رسانه‌های تصویری فرانس24 و یورونیوز گزارش دادند، با تسلط جمهوریخواهان بر هر دو مجلس سنا و نمایندگان، اکنون کار دولت باراک اوباما برای پیشبرد اهدافش در دو سال بعد دشوارتر خواهد شد ناظران سیاسی در پاسخ به این پرسش که پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میاندورهای امریکا، چه تأثیری بر روند گفت‌و‌گوهای هسته‌ای با ایران خواهد داشت، عنوان کردند: اوباما تا زمان فعالیت نمایندگان جدید که دو ماه دیگر خواهد بود، فرصت طلایی در اختیار دارد تا توافق نهایی و بلندمدت هسته‌ای را با ایران امضا کند انتظار می‌رود طرف امریکایی برای توافق نهایی با ایران شتاب بیشتری به خرج دهد .
جمهوریخواهان امریکا در انتخابات میان دوره‌ای کنگره گوی سبقت را از دموکرات‌ها ربودند تا در آستانه پایان یافتن فرصت مذاکره‌کنندگان ایران و 1+5 برای حل و فصل پرونده هسته‌ای این سؤال برای ناظرین سیاسی به وجود آید پیروزی بازها که معتقدند نیروی نظامی باید به طور مرتب برای پیشبرد سیاست خارجی ایالات متحده مورد استفاده قرار بگیرد، چه تأثیری بر روند گفت‌و‌گوها خواهد داشت؟
انتخابات میان دوره‌ای کنگره امریکا (شامل مجلس نمایندگان و سنا) در حالی به پایان رسید که برای نخستین بار از سال 2006 است که جمهوریخواهان کنترل هر دو مجلس نمایندگان و سنا را به دست می‌گیرند. ناظران سیاسی بر این باورند که با فتح اکثر کرسی‌های کنگره توسط این حزب، موضوعی که اوباما بر سر آن فشار زیادی تحمل خواهد کرد مسأله ایران است، چرا که جمهوریخواهان برخلاف رئیس جمهوری این کشور همواره از مخالفان رویکرد دیپلماتیک در قبال تهران بوده و راهبرد افزایش فشار بر ایران را پیگیری کرده‌اند. حال آنکه در طول شش سال گذشته، حزب دموکرات امریکا سیاستهای این کشور در ارتباط با ایران و مذاکرات هسته‌ای را با چالش کمتری هدایت می‌کرد. قانونگذاران جمهوریخواه قریب به دو ماه دیگر با برتری قابل توجهی که در کنگره به دست آورده‌اند آغاز به کار خواهند کرد و این در حالی است که ایران و کشورهای طرف مذاکره‌اش تا 24 نوامبر(3 آذرماه) فرصت دارند با حل وفصل اختلافات باقی مانده پرونده هسته‌ای را خاتمه دهند. اتفاقی که جمهوریخواهان تلاش می‌کنند مانع از وقوع آن شوند.
جمهوریخواهان چه می‌خواهند؟
جمهوریخواهان همواره سیاست کنونی «فشار و مذاکره» دولت امریکا در قبال ایران را ناکارآمد توصیف کرده‌اند و بر این باورند که تهران هیچ گاه به دلیل ترس از قدرت ایالات متحده امریکا دست از طرح‌ها و برنامه هایش نکشیده است. آنها معتقدند که روابط راهبردی واشنگتن- تل آویو که به دلیل اختلاف نظر باراک اوباما با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر راستگرای اسرائیل بر سر برنامه‌های هسته‌ای ایران صدمه دیده، باید ترمیم شود. در نقطه مقابل، باراک اوباما نخستین رئیس جمهوری سیاه‌پوست و دموکرات امریکا بود که چهار سال پیش با وعده «تغییر» و «گفت‌و‌گو با دشمنان امریکا» از جمله ایران راهی کاخ سفید شد و ادعا کرد که سیاستهای تحریمی وی باعث انزوای سیاسی و فشار شدید اقتصادی دولت جمهوری اسلامی ایران شده است، بنابراین اکنون وقت مذاکره است. ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای همراه با تغییرو تحولاتی که در دولت ایران صورت گرفت، باعث توافقات اولیه در زمین مذاکرات هسته‌ای شد تا در نتیجه آن تحریم‌های امریکا در توافقات اولیه، به صورت مرحله به مرحله لغو شود.
