طرح حمایت از تولید نخستین بار در سال 1391 با همکاری اتاق بازرگانی ایران و مرکز پژوهشهای مجلس در 61 ماده تدوین شد. از آنجا که قرار بود این طرح با فوریت و در مدت زمان دو ماهه اجرایی شود، انتقاداتی از سوی برخی کارشناسان نسبت به سنگین بودن آن مطرح و در نهایت قرار شد مورد بازنگری قرار گیرد.
در مراحل بعدی نیز این طرح در خرداد سال قبل مطرح شد اما به نتیجه نرسید و در صحن علنی مجلس نیز مورد اعتراض برخی نمایندگان مجلس قرار گرفت و قرار شد مورد بازنگری دوباره قرار گیرد. در ادامه قرار شد تهیه طرح حمایت از تولید در مجلس متوقف شود و دولت لایحهای را برای حمایت از تولید تهیه کند که در این راستا پیشنویس لایحه حمایت از تولید توسط وزارت صنعت تدوین شده و قرار است به زودی به هیأت دولت و سپس مجلس تقدیم شود. همزمان با انتقاد برخی از نمایندگان مجلس از لایحه حمایت از تولید آینده این لایحه در هالهای از ابهام قرار گرفته است. به نظر میرسد از آنجا که بار مالی این لایحه بر دوش دولت است، مسئولان در تلاش هستند که هزینههای اجرای آن را در بندهای مختلف این لایحه لحاظ کنند؛ بهطوریکه در یکی از بندهای این لایحه، برای بانک توسعه صادرات، بانک صنعت و معدن و صندوق ضمانت صادرات درخواست افزایش سرمایه شده است. در این راستا رضا رحمانی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس معتقد است که پیشنویس لایحه حمایت از تولید در کارنامه دولت و مجلس نقطه درخشانی نیست. این پیشنویس کمک چندانی برای حل مشکلات بخش تولید صنعت نیست. هر چند که این لایحه باید زودتر به مجلس ارسال میشد ولی نباید نظر بخش خصوصی و مجلس در آن لحاظ نشود. در همین حال ارسلان فتحیپور، رئیس کمیسیون اقتصاد مجلس نیز عنوان کردهاند که لایحه حمایت از تولید کمکی به بخش صنعت و تولید کشور نخواهد کرد و به جای تدوین این لایحه باید به قوانین موجود عمل شود و در صورت نیاز باید قانونی کوتاه، مختصر و مفید برای بخش تولید و صنعت کشور تهیه کرد.
بار مالی لایحه مشخص شود
ایرج قادری، دیگر عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس نیز با اعلام این مطلب که طرح حمایت از تولید ملی در کمیسیون متبوعش مسکوت گذاشته شد، گفت: لایحه حمایت از تولید ملی از سوی وزارت صنعت و معدن تهیه و به دولت ارسال شده و دولت نیز آن را به وزارتخانههای مختلف جهت بررسی و دریافت نظر ارسال کرده است. کمیسیون اصرار داشت که در راستای حمایت از تولید ملی دولت لایحه بدهد و بار مالی آن را مشخص کند تا با ایراد شورای نگهبان مواجه نشود. ضمانت اجرای قانونی که به صورت لایحه آمده باشد بیشتر است. طرح بهبود فضای کسب و کار یا استفاده حداکثری از توان تولید داخل را تصویب کردیم اما دولت قبل آن را اجرا نکرد. در حال بررسی و شناسایی احکام بودجه در حمایت از تولید ملی هستیم تا آنها را به قانون دایم تبدیل کنیم.
تدوین لایحه، بازگشت رونق به تولید است
در این بین شاپور محمدی، معاون اقتصادی وزیر اقتصاد با اشاره به اقدام مثبت دولت در تدوین بسته حمایت از تولید ملی و بازار سرمایه بیان کرد: دولت با سیاستهای ضد تورمی و به دنبال آن رشد اقتصادی قطعا به دنبال حمایت از بخش تولید است. قطعا اثرات این لایحه در بازگشت رونق به بخش تولید مثبت است و با توجه به بررسی آن در کمیسیون اقتصاد دولت، امیدواریم هر چه سریعتر نهایی شود. در آخرین پیگیری انجام شده، لایحه حمایت از تولید در اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران اصلاحاتی داشته و برخی بندها به آن افزوده شد. بر این اساس، پس از آنکه وزیر صنعت لایحه 42 مادهای را برای حمایت از تولید روی میز دولت گذاشت، کارگروه منتخب اتاق بازرگانی ایران اصلاحاتی را روی این لایحه انجام داده که 11 بند آن را حذف و 16 بند به آن اضافه کرده است.
