آشنايي با زمان تعویض روغنها و فیلتر خودروهاي سواري

موتورهای درون سوز یا احتراق داخلي برای انجام واکنش و احتراق به مخلوط سوخت و اکسید کننده یعنی هوا و اکسیژن نیاز دارند زیرا بدون مواد اکسیدکننده، سوخت هایی مانند بنزین و دیزل نمیتوانند بسوزند و به نیروی خیلی زیادی احتیاج دارند تا موتور را به راه بیندازند. در خودروهای مدرن، هوا باید قبل از این که وارد محفظه اتاق احتراق شود، تمیز باشد، زیرا در غیراین صورت و با وجود ذرات ریز داخل آن، موتور دارای نقص فنی شده و عملکرد ضعیف خودرو را به دنبال دارد و به سبب آن عمر خودرو کوتاه خواهد شد. به همين سبب، صافي ها يا فيلترهاي مختلفي در خودرو به كار ميرود. در اين مطلب به زمان مناسب تعويض روغن و فیلتر به استثناي روغن و فيلتر موتور پرداخته میشود.

فیلتر هوا

بسته به این که چند وقت به چند وقت فیلتر هوا را عوض می‌کنید، برنامه های نگهداري خودرو متفاوت است. برای نمونه، در بیشتر موتورهای شورولت، مدت زمانی که توصیه میشود هر 72 هزار کیلومتر است اما به گفته فورد در بسیاری از موتورها باید این تعویض در هر 48 هزار کیلومتر صورت گیرد. به عقیده هیوندای، هر 48 هزار کیلومتر باید این فیلتر عوض شود، اما میتوان آن را در شرایط »سخت« رانندگی ازجمله ترافیک سنگین در آب و هوای داغ و رانندگی مداوم در جاده های غیرآسفالت شده یا شرایط خاک‌آلود به 24 هزار کیلومتر رساند. عده اي بر اين باورند كه فيلتر هوا بايد هر پنج هزار كيلومتر عوض شود، اما در هر صورت بهترين راه براي تشخيص زمان مناسب تعويض فيلتر، در نظر گرفتن شرايط رانندگي و آب و هوايي منطقه اي است كه در آن زندگي ميكنيد و نيز توصيه اي كه شركت سازنده خودروتان در نظر گرفته است. يك راه ديگر نيز كه عملياتي تر است، باز كردن جعبه فيلتر و بررسي آن از نزديك است.

با نگاه‌کردن میتوان دریافت که چه موقع فیلتر به تعویض نیاز دارد مثال نقاطی را بررسی کنید که هوا از بیرون وارد میشود. فیلترهای هوا در بیشتر موتورها برای دسترسی نسبتا آسان هستند و هر موقع که به کمک نیاز داشتید، میتوانید مکان آن را در دفترچه راهنمای خودرو پیدا کنید. طبق مطالعه سازمان انرژی که در سال 2009 انجام شده، فیلتر هوای كثيف به طور مشخص مصرف بهینه سوخت را تحت تاثیر قرار می دهد و همچنین میتواند كارايي خودرو را بین شش تا 11 درصد کاهش دهد. به همین دلیل، پیشنهاد میشود تا به صورت دورهای و چشمي، فیلتر هوای موتور را بررسی کنید.

روغن ترمز

سیستم ترمز خودرو یکی از چند سیستم هیدرولیک خودرو است. هنگامی که به پدال ترمز فشار وارد می آورید، ترمز از طریق لوله هاي ترمز از سرسیلندر به ترمز كاسه اي یا دیسکی تحویل داده میشود و سرعت خودرو از طریق اصطکاککاهش می‌یابد. برای این که سیستم کار کند، باید روغن ترمز به مقدار کافی در سیستم وجود داشته باشد تا بتواند در شرایط مناسب این کار را انجام دهد.تعویض روغن ترمز کار ثابتی نیست. بعضی از خودروسازان آن را در برنامه منظم تعمير و نگهداري خود می آورند و بعضی دیگر نمی آورند.

برای نمونه، دارنده يك خودروی مرسدس بنز باید هر دو سال یا 32 هزار کیلومتر، روغن ترمز را به طور كامل عوض کند و فولکس واگن در تمامی مدل هایش هر دوسال یک‌بار بدون توجه به مسافتی که طی شده، تعويض آن را توصيه می‌کند. سوبارو نیز پیشنهاد می‌کند که روغن ترمز هر 48هزار کیلومتر عوض شود. تعویض روغن ترمز در بیشتر خودروهای شورولت هر 240هزار کیلومتر یا 10سال يك بار اتفاق ميافتد.اگر روغن ترمز عوض نشود ممکن است رطوبت را طی گذر زمان جذب کند که همين امر احتمالا منجر به خوردگی در سیستم ترمز ميشود. به علاوه رطوبت سبب میشود تا دمای جوش روغن ترمز کاهش یابد و كيفيت ترمزگيري را در توقف های سخت و مکرر کاهش میدهد. تعویض روغن ترمز ارزانتر از تعویض خطوط ترمز یا مخزني است که دچار خوردگی و فرسایش شده است.