این همان سیاستی است که جمهوریخواهان با اجرای آن مخالفند و بر این باورند که مسأله تحریم‌ها به مثابه اهرم اعمال فشار به ایران است از این رو کاخ سفید نباید ابزار قدرت خود در برابر ایران را از دست دهد. در جریان روند مذاکرات یک سال گذشته میان ایران و 1+5 و پس از آنکه قانونگذاران تندرو کنگره به دنبال افزایش تحریم‌ها علیه ایران بودند(اقدامی که در صورت وقوع به توقف مذاکرات از سوی ایران منجر می‌شد)، کاخ سفید بارها با نمایندگان کنگره و سنا رایزنی کردند تا بتوانند راهی برای به تعویق افتادن تحریم‌های جدید علیه ایران پیدا کنند تا از به بن‌بست رسیدن گفت‌و‌گوهای هسته‌ای جلوگیری کنند. با توجه به ادامه روند مذاکرات به نظر می‌رسد دولت اوباما فعلاً به گزینه دیپلماسی بیشتر از تحریم تمایل دارد اما برخی از نومحافظه کاران و جمهوریخواهان افراطی خواستار اعمال فشار به اوباما برای تأیید تحریم‌های شدیدتر علیه ایران هستند و با پیروزی اخیر و در اختیار گرفتن کنترل سنا این احتمال زیاد است که جمهوریخواهان حامی اعمال فشار بیشتر به ایران دست به کار شوند و لایحه‌ای جدید در این زمینه تدوین کنند.
ابرهای طوفانی بر سر مذاکرات هسته ای
مهدی مطهرنیا؛ کارشناس مسائل بین‌الملل، برتری اخیر جمهوریخواهان در کنگره را موجب پیچیده‌تر شدن روند تعاملات سیاسی در جامعه داخلی امریکا توصیف می‌کند. وی در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران گفت: ساختار قدرت در امریکا یک ساختار پیچیده و در عین حال ساده است زیرا جایگاه کاخ سفید کاملاً مشخص است و در عرصه سیاست خارجی تصمیم گیرنده نهایی شخص رئیس جمهوری است. اما در عین حال، تأثیر نهادها و سازمان‌های غیر رسمی مؤثر بر سیاست در امریکا این روند را پیچیده می‌کند.
پیروزی جمهوریخواهان که با سیاستهای مقامات دولت امریکا مخالف هستند این مناسبات را دچار تغییر و تحولات خواهد کرد. با توجه به اینکه مذاکرات هسته‌ای همواره محل جدل نمایندگان و مقامات کاخ سفید بوده، با تغییرات صورت گرفته باید گفت که ابرهای طوفانی به مقر نشست‌های دیپلماتیک هسته‌ای نزدیک می‌شوند اگرچه این ابرها نمی‌تواند امید مذاکرات و ساختار آن را از بین ببرد اما می‌تواند فضای حاکم بر مذاکرات را تحت تأثیر قرار دهد. مطهرنیا در ادامه افزود: در امریکا چه در میان جمهوریخواهان و چه دموکرات‌ها مخالفت‌هایی با شخص رئیس جمهوری امریکا در مسیر حل و فصل مسأله هسته‌ای وجود دارد. سال گذشته جنگ طلبان به رهبری رابرت منندز و مارک کرک به دنبال تصویب طرحی بودند که تحریم‌های سختگیرانه تری را به وجود می‌آورد؛ این نمایندگان مدعی بودند این طرح روند توافق را تسریع می‌کند اما این طرح به عنوان طرحی سمی می‌توانست مذاکرات را تحت تأثیر قرار دهد و باعث شود نومحافظه کاران در ایران به دولت روحانی فشار ایجاد کنند تا مذاکرات را متوقف کند.
