تراز تجارت برق ایران در طول سالجاری بار دیگر مثبت شده است که همزمان با آب شدن یخ روابط برقی تهران- مسکو، ایران امضای قراردادهای جدید برقی با پاکستان، افغانستان، ترکیه، عراق، امارات و تاجیکستان را در دستور کار دارد.
درحال حاضر ایران با در اختیار داشتن بیش از 72 هزار مگاوات ظرفیت نصب شده نیروگاهی بزرگترین شبکه تولید و انتقال برق در بین کشورهای منطقه خاورمیانه را در اختیار دارد.علاوه بر این، در کنار ساخت و توسعه شبکه انتقال و تولید برق، احیای تجارت برق و انرژی الکتریکی ایران با کشورهای منطقه آسیای میانه و حوزه قفقاز، کشورهای حاشیه جنوبی خلیجفارس و کشورهای منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا از مهمترین سناریوهای افزایش صادرات برق کشور است.آمارهای رسمی منتشر شده توسط وزارت نیرو نشان میدهد که از ابتدای سال جاری تاکنون با پیشیگرفتن صادرات از واردات برق، تجارت این انرژی پاک در کشور کاملا مثبت شده است. بر اساس آمارهای ارائهشده جمهوری اسلامی ایران صادرات برق به کشورهای همسایه از ابتدای سالجاری تاکنون به بیش از 5880 گیگاوات ساعت رسیده است که حجم صادرات برق در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشدی حدود 2/1 درصدی را تجربه میکند. همزمان با افزایش صادرات برق، حجم واردات این انرژی پاک ازابتدای سال جاری تاکنون با کاهشی بیش از پنج درصدی به یکهزار و 8/927 گیگاوات ساعت رسیده است.علاوه بر این درحال حاضر درحالی ایران با کشورهای ارمنستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، جمهوری نخجوان، عراق و افغانستان انرژی مبادله میکند که احداث شبکههای جدید برق به منظور تبادل بیشتر این انرژی به عراق، ترکیه، امارات متحده عربی، جمهوری آذربایجان و فدراسیون انرژی روسیه در دستور کار قرار گرفته است.
مشاركت 10 ميليارد دلاری
پس از سالهای غیبت شرکتهای روسی در طرح احداث و توسعه شبکه انتقال و تولید برق ایران، شهریورماه سالجاری چندین قرارداد و تفاهمنامه همکاری بین شرکت توانیر ایران و شرکتهای پیمانکاری برقی روسیه امضا شد. حمید چیتچیان، وزیر نیرو اخیرا با اشاره به بسترسازیهای انجام گرفته بین دو کشور به منظور مشارکت 10 میلیارد دلاری در حوزه طراحی و ساخت نیروگاه، تاسیسات و شبکه انتقال برق بین ایران و روسیه، گفته است: وزارت نیرو از مشارکت و سرمایه گذاری شرکتهای روسی در صنایع برق ایران استقبال میکند. از اینرو در حاشیه برگزاری یازدهمین اجلاس مشترک اقتصادی، تفاهمنامه احداث هشت واحد جدید نیروگاهی بین ایران و روسیه امضا شد، ضمن آنکه روسها برای طراحی، ساخت، نصب و راهاندازی حدود دو هزار و 800 مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی در ایران اعلام آمادگی کردهاند. از سوی دیگر شرکت تکنوپروم اکسپورت روسیه با امضای توافقنامهای متولی احداث یک نیروگاه 4 واحدی در بندرعباس، افزایش ظرفیت نیروگاه سهند تبریز به 700 مگاوات، احداث یک نیروگاه در طبس به ظرفیت 630 مگاوات همراه با تجهیز معدن زغالسنگ این شهر، نوسازی نیروگاههای رامین اهواز، بندرعباس و شهید منتظری اصفهان و تامین تجهیزات مربوط به پستهای برق شد.علاوه بر این، ایران و روسیه اردیبهشتماه سالجاری با امضای تفاهمنامه دیگری بهمنظور تبادل 500 مگاوات برق بین دو کشور توافق کردند و با انجام مذاکرات متعدد قرار شده با سنکرون شبکه برق ایران به جمهوری آذربایجان و سپس روسیه امکان این تبادل انرژی فراهم شود. در همین حال هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو با تشریح شرایط واردات 500 مگاوات برق از روسیه از آغاز مذاکرات با جمهوری آذربایجان برای سنکرون شبکه برق ایران با روسیه خبر داده و تاکید کرده است: توافقهای اولیه با آذربایجان انجام گرفته است.