روغن جعبه دنده (گیربکس)

برای بررسی روغن جعبه دنده اقدامات زیر را انجام دهید:

بسیاری از تعمیرکاران عقیده دارند که حداقل هر 80 هزار کیلومتر يك بار باید روغن جعبه دنده را عوض کرد. جعبه دنده های دستی برنامه های متفاوتی دارند بنابراین بهتراست برای برنامه ریزی بهتر به دفترچه راهنما مراجعه کنید.مانند بقیه روغن های حیاتی دیگر، مایع جعبه دنده طی گذر زمان خراب میشود. استفاده سخت مانند رانندگی شهری، رفت و آمدهای مکرر، بارهای سنگین و بکسل کردن خرابی را تشدید می‌کند. نوع رانندگی سبب افزایش دمای کارکرد جعبه دنده میشود و گرما لکه بیشتری بر روی جعبه دنده و روغن میگذارد، بنابراین تعویض روغن، جعبه دنده را خنک کرده و قسمتهای متحرک را نرم و روان می‌کند.

اگر رانندگی با استرس و فشار بالا انجام میدهید، سطح جعبه دنده را چندین بار بررسی کرده و بگذارید که تعمیرکار شرایط روغن را بررسی کند. روغن جعبه دنده اغلب قرمز است و به بقیه رنگها نیز ظاهر میشود و هر چقدر کدرتر باشد، خرابتر است. همچنین بوی سوختگی از آن به مشام میرسد که نشان دهنده مشکلات فنی است که در این حالت باید روغن را عوض کرد. نشانه دیگر، کثیفی یا وجود آشغالدر روغن است. بسیاری از تعمیرگاه ها از سیستم های فلاش استفاده می‌کنند به این صورت که روغن قدیمی را به بیرون هدایت کرده و روغن جدید را پمپ می‌کنند. در بعضی از جعبه دنده های اتوماتیک، زمانی که روغن تعویض می شود، فیلترهایی هم وجود دارند که باید تمیز شده یا جایگزین شوند. مطمئن شويد که تعمیرکار از روغن مناسب براي گيربكس خودروی شما استفاده می‌کند.

روغن فرمان هيدروليك

به طور کلی، تعویض روغن هيدروليك فرمان در میان آیتم های تعمیر منظم فهرست نشده و لزومی ندارد که حتما آن را عوض کنید، بنابراین در بیشتر خودروها با توصیه خودروساز، آن را عوض کنید.اگر روغنهيدروليك کدر شده باشد، زمان تعویض آن فرا رسیده است. در نظرداشته باشید که روغن موتور و جعبه دنده نیز بعد از مدتی کدرتر می شوند. بنابراین اگر سایه تیره تری از رنگ قرمز را مشاهده کردید، به این معنی است که روغن فرمان مناسب نیست. قبل از این که بابت این كار پولی بپردازید، ببینید که در دفترچه راهنماي نگهداري خودروتان چه چیزی قید شده است. 

فیلتر بنزين

زمانی که فیلتر سوخت کثیف میشود، پمپ سوخت سخت تر کار کرده و سریعتر هم می سوزد. همچنین، بیشتر سیستم های سوخت انواع »بازگشت« دارند: سوخت بیش از حد از باک به سمت رگلاتور فشار پمپ می شود و دوباره به سمت باک بنزین حرکت می‌کند. هر دو سال یک‌بار یا هر 48 هزار کیلومتر زمان مناسبی برای تعویض فیلتر سوخت است. هر گونه آشغالی می تواند پمپ سوخت را مستهلك و انژکتورها را مسدود کند. البته در خودروهای جدید مانند تویوتا چیزی به نام فیلتر سوخت وجود ندارد، بیشتر شبیه به یک رگلاتور دریچه ای است و می توان آن را هر 280 هزار کیلومتر به بالا عوض کرد.

فيلتر اتاق

صافي هواي داخل اتاق با هدف تصفيه هواي ورودي به سيستم تهويه از گرد و غبار و تا حدودي بوهاي نامطبوع طراحي شده است. بسياري از خودروهاي امروزي داراي فيلتر كابين هستند كه بسته به شرايط رانندگي و وضعيت آب و هوايي كه خودرو در آن كار ميكند، باید به صورت منظم عوض شود. تعويض اين فيلتر در آب و هواي گرم و مرطوب كه شرايط براي رشد باكتري ها مساعدتر است اهميت بيشتري دارد، چرا كه تجمع انواع ميكروارگانيسم ها در اين بخش از سيستم تهويه، باعث ورود آنها به اتاق و ايجاد حساسيت ها و بيماري هاي ريوي خواهد شد. چنانچه بوي نامطبوعي از سيستم تهويه به مشام ميرسد، وقت تعويض فيلتر اتاق فرا رسيده است.در برخي از خودروهاي گران قيمت، از فيلتر زغالي براي تصفيه هواي داخل خودرو استفاده ميشود كه به دليل توانايي بسيار بالا در جلوگيري از ورود انواع گازها و بوهاي نامطبوع، گرانتر است و عمر مفيد مشخصي نيز دارد.