ضرورت بسته جامع حمایتی
معید حسینی صدر، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفتوگو با آرمان با اشاره به اهمیت فوقالعاده بسته حمایتی دولت از تولید ملی گفت: با توجه به اینکه در حال حاضر تولید در کشور در زمینه تامین مواد اولیه دچار مشکل است. همچنین طی سالهای گذشته با سیاستهای خلقالساعه در حوزه تولید روبهرو بودیم. البته غیر قابل رقابت بودن مواد وارداتی با تولید داخل چرا که با قیمت ارزان وارد کشور شدند و سیاستهای سردرگمی در عرصه تولید و تسهیلات بانکی با بهره بالا، بهطور کلی مجموعهای از این عوامل باعث شده که حوزه تولید به حوزهای پر خطر و با ریسک بالا تبدیل شود. خیلی از صاحبان سرمایه ترجیح میدهند که به عرصه تولید وارد نشوند و در حال حاضر خیلی از تولیدکنندگان فعلی نیز با مشکلاتی مواجه شدند بهطوری که 50 درصد از صنایع کشور تعطیل شدند که این امر نشاندهنده این است که هیچگونه تحقیقی در این زمینه وجود ندارد و حمایتی خاصی از بخش تولید انجام نمیشود. بهطوری که تکنولوژی اکثر صنایع داخلی انرژیبر هستند و کیفیت محصولات به تبع انرژی پایین قابل رقابت با محصولات خارجی نیست. درحال حاضر همه این عوامل سبب شده که بخش تولید جذابیت خود را از دست بدهد و خیلی از افراد ترجیح میدهند که در عرصه تولید سرمایه گذاری نکنند. در دولت احمدی نژاد طرحی در مجلس برای حمایت از تولید تصویب شده بود اما به دلیل ناقص بودن طرح و اینکه کار کارشناسی روی آن انجام نشده بود، طرح موفقی نبود. در حال حاضر ضرورت یک طرح و بسته جامع حمایتی از تولید کشور کاملا احساس میشود. طرحی یا لایحهای که مبتنی بر آسیبشناسی باشد چرا که بعضی اوقات برخی سیاستهای ناپایدار سبب میشود که تولید کننده نتواند برنامهریزی مناسبی داشته باشد.
تورم هم نیز در این بین عامل فلج کننده است. از طرف دیگر برخی صنایع نیازمند تهیه مواد اولیه هستند که در دسترسی به این مواد اولیه با مشکل روبهرو هستند. وجود همه این مشکلات بر سر راه تولید در کشور ایجاب میکند لایحه مبتنی بر آسیبشناسی از طرف دولت تنظیم شود که به شناسایی موانع و مشکلات موجود بر سر راه تولید بپردازد. بر اساس آن طرحی تنظیم و به مجلس ارائه شود. حتی این لایحه میتواند چند بخشی باشد، یک بخش به سیاستهای مالی مربوط شود و بخش دیگر آن فروش محصولات لحاظ شود بهطوری که مردم تشویق به استفاده از تولیدات داخل شوند. همچنین بخش دیگری از این لایحه مربوط به صادرات باشد یعنی حمایتهای تشویقی و جوایز تشویقی برای صادرکنندگان نمونه در نظر گرفته شود.در این راستا تیم کارشناسی متشکل از اهالی صنعت، بازاریان، دانشگاهیان و مدیران باید در دولت حضور پیدا کنند و در کوتاه مدت یعنی طی یکی دو ماه آینده پیشنویسی که تهیه شده را به لایحه تبدیل کنند و تقدیم مجلس کنند و لذا وجود چنین بسته حمایتی از تولید ملی فوقالعاده ضروری است.
لایحه حمایت از تولید، طرح جامعی است
علیاکبر ناصری دیگر عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفتوگو با آرمان گفت: طرح حمایت از تولید که از سوی دولت مطرح شده است، طرح بسیار جامعی است که سعی شده بیشتر موارد حمایتی در بخش تولید در آن لحاظ شود. در چنین مقطع زمانی با توجه به مشکلاتی که بر سر راه تولید در کشور وجود دارد و نیاز بخش تولید به حمایت همهجانبه از سوی دولت، همچنین فشار اقتصادی و بیکاری بالا در کشور، تهیه چنین بستهای از سوی دولت و تصویب آن از سوی مجلس برای حمایت از دولت لازم و ضروری است. لذا در این شرایط میطلبد که دولت هرچه سریعتر این لایحه را تنظیم و تقدیم مجلس کند. البته محورهای کلی و عمدهای به منظور رفع موانع تولید باید در این بسته حمایتی لحاظ شود. در چنین شرایطی اگر دولت نقطه نظرات کمیسیون صنایع و مجلس را در این بسته حمایتی مورد نظر قرار دهد، کمک خوبی خواهد شد که زمینه را برای کار کارشناسی در زمینه تهیه و تصویب بسته حمایتی از تولید فراهم خواهد کرد. در این راستا دولت باید سریعتر این لایحه را با در نظر گرفتن عواملی که باعث تحول در امر تولید در کشور خواهد شد، تقدیم مجلس کند. در این شرایط اضطراری حمایت خاص و جدی از تولید حائز اهمیت فراوان است.
حمایتهای خوبی شده است
حسین گروسی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفتوگو با ایسنا، بیان کرده است که مجلس شورای اسلامی در گذشته طرح حمایت از تولید ملی را تهیه کرد که به دلیل اتمام دولت قبل و روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و مطرح شدن ارائه لایحه حمایت از تولید ملی این طرح را که موارد خوبی برای حمایت از تولید ملی را در خود پیشبینی کرده بود، متوقف نگه داشت تا لایحه دولت به مجلس آمده و تلفیقی از طرح و لایحه حمایت از تولید ملی با جامعیت کامل به تصویب مجلس برسد. در طرح حمایت از تولید ملی، حمایتهای بیمهای از کارآفرینان، حمایتهای ارزی از صادرکنندگان، تسهیلات ارزانقیمت بانکی و حمایتهای بیمهای پیشبینی شده بود. همچنین افزایش ظرفیت تولید از طریق جذب نیروی شاغل توسط کارآفرینان در این طرح بهگونهای پیشبینی شده بود که در صورت انجام این کار تسهیلات ارزانقیمت بانکی بخش صنعت و تولید در اختیار این بخش قرار میگرفت. همچنین تهاتر بدهیهای دولت به بخش خصوصی از طریق مالیات واحدهای تجاری و صنعتی از دیگر ویژگیهای لایحه حمایت از تولید ملی است که در صورت عملیاتی شدن این پیشنهاد کمک خوبی از نظر تأمین مالی بخش تولید و صنعت میشود.