذاري صنعت و معدن با هدف برگزاري مجمع عمومي فوق‌العاده متوقف شدند.
نرخ خوراك در كميسيون بودجه مجلس
در تحولي ديگر، نمايندگان مردم در خانه ملت در نشست علني نوبت عصر ديروز مجلس و در جريان ادامه رسيدگي به گزارش كميسيون برنامه، بودجه و محاسبات در مورد طرح الحاق موادي به قانون تنظيم بخشي از مقررات مالي دولت جزء «4» بند الف ماده «يك» اين طرح را براي بررسي بيشتر به كميسيون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس ارجاع دادند.در ابتداي اين جلسه علي لاريجاني، رييس مجلس پيشنهاد ارجاع اين جزء به كميسيون برنامه و بودجه را مطرح كرد و در ادامه نمايندگان اين جزء را با 133راي موافق، 10راي مخالف و 6 راي ممتنع از مجموع 200 نماينده حاضر در صحن به كميسيون مربوطه ارجاع دادند.
براساس جزء «4» بند الف ماده يك اين طرح، قيمت گاز خوراك مصرفي واحدهاي پتروشيمي با رعايت موارد زير و در قالب قرارداد و فرمولي كه بين وزارت نفت (يا شركت‌هاي تابعه) و واحدهاي پتروشيمي منعقد مي‌شود، تعيين مي‌گردد و وزارت نفت به‌عنوان نماينده دولت، مسوول حسن اجراي اين جزء است.
مفاد اين طرح به اين قرار است:
4-1- فرمول قيمت حداقل براي مدت 10سال از تاريخ تصويب اين قانون تغيير نخواهد كرد.
4-2- نرخ بازگشت كل سرمايه (IRR) به‌صورت ارزي حداقل 25درصد منظور شود.
4-3- درخصوص هر خانواده محصول (كود اوره، آمونياك، متانول، پروپيلن، اتيلن براي واحدهاي GTP) فرمول قيمت گاز بايد به نحوي تنظيم شود كه قيمت گاز در هر زمان تابعي از متوسط قيمت منطقه‌يي ماهانه فروش محصول نهايي يادشده باشد.
4-4- درصورت قطع اجباري گاز خارج از قرارداد خوراك واحدهاي مشمول اين بند، شركت ملي گاز ايران مكلف به جبران خسارت وارده به آنها خواهد شد. نحوه و ميزان پرداخت خسارت تابع آيين‌نامه‌يي خواهد بود كه به‌تصويب دولت مي‌رسد.
5-4- در قيمت گاز مصرفي واحدهاي توليدي پتروشيمي (اوره) كه مكلف به فروش داخلي محصولات خود به قيمت‌هاي تكليفي دولت مي‌شوند بايد متناسب آن در قيمت خوراك تخفيف داده شود.
تبصره 1- به‌منظور تشويق واحدهاي پتروشيمي و فعالان اقتصادي به توسعه سرمايه‌گذاري با اولويت احداث واحدهاي جديد و احداث صنايع تكميلي و پايين‌دستي پتروشيمي و اشتغالزايي بيشتر با اولويت مناطق كمتر توسعه يافته به وزارت نفت اجازه داده مي‌شود كه در قيمت گاز طبيعي مصرفي براي سرمايه‌گذاران به‌صورت پلكاني تا 30درصد حسب مورد تخفيف قائل شود.
تبصره 2- در زمان اجراي اين قانون درصورت وضع هرگونه عوارض جديد بر قيمت گاز، اين عوارض مشمول گاز خوراك واحدهاي پتروشيمي نخواهد بود.