وی با بیان اینکه این انتخابات بر مذاکرات اثرگذار خواهد بود، تصریح کرد: در چنین فضایی هر یک از دو طرف یعنی ایران و امریکا در محاسبات خود باید بدانند که در حال حاضر فرصتی بهتر از اکنون برای توافق هسته‌ای وجود ندارد، مذاکرات اگرچه می‌تواند پیش رود اما این ابرهای سهمگین می‌تواند سرعت را کاهش دهد لذا برای جبران آن باید از وقت باقی مانده به عنوان یک فرصت مناسب و استفاده شود.
احیای یک طرح ناکام
به دست آوردن کنترل سنا برای جمهوریخواهان از آنجایی اهمیت بسیاری دارد که آنها تلاش خواهند کرد لوایح مورد نظر رهبران جمهوریخواه را که پیش از این با مقاومت دموکرات‌ها به سرانجام نرسیده بود، به جریان بیندازند. پیش از این جمهوریخواهان از جمله مک‌کانل یکی از چهره‌های برجسته این حزب، وعده کرده بودند که در صورت موفقیت در انتخابات کنگره، لایحه‌ای را به صحن سنا بیاورند که باراک اوباما، از مدتها پیش مخالفت خود را با آن اعلام کرده بود. این لایحه سیاست خارجی فعلی امریکا را به چالش کشیده و بویژه بر روند مذاکرات مهم هسته‌ای با ایران تأثیرگذار خواهد بود. این طرح که با مشارکت قانونگذاران افراطی امریکا و رژیم اسرائیل پیگیری می‌شود از این اختیار بالقوه برخوردار است که اساس هرگونه توافقی را در آینده با جمهوری اسلامی زیر و رو کند. ناظران سیاسی می‌گویند در صورت وقوع چنین احتمالی، مقامات تل‌آویو بیش از همه خوشحال خواهند شد.
نتانیاهو و کابینه وی که این روزها بحرانی‌ترین مرحله تاریخ روابط اسرائیل با دولت امریکا را پشت سر می‌گذارند، همواره با لابی کردن کنگره برای تصویب لایحه تحریم‌های بیشتر علیه تهران، آشکارا با سیاستهای رئیس جمهوری امریکا به تقابل برخاسته، امری که به تنش و درگیری و نارضایتی مقامات کاخ سفید منجر شده است.در همین حال رسانه‌ها و محافل سیاسی امریکا تحولات اخیر صحنه سیاسی امریکا را دارای پیامدهای قابل توجهی بر روند مذاکرات هسته‌ای توصیف می‌کنند که به دنبال آن سیاست امریکا در قبال ایران دچار تغییر جدی خواهد شد. روزنامه «واشنگتن‌پست» در مطلبی به انتخابات میاندورهای کنگره امریکا اشاره کرده و نوشته است: «در حالی که دموکرات‌ها همچنان اهمیت انتخابات میاندورهای را انکار می‌کنند، یکی از مباحثی که قطعاً با به اکثریت رسیدن جمهوریخواهان در سنا دچار تغییر می‌شود، بحث ایران خواهد بود.» این مطلب می‌افزاید: «قانونگذاران می‌توانند با تعیین حداقل‌های مدنظر خود برای رفع تحریم‌ها، خود را از پذیرش یک توافق غیرقابل قبول برهانند. این مطلب به طرح «مارک کرک» و «رابرت منندز» سناتورهای امریکایی بر تصویب تحریم‌های مشروط علیه ایران اشاره کرده و نوشته است که این طرح باید بار دیگر معرفی شود تا در صورتی که مذاکرات تمدید شد و ایران به توافق موقت پایبند نبود، تحریم‌های تازه‌ای اعمال شود.
