طي ساليان اخير شاهد حضور پررنگ اتومبيل‌هاي مدل پايين و عمدتا آمريكايي با رنگ و لعاب متفاوت از خودروهاي داخلي در سطح كشور هستيم، ماشين‌هايي متعلق به اواخر دهه‌های 50 و 60 ميلادي كه حالا تبديل به ماشين‌هاي كلاسيك براي عروسي شده‌اند و با قيمت‌هاي گزاف اجاره داده مي‌شوند. با اينكه از عمر اين ماشين‌ها حداقل بيشتر از 40 سال مي‌گذرد ولي به راحتي و گاهي با صداي زياد موتور در سطح شهر تردد مي‌كنند و كمتر كسي به ميزان آلايندگي و مصرف آنها خرده مي‌گيرد. صرف نظر از قيمت‌هاي گزاف اين خودروهاي قديمي تاكنون طرح جامعي براي اسقاط آنها نيز از سوي ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت كشور ارائه نگرديده و در زمان خريد و فروش نيز به راحتي فك پلاك مي‌شوند. هر چند اين ستاد گه گاه مشوق‌هایی از جمله افزايش وام را مستمسك اسقاط خودروها قرار داده ولي بايد پرسيد آيا ميزان اين وام به حدي بوده كه مالكان خودروهاي فرسوده را ترغيب كند.
مهلت سه ماهه خودروهاي فرسوده
ديروز سرپرست معاونت نوسازي ناوگان ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت اعلام كرد: مالكان خودروهاي فرسوده بالاي 35 سال تا تاريخ 7 مهر ماه سال جاري مهلت دارند در طرح جديد اسقاط خودروهاي فرسوده ثبت نام و خودرو فرسوده‌شان را از رده خارج كنند. خودروهاي مدل 1349 تا 1358 مي‌توانند در طرح جديد اسقاط خودروهاي فرسوده ثبت نام كرده و ضمن دريافت 25 ميليون ريال از محل صدور اولين مجوز شماره‌گذاري خودروهاي وارداتي، 3 ميليون ريال نيز بابت ارزش لاشه دريافت كنند. حيدري پاشاكي اظهار داشت: متقاضياني كه در مدت تعيين شده در اين طرح ثبت نام كنند جمعا از 28 ميليون ريال بهره مند خواهند شد. به گزارش ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت كشور، وي با اشاره به وجود حدود 70 هزار خودرو فرسوده مدل 1349 تا 1358 در كشور، گفت: ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت با هدف كاهش آلودگي هوا و استفاده از گواهي اسقاط اين دسته از خودروها فقط براي اولين شماره‌گذاري خودروهاي وارداتي اين طرح را به مدت 3 ماه باز كرده تا متقاضيان بتوانند با مراجعه به مراكز اسقاط كه مشخصات آنها در سامانه معاونت نوسازي (nosazinavgan. ir)قرار داده شده، نسبت به ثبت نام و اسقاط خودرو فرسوده خود اقدام كنند.
3 برابر شدن تسهيلات
پيشتر رئيس سابق ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت كشور از 3 برابر شدن تسهيلات و مشوق‌هاي اسقاط و خروج خودروهاي فرسوده خبر داد. سيدمجتبي شفيعي درباره دلايل عدم استقبال مردم از طرح اسقاط خودروهاي فرسوده گفت: افزايش شديد قيمت خودرو در دو سال اخير موجب از بين رفتن توجيه اقتصادي در فرآيند اسقاط خودروهاي فرسوده شده كه كاهش شديد آمار متقاضيان اسقاط خودرو را به دنبال داشته است. وي با يادآوري اينكه در حال حاضر يك ميليون انواع خودرو فرسوده سبك و سنگين در كشور وجود دارند كه از اين تعداد 350 هزار خودرو سواري است كه در حال اسقاط هستند، تاكيد كرد: پيش بيني مي‌شود با اجراي طرح‌هاي جديدي همچون ابطال كارت سوخت خودروهاي فرسوده، ممنوعيت استفاده و نگهداري خودروهاي فرسوده دولتي، افزايش كمك‌هاي بلاعوض و تسهيلات بانكي اسقاط خودروهاي فرسوده شتاب بگيرد.