رونمایی از خط صلح برق ایران در قلب آسیا
با گذشت نزدیک به سه دهه از امضای تفاهمنامه اولیه بین ایران، هند و پاکستان برای احداث خط لوله انتقال گاز موسوم به خط لوله صلح تاکنون نهتنها این توافق سهجانبه گازی شکل نگرفته که احتمال فسخ یا شکایت گازی ایران از پاکستانیها هم قوت گرفته است. با این وجود ایران مذاکراتی با پاکستان، افغانستان و تاجیکستان برای احداث یک شبکه جدید مشترک برقی در قلب آسیا را آغاز کرده است. اسماعیل محسنیکبیر، معاون برنامهریزی و توسعه شبکه توانیر اخیرا با بیان اینکه بحثهای زیادی با پاکستان داریم که براساس آن 1000 مگاوات برق ازطریق خطوط HVDC به پاکستان منتقل شود، گفته است: ضمن آنکه طرح دیگری برای تبادل برق بین تاجیکستان، افغانستان و ایران مدنظر است که عملیاتیشدن این طرحها تنها از طریق خطوط HVDC توجیه اقتصادی دارد.
هم اکنون ایران با پاکستان و افغانستان تبادل انرژی دارد و مذاکراتی با تاجیکستان برای واردات آب انجام داده است که قطعا توسعه شبکه مشترک برقی با این سه کشور منجر به توسعه تجارت برقی کشور در سطح منطقه خاورمیانه خواهد شد.
ایران بهجای گاز، برق به امارات میفروشد
پس از ناکامی تنها قرارداد صادرات گاز طبیعی ایران به امارات متحده عربی، دور جدید مذاکرات بین دو کشور برای توسعه تجارت برقی آغاز شده است. از چند سال گذشته تاکنون ایران مذاکرات متعددی با قطر، امارات و عمان برای توسعه و تبادل برق انجام داده و قرار بود با احداث شبکه برق دریایی امکان سنکرون شبکه برق ایران با این کشورهای عربی حاشیه جنوبی خلیجفارس انجام شود.اسماعیل محسنیکبیر، معاون برنامهریزی و توسعه شبکه توانیر با اشاره به مذاکرات جدید ایران و امارات برای ساخت شبکههای جدید برق بین دو کشور، اعلام کرده است: با احداث شبکه جدید برق HVDC حدود یکهزار و 500 مگاوات برق بین ایران و امارات تبادل خواهد شد.در کنار مذاکره با شیخنشینان امارات، طرحهای جداگانهای برای افزایش صادرات برق ایران به ترکیه و عراق هم در دستور کار مسئولان وزارت نیرو قرار گرفته است علاوه بر این پیشبینی میشود بهزودی قرارداد صادرات برق ایران به عراق تمدید شود.
افزایش بازده نیروگاههای کشور با استفاده از نسل جدید نیروگاهی
در همين حال روز گذشته حمید چیتچیان در آیین آغاز عملیات اجرایی نیروگاه یکهزار مگاواتی «زنجان دو» گفت: هماکنون در صنعت برق چند راهبرد اصلی دنبال میشود که مهمترین آن ارتقای بازده نیروگاهها و کاهش تلفات شبکههای انتقال و توزیع است. بهگزارش پایگاه اطلاعرسانی وزارت نیرو وی افزود: با اجرای نیروگاههای کلاس F به بخش قابلتوجهی از این هدف خواهیم رسید. وزیر نیرو گام بعدی صنعت برق را بهرهگیری هرچه بیشتر از انرژی تجدیدپذیر عنوان کرد و گفت: استان زنجان پتانسیل خوبی در زمینه انرژیهای تجدیدپذیر دارد که باید با جدیت این هدف در استان دنبال شود.وی هوشمندسازی شبکه برق سراسر کشور را یکی از اهداف وزارت نیرو بیان کرد و افزود: موقعیت جغرافیایی و صنعتی استان زنجان و قرار گرفتن آن در مسیر اصلی انتقال برق کشور از اهمیت بسیار برخوردار است که با بالا رفتن ظرفیت تولید برق، این استان میتواند به قطب بزرگ صنعت برق تبدیل شود. وی اظهار کرد: هوشمندسازی شبکه برق زنجان با توجه به نیروی انسانی مستعد استان، قابل تحقق است. چیتچیان از برطرف شدن موانع قراردادهای تبدیل انرژی ECA با مصوبه شورای اقتصاد خبر داد و گفت: هیچ مشکلی از جانب وزارت نیرو برای اجرای قراردادهای نیروگاهی وجود ندارد. وی ابراز امیدواری کرد: با تلاش جمعی و همگانی، اهداف موردنظر صنعت برق محقق شود؛ چراکه با عدم اجرای طرحهای انرژی، توسعه اقتصادی کشور با مانع مواجه میشود.