اوباما ریسک وتوی قوانین کنگره را می‌پذیرد
حشمت‌الله فلاحت پیشه؛ کارشناس مسائل بین‌الملل؛ با بیان اینکه شکست دموکرات‌ها بیشتر نتیجه شکست سیاستهای داخلی اوباما بود گفت: با توجه به ناکامی اوباما در عرصه داخلی وی سعی می‌کند در عرصه سیاست خارجی و به طور مشخص حتماً مذاکرات هسته‌ای دستاوردهایی داشته باشد. از این رو اوباما برای اینکه شکست داخلی‌اش با بن‌بست طرح‌های خارجی همراه نشود، سعی خواهد کرد که توافقی را با ایران صورت دهد منتهی فضای منفی‌ای که شکل گرفته و پیروزی جمهوریخواهان توجه به این نکته را ضروری می‌کند که ممکن است جمهوریخواهان به اوباما فشار آورند که حداقل امتیاز را در برابر ایران واگذار کند و این موضوعی است که تیم مذاکره‌کننده ایرانی باید مراقب آن باشد و هزینه شکست سیاستهای اوباما را پرداخت نکند و کماکان از موضع خودشان این مذاکرات را پیش ببرند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در ادامه به تأثیر دیگر پیروزی جمهوریخواهان بر مذاکرات اشاره داشت و گفت: یک تأثیر مهم به موضوع زمان بندی تحریم‌ها در موافقتنامه احتمالی برمی‌گردد. زیرا موافقتنامه ژنو یک موافقتنامه سه ضلعی بود که یک ضلع آن پایان تحریم‌هاست. در طول یک سال گذشته یکی از اختلافات مهم بین ایران و 1+5 آن بود که طرف امریکایی حاضر نبود درباره این زمان پایان تحریم‌ها تعهد دهد زیرا تأثیر منفی کنگره می‌توانست مانع از اجرای این تعهدات شود. بخشی از تحریم‌ها توسط کنگره امریکا تصویب شده است و این قسمت، پاشنه آشیل توافق احتمالی است و ممکن است کنگره با دولت در سیاست خارجی همراه نشود.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان افزود: با توجه به تعدد ناکامی‌های اوباما در سیاستهای اعلامی دور دوم ریاست جمهوریاش، موضوع ایران به حدی اهمیت دارد که رئیس جمهوری امریکا حاضر به ریسک وتوی قوانین کنگره باشد. بنابراین تحت تأثیر فضای روانی حاصل از پیروزی جمهوریخواهان، ضرورت استفاده از فرصت کنونی برای دستیابی به توافقنامه نهایی بویژه برای مذاکره‌کنندگان امریکایی الزامی می‌شود.
ضرب سکه کنگره امریکا به نام جمهوریخواهان
رقبای اوباما برنده انتخابات پارلمانی امریکا شدند
حزب جمهوریخواه توانست با کسب اکثریت کرسی‌های کنگره امریکا شامل مجلس نمایندگان و سنا پیروز انتخابات میان دوره‌ای در امریکا شود، تا بدین ترتیب در دو سال پایانی ریاست جمهوری باراک اوبامای دموکرات، سکه کنگره به نام رقبای جمهوریخواه او ضرب شود.
رسانه‌های تصویری فرانس24 و یورونیوز با اعلام این خبر گزارش دادند، با کسب این پیروزی و تسلط جمهوریخواهان بر هر دو مجلس سنا و نمایندگان، اکنون کار دولت باراک اوباما برای پیشبرد اهدافش در دو سال بعد دشوارتر خواهد شد.
یورونیوز گزارش داد، انتخابات میان دوره‌ای در 33 ایالت امریکا برگزار شد و حزب جمهوریخواه توانست 52 کرسی سنا را به دست آورد، این درحالی است که دموکرات‌ها 43 کرسی مجلس سنا را در اختیار گرفتند. جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان نیز 242 کرسی را کسب کردند و دموکرات‌ها با 176 کرسی شکست خوردند. جمهوریخواهان در این انتخابات توانستند کرسی‌های تحت اختیار دموکرات‌ها در 6 ایالت کلرادو، مونتانا، داکوتای جنوبی، آرکانزاس، ویرجینیای غربی و کارولینای شمالی را از آن خود کنند. نخستین علامت نامیمون انتخابات میان دوره‌ای برای دموکرات‌ها، انتخاب «میچ مک کونل»، رهبر جمهوریخواهان سنا بود که موفق شد الیسون لاندرگان گرایمز، نامزد دموکرات‌ها را در ایالت کنتاکی شکست دهد و به جای هری رید دموکرات، از این پس رهبری سنا را برعهده بگیرد.