احتمال 2 برابر شدن مبلغ وام خودرو
همچنين اخيرا زمزمه‌هايي در مورد دوبرابر شدن وام خودرو به گوش رسيد كه اين طرح در حالي در كميته‌هاي بانك مركزي مورد ارزيابي قرار گرفته است كه با توجه به كاهش قدرت خريد وام 7 ميليون توماني تعداد تقاضاي مردم كاهش يافته و از سوي ديگر پرداخت تسهيلات خريد خودرو در برخي از بانك‌ها متوقف شده است. افزايش قيمت خودرو طي يكي، دوسال گذشته و بازنگري در قيمت‌هاي خودرو توسط شوراي رقابت در حالي اتفاق افتاده است كه هنوز شوراي پول و اعتبار براي افزايش وام خودرو به جمع بندي نرسيده است، از سوي ديگر مسئولان اعتباري بانك مركزي مطرح مي‌كنند كه افزايش وام خودرو در كميته‌اي در اين بانك بررسي و نهايي شده و ابلاغ آن منوط به تصويب در كميسيون اعتبارات بانك مركزي و شوراي پول و اعتبار است. شوراي پول و اعتبار هفته گذشته در مورد انواع نرخ سود سپرده‌ها، تسهيلات، عقود مبادله‌اي، نرخ ليزينگ‌ها و غيره تصميم‌گيري كرد.
دريافت وام براي خريد كمتر از نصف خودرو
ياد آوري مي‌شود هم اكنون سقف وام خودرو 7 ميليون تومان است و نرخ سود آن طبق تعرفه بانك‌ها در عقود مبادله‌اي محاسبه مي‌شود؛ افزايش وام خودرو به 14 ميليون تومان يعني دو برابر مبلغ فعلي از زمان دولت قبلي مطرح است و با وجود وعده‌هاي متعدد مسئولان بانكي هنوز تغييري در ميزان آن وام رخ نداده است. بانك‌ها در حالي هنوز مبلغ 7 ميليون تومان وام خودرو را همچنان در دستور كار خود دارند كه پيش از اين با اين ميزان وام متقاضي خريد خودروي داخلي مي‌توانست، هزينه خريد يك خودروي پرايد را به صورت كامل و 100درصد تامين كند؛ اما با افزايش نرخ‌هايي كه در بازار خودرو اتفاق افتاده است، با اين وام تنها مي‌توان حدود 30 تا 40 درصد هزينه خريد يك خودرو مانند پرايد يا تيبا كه ارزان‌ترين خودروهاي داخلي هستند را پرداخت كرد. عدم بازنگري در وام بانكي خودرو باعث شده است كه هزينه تامين و خريد يك واحد خودرو براي اقشار متوسط و ضعيف سخت شود، اين در حالي است كه مسئولان بانكي پيش از اين وعده 2 برابر شدن اين وام را داده بودند، گرچه افزايش دو برابري وام خودرو هم قدرت خريد زيادي را ايجاد نمي‌كند. ضمن آنكه در حال حاضر قيمت تنها چند مدل خودرو كمتر از 30 ميليون تومان است، بنابراين دو برابر شدن وام خودرو هم نمي‌تواند مانند گذشته بخش اعظم قيمت خريد را تامين كند. يعني چنانچه وام خريد خودرو 14 ميليون تومان هم بشود، مانند تصميمي كه بانك مركزي براي افزايش وام تسهيلات خريد مسكن گرفت اما نتوانست قدرت خريدي ايجاد كند، وام خودرو نيز به چنين سرنوشتي دچار خواهد شد. در حال حاضر ميزان تقاضا از بانك‌ها براي دريافت وام خودرو با توجه به كاهش قدرت خريد، سود دريافتي كاهش يافته است و از سوي ديگر بانك‌ها با توجه به كمبود منابع قرض‌الحسنه و غيره نيز پرداخت اين وام را از دستور كار خود به صورت جدي خارج كرده‌اند، به هر حال بازنگري جدي در ميزان وام خودرو و تامين تقاضاها ضروري به نظر مي‌رسد.