احداث 30 هزار مگاوات نیروگاه جدید در 5 سال آینده
هوشنگ فلاحتیان نيز گفت: وزارت نیرو باید در عرض پنج سال آینده 30 هزار مگاوات نیروگاه احداث کند و این امر از برنامهریزیهای مهم صنعت برق کشور است. وی از برنامهریزی برای احداث چهار نیروگاه در استان زنجان خبر داد و افزود: با توجه به تقاضای بالای برق در استان زنجان، با پیگیری شخص وزیر نیرو منابع ارزی نیروگاهها تخصیص یافته است و قراردادهای ECA در دست انجام است. فلاحتیان افزود: مانعی برای قرارداد خرید تضمینی این نیروگاهها از سوی وزارت نیرو وجود ندارد و امیدواریم عملیات اجرایی این نیروگاهها در کمترین زمان ممکن آغاز شده و طبق برنامه پیش برود. وی درباره عملیات اجرایی نیروگاه زنجان دو، گفت: توقع ما از شرکت توسعه انرژی شمال و جنوب این است که پیش از رفع محدودیتهای ارزی و قراردادی، عملیات ساختمانی طرح هرچه زودتر آغاز شود تا فاز نخست این نیروگاه تا پایان سال 94 به بهرهبرداری برسد. فلاحتیان خاطرنشان کرد: با استفاده از نیروگاههای کلاس F تلاش داریم بازده نیروگاه زنجان دو به بالای 55 درصد برسد و درمجموع راهبرد وزارت نیرو رسیدن به بازده 80 درصد در نیروگاههای سراسر کشور است.
تمدید قرارداد صادرات برق ایران به عراق
معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی پيشتر نيز با بیان اینکه قرارداد صادرات برق ایران به عراق یک ماه بود که تمام شده بود، گفت: عراق در پرداخت پول برق صادراتی ایران بهتر از سایر کشورها عمل میکند. هوشنگ فلاحتیان در پاسخ به این سؤال که در دیدار با معاون وزیر برق عراق آیا عراق موافق افزایش واردات برق از ایران است، گفت: در دیداری که بهتازگی با معاون وزیر برق عراق داشتیم توافق شد قرارداد صادرات برق ایران که از یک ماه قبل به اتمام رسیده بود تا دیماه یعنی تا پایان سال میلادی (2014) ادامه پیدا کند. فلاحتیان اضافه کرد: در این دیدار مقرر شد تا دو طرف مذاکرات جدید خود را برای ادامه همکاری در سال میلادی جدید آغاز کنند. معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در پاسخ به این سؤال که درحال حاضر چه میزان برق از ایران به عراق صادر میشود، گفت: درحال حاضر بهدلیل اینکه وضعیت آب و هوایی در عراق به سمت خنک شدن رفته است، میزان واردات برق از ایران کاهش یافته است به طوری که شب گذشته میزان برقی که از ایران به عراق صادر شد بالغ بر 1000 مگاوات بود. وی با تأکید بر اینکه قرارداد صادرات برق ایران به عراق یک ماه بود به اتمام رسیده بود اما توافق شده تا فعلاً براساس همان قرارداد قبلی به عراق برق صادر شود خاطرنشان کرد: توافق شده است تا برای میزان تأمین برق عراق مذاکرات جدید تا دی ماه ادامه داشته باشد. فلاحتیان افزود: برای ادامه کار و بستن قرارداد جدید برای صادرات برق در سال 2015 باید جلسات متعدد دیگری نیز داشته باشیم تا براساس توافقات جدید برق مورد نیاز به عراق صادر شود.
قیمت برق صادراتی اگر ضرورت داشته باشد تغییر میکند
معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی در پاسخ به این سؤال که آیا در توافقات جدید قیمت برق صادراتی ایران افزایش مییابد، گفت: این موضوع که بخواهیم در قیمت برق صادراتی تغییراتی ایجاد کنیم در مذاکرات مشخص میشود، بنابراین فعلاً چیزی که مشخص است این است که براساس قرارداد قبلی کار را پیش ببرم. وی تصریح کرد: در مذاکرات اگر ضرورت ببینیم که تغییراتی در قیمتها اعمال شود این کار را خواهیم کرد. معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی افزود: اعلام قیمت برق صادراتی در جراید کار پسندیدهای نیست. فلاحتیان در پاسخ به این سؤال که آیا ایران بابت صادرات برق به عراق طلبکار است، گفت: خوشبختانه دریافت مطالبات ایران از عراق بابت صادرات برق بهتر از سایر کشورهاست و راحتتر هم وصول میشود. وی افزود: در چند ماه اخیر هم مشکل خاصی برای اینکه پول برق صادراتی ایران پرداخت شود وجود نداشته است.
رشد 66/2 درصدی صادرات برق ایران
گفتني است صادرات برق ایران به کشورهای همسایه از ابتدای سال جاری تاکنون 66/2 درصد رشد را نسبت به 6 ماهه نخست پارسال نشان میدهد . ایرنا نوشت؛ جمهوری اسلامی ایران از ابتدای سال جاری تا پایان شهریورماه ، پنج هزار و 9/566 گیگاوات ساعت برق به کشورهای همسایه صادر کرده است که این میزان 66/2 درصد درمقایسه با زمان مشابه پارسال افزایش نشان میدهد.ایران در 6 ماهه اول سال گذشته پنجهزار و 9/422 گیگاوات ساعت برق به کشورهای همسایه صادر کرده بود.میزان انرژی دریافتی برون مرزی نیز با 12/7 درصد کاهش درمقایسه با مدت مشابه سال گذشته به یکهزار و 5/745 گیگاوات ساعت رسید. جمهوری اسلامی ایران با کشورهای ارمنستان، پاکستان، ترکمنستان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، نخجوان، عراق و افغانستان انرژی مبادله میکند.