وی پس از اعلام پیروزی‌اش گفت: «مردم دیگر به این دولت، اعتماد ندارند.» در انتخابات فرمانداری‌ها نیز جمهوریخواهان موفق ظاهر شدند. این نخستین بار از سال ۲۰۰۶ به این سو است که جمهوریخواهان کنترل مجلس سنا و مجلس نمایندگان امریکا را به دست می‌گیرند. به این ترتیب جمهوریخواهان با پیروزی‌های به دست آورده می‌توانند سیاستهای موردنظر خود را در لوایح بودجه اعمال کنند. آنها همچنین می‌توانند مانعی بر سر تأیید افراد پیشنهادی اوباما برای مسئولیت‌های قضایی و اجرایی ایجاد کنند و در دو سال پایانی ریاست جمهوری باراک اوباما، نقش بزرگ‌تری در سیاستهای کاخ سفید ایفا کنند. این دوره از انتخابات میاندورهای گران‌ترین انتخابات در تاریخ امریکا به شمار می‌رود و از آنجا که مشارکت در انتخابات میاندورهای که در فاصله زمانی دو انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود، معمولاً کم است نتیجه آن غالباً به نفع حزبی که در قدرت نیست تمام می‌شود. از سوی دیگر، محبوبیت باراک اوباما، رئیس جمهوری دموکرات امریکا نیز با رسیدن به حدود ۴۰ درصد، به پایین‌ترین سطح خود از ابتدای ریاست جمهوریاش رسیده و این امر در شکست دموکرات‌ها بی‌تأثیر نبوده است. جمهوریخواهان در این دوره از انتخابات از این مسأله نهایت استفاده را کردند و در تبلیغات انتخاباتی به نارضایتی از اوباما و سیاست‌هایش اشاره کردند و گفتند که این انتخابات، همه‌پرسی برای مقبولیت اوباماست. رئیس جمهوری امریکا قرار است فردا (جمعه) رهبران هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه را به کاخ سفید دعوت کند تا درباره برنامه‌های آتی سنا، مجلس نمایندگان و کاخ سفید مذاکره کنند.
شایعه برکناری وزیر دفاع امریکا قوت گرفت
لغو سفر از پیش برنامه‌ریزی شده چاک هیگل، وزیر دفاع امریکا به میانمار و ویتنام به شایعات برکناری او در پی انتخابات میان دوره‌ای کنگره امریکا دامن زد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، تصمیم به تعویق این سفر 10 روزه پس از آن صورت گرفت که تعدادی از مسئولان دولت امریکا، عملکرد هیگل را مورد انتقاد قرار دادند؛ این در حالی است که رسانه‌ها نیز اخباری را مبنی بر احتمال برکناری هیگل و چند نفر از مقامات بلندمرتبه نظامی در جریان ترمیم بخش امنیت ملی کابینه پس از انتخابات میان دوره‌ای کنگره، مطرح کرده‌اند.
مسئولان نظامی امریکا انتقادات وارد بر هیگل و گمانه زنی‌ها در مورد برکناری وی را رد کرده‌اند و یکی از مقامات نظامی که خواست نامش فاش نشود، گفت: دلیل تعویق این سفر به مسأله زمان‌بندی برنامه‌های هیگل و از جمله برنامه حضور او در کنگره مربوط است. جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع امریکا نیز در نشست خبری دلیل تعویق سفر هیگل به میانمار و ویتنام را برنامه حضور وی در کنگره برای پاسخگویی به سؤالات نمایندگان عنوان کرد. تعویق سفر هیگل در حالی رخ داد که کاخ سفید و پنتاگون در مورد بهترین راهبرد مقابله با گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه اختلاف نظر دارند. هیگل سه‌شنبه گذشته اعلام کرده بود، ممکن است حملات هوایی امریکا علیه مواضع داعش به نفع دولت بشار اسد تمام شود. حملات هوایی نیروهای ائتلاف بین‌المللی به رهبری امریکا و علیه داعش در عراق از 17 مرداد (8 اوت) آغاز شد. همچنین امریکا و هم‌پیمانانش مواضع داعش در سوریه را نیز هدف قرار دادند. بمباران مواضع داعش در خاک سوریه بدون مجوز دمشق یا سازمان ملل انجام می‌شود.