وام با شرايط ويژه
ضمن اينكه گرچه تمام بانك‌ها وام خودرو نمي‌پردازند، اما آنها كه اين نوع وام را ارائه مي‌كنند، شرايط ويژه و خاص خود را براي وام خودرو در نظر مي‌گيرند كه از جمله آنها افتتاح حساب پس انداز قرض الحسنه نزد شعبه است، البته اولويت با كساني‌كه بيش از يك سال سابقه افتتاح حساب دارند، خواهد بود. مبلغ تسهيلات تا سقف 7 ميليون تومان و متناسب با درآمد متقاضي است، سن متقاضي حداقل 18 سال تمام نيز لحاظ مي‌شود. نوع عقد، فروش اقساطي و مدت بازپرداخت آن در بانك‌هاي مختلف متغير است اما معمولا بين 55 تا 60 قسط اقساط ماهانه مساوي را شامل مي‌شود. اين شرايط در حالي است كه بانك مركزي اخيرا نرخ سود ليزينگ‌ها را مورد بازنگري قرار داده است و نرخ آنها نيز مانند بانك‌ها تعيين شده است، بنابراين در ليزينگ‌ها نيز انگيزه فعاليت در اين زمينه مطابق با نرخ‌هاي تعيين شده بيشتر مي‌شود، همچنين به نظر مي‌رسد با افزايش ميزان وام خودرو در بانك مركزي و شوراي پول و اعتبار، افزايش تقاضا از ليزينگ‌هاي داراي مجوز از بانك مركزي براي دريافت اين نوع تسهيلات افزايش يابد.
اعلام‌قيمت‌هاي جديد خودروها اين هفته
از سوي ديگر به زعم اكثر نمايشگاه داران اتومبيل در حال حاضر به لحاظ عدم اعلام قيمت، بازار خودرو رونق گذشته را ندارد و به نوعي راكد است. شايد از اين رو بود كه ديروز مدير عامل ايران خودرو بعد از كشمكش‌هاي طولاني با شوراي رقابت خبر از اعلام قيمت خودروها در اين هفته را داد. مدير عامل گروه صنعتي ايران خودرو گفت: با تعاملي كه با شوراي رقابت داريم، قيمت‌هاي جديد خودروهاي توليد داخلي طي اين هفته اعلام خواهد شد. هاشم يكه زارع روز يكشنبه در حاشيه مراسم آغاز دوباره صادرات محصولات ايران خودرو به روسيه در جمع خبرنگاران افزود: با تمهيداتي كه شوراي رقابت و ايران خودرو انديشيده‌اند، قيمت پايه پژو 206 تغييري پيدا نخواهد كرد و افزايش ناچيزي هم در خودروهاي 405 و پژو پارس خواهيم داشت. وي با بيان اينكه ايران خودرو به‌دنبال افزايش قيمت‌ها نيست، اظهار داشت: وقتي برخي نهاده‌هاي توليد افزايش پيدا مي‌كند ما نيز ناچار هستيم افزايشي را در قيمت‌ها اعمال كنيم، اما سعي مي‌كنيم براي رفاه حال مشتريان اين افزايش قيمت‌ها، حداقلي باشد. مدير عامل ايران خودرو با بيان اينكه اين شركت تابع تصميمات شوراي رقابت است، گفت: در بحث قيمت خودروها، هر چه قانون بگويد، ما نيز آن را انجام خواهيم داد. وي بر لزوم ابلاغ قيمت جديد خودروها از سوي شوراي رقابت به خودروسازان تاكيد و گفت: براي اعمال قيمت‌هاي جديد بايد اين قيمت‌ها از سوي شوراي رقابت به ما ابلاغ شود كه هنوز اين اتفاق نيفتاده است.