سهم بخش صنعت از مصرف آب 1.8 درصد و سهم بخش کشاورزی 92 درصد؛ یک نسبت نامتناسب. از یک سو بخش صنعت برای تداوم فعالیت نیازمند تامین آب است به‌ویژه آن دسته از واحدهای تولیدی و صنعتی که در شهرک‌های صنعتی مستقر هستند
و از سوی دیگر بر کسی پوشیده نیست که ایران به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک با بحران کم آبی و خشکسالی روبه‌رو است به همین دلیل بسیاری از کارشناسان و مسئولان بر این باور هستند که تولید برخی کالاها و کشاورزی در ایران به صرفه نیست زیرا ارزش آبی که برای کشت و تولید برخی محصولات استفاده می‌شود به مراتب بیشتر از آن چیزی است که تولیدکنندگان و صادرکنندگان ما ارز حاصل از صادرات را به‌دست می‌آورند. خشکسالی و کم آبی را نمی‌توان نادیده گرفت همچنین نمی‌توان فعالیت واحدهای تولیدی و صنعتی را انکار کرد زیرا اگر چرخ واحدهای تولیدی نچرخد به طورقطع ما با چالش افزایش بیکاری روبه‌رو خواهیم شد. حال که از یک سو با بحران کم آبی روبه‌رو هستیم و از سوی دیگر نباید رونق تولید را نادیده گرفت چگونه می‌توان آب موردنیاز واحدهای تولیدی و صنعتی را تامین کرد تا همواره شاهد رونق در بخش تولید باشیم زیرا این رونق است که اقتصاد کشور را به رشد می‌رساند.
بحران آب در ۱۶ شهرک صنعتی تهران
غلامرضا سلیمانی، معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به صمت می‌گوید: در کشور با مشکلات کم آبی روبه‌رو هستیم و به علت نبود منابع آب کافی، درصد قابل‌توجهی از کل آب کشور به بخش صنعت اختصاص نمی‌یابد. وی با بیان اینکه برنامه‌های ویژه‌ای برای تصفیه آب و پساب‌ها در دستور کار قرار گرفته است تا بتوان بخشی از این کمبودها را جبران کرد، می‌گوید: یکی از مشکلات اساسی ما تامین آب واحدهای صنعتی تهران و سایر شهرک‌های صنعتی کشور است. به گفته وی، بحران کم‌آبی در۱۶ شهرک صنعتی تهران نیز نگرانی فعالان اقتصادی را برانگیخته در نتیجه برای کاهش مشکلات شهرک‌های صنعتی تهران، طرح انتقال آب از شرق تهران به این شهرک‌ها در دستور کار قرار گرفته است. معاون سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به اینکه قیمت آب در بخش صنعت براساس مصوبه شورای عالی آب تعیین شده است، یادآور می‌شود: در حال حاضر فقط درباره میزان آب مورد استفاده و تامین منابع آبی مورد نیاز واحدهای صنعتی با مشکل مواجه هستیم بنابراین تمام تلاش ما بر این است که از پساب‌های شهری به شکل مطلوب استفاده کنیم تا با بهسازی آب‌های مصرفی بخشی از کمبودها را برطرف کنیم. وی در ادامه می‌افزاید: از زمانی که پهنه‌بندی آب در کشور اجرایی شد سهم ناچیزی از کل آب کشور به بخش صنعت اختصاص یافت. به گفته سلیمانی، برای کاهش مشکلات تامین آب مورد نیاز صنعت باید چاه‌ها احیا شده و استفاده بهینه‌ای از پساپ‌ها در دستور کار قرار بگیرد.
1.8 درصد کل آب مصرفی کشور در اختیار صنعت
فتحعلی محمدزاده، معاون فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی در گفت‌وگو با صمت درباره وضعیت تامین آب مورد نیاز واحدهای تولیدی و صنعتی اظهار می‌کند: میزان آب مصرفی در بخش صنعت اعم از نیروگاه‌ها، صنایع پتروشیمی، صنایع کوچک و بزرگی معادل ۱/۸درصد کل آب مصرفی کشور است. وی با بیان اینکه ۹۲درصد کل آب مصرفی کشور در بخش کشاورزی و باقی در بخش شرب و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌گوید: برای افزایش سهم آبی بخش صنعت که در لایحه برنامه ششم نیز پیش‌بینی‌هایی برای تحقق آن انجام شده، مذاکراتی با وزارت نیرو داشته‌ایم که امید است این میزان به ۴/۵ تا ۵درصد افزایش پیدا کند. محمدزاده در پاسخ به این پرسش که به چه شکلی امکان افزایش این میزان سهم وجود دارد، پاسخ می‌دهد که اگر از محل صرف‌جویی‌های بخش کشاورزی و تخصیص بخشی از آن به بخش صنعت می‌توان به این مهم دست یافت و تا حدودی آب مورد نیاز صنعت را تامین کرد و درنتیجه می‌توان به رقم پیش‌بینی شده دست یافت.
معاون فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی با اشاره به اینکه در صورت صرفه‌جویی در بخش کشاورزی، کمک بزرگی به صنعت کشور می‌شود می‌گوید: آب یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین پارامترهای زیربنایی در تامین زیرساخت‌های صنعتی است و صنعت بدون آب نمی‌تواند توسعه‌یافته و فعالیت کند درنتیجه برای مجموع شهرک‌های صنعتی کشور راهکار مختلفی برای صرفه‌جویی منابع آبی که در اختیار داریم موردتوجه قرار دادیم. وی به راهکارهای موجود برای صرفه‌جویی و تامین آب مصرفی شهرک‌های صنعتی اشاره کرده و می‌افزاید: در شهرک‌های صنعتی با ایجاد تصفیه‌خانه‌هایی تلاش کردیم تا آب‌هایی که در فرآیند (فرآیند) تولید در این شهرک‌ها مورد استفاده واقع شدند پس از خروج از واحدهای تولیدی و صنعتی از طریق شبکه‌های فاضلاب جمع‌آوری شوند و پس از تصفیه، دوباره به چرخه تولید بازگردند.
محمدزاده این اقدام را کمک بزرگی برای ایجاد دستیابی به شرایط زیست‌محیطی پایدار دانست و یادآور می‌شود: از این طریق آب خروجی دوباره به چرخه تولید بازگشته و برای آبیاری فضای سبز یا برای استفاده از واحدهای صنعتی که از آب به عنوان سیستم‌های خنک‌کننده استفاده می‌کنند بازمی‌گردند. معاون فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی در ادامه با اشاره به اینکه با آموزش در شهرک‌های صنعتی تمامی تلاش خود را به کار بسته‌ایم تا بیشترین صرفه‌جویی در مصرف آب را داشته باشیم، ادامه می‌دهد: با این اقدام ارزش بهره‌وری مصرف آب ارتقا یافته و آب‌های مصرفی خروجی از تصفیه‌خانه‌ها به هر شکلی، دوباره مورداستفاده قرار گرفته و آب کمتری به هدر می‌رود. وی ادامه می‌دهد: تاکنون برای فازهای عملیاتی شهرک‌ها و نواحی صنعتی ۱۴۰۵۶ لیتر بر ثانیه آب تامین شده و با این میزان آب، در مجموع ۷۷۲ شهرک و ناحیه صنعتی از آب بهره‌مند شده‌اند اما کسری آب موردنیاز برای فاز عملیاتی شهرک‌ها و نواحی صنعتی موجود ۱۴۸۵۳ لیتر بر ثانیه است.
به گفته محمدزاده، با وجود چالش‌ها و کمبودهایی در این زمینه با بکارگیری تدابیر فنی و مدیریتی لازم و با تعامل واحدهای صنعتی به شکلی برنامه‌ریزی شده که کسری آب ضروری مورد نیاز واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌ها و نواحی صنعتی وجود دارد که به خاطر کمبود دچار تعطیلی شده باشند. وی راهکار دوم برای تامین آب مصرفی در شهرک‌های صنعتی را جدا از صرفه‌جویی و استفاده از پساب تصفیه شده شهرهای مسکونی دانسته و خاطرنشان می‌کند: در شرایطی که با بحران آب روبه‌رو هستیم برای تامین آب مصرفی بخش‌های صنعتی، بخشی از پساب شهری را برای تامین آب شهرک‌های صنعتی دوباره تصفیه می‌شود و در شهرک‌ها به‌ویژه در صنایع فلزی یا صنایعی که از آب به‌عنوان سیستم خنک‌کننده استفاده می‌کنند مورداستفاده قرار می‌گیرد. محمدزاده معتقد است در حال حاضر ۲۱۲ تصفیه‌خانه در حال بهره‌برداری برای بخش صنعت در دستور کار داشته و روزانه ۱۵۶هزار متر مکعب فاضلاب خروجی واحد صنعتی را تصفیه می‌کنیم. وی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه چند واحد تولیدی با کمبود آب روبه‌رو هستند، می‌گوید: مشکل بحران آب در کشور فراگیر بوده و شهرک‌های صنعتی از این قاعده مستثنا نیستند ولی همانطور که اشاره شد باید با تدبیر و صرفه‌جویی بر مشکلات غلبه کرد و همچنین مسئولان وزارت نیرو قول داده‌اند که کسری‌ها را با افزایش سهم آب در بخش صنعت تامین کنند در نتیجه با راهکارهایی که ارائه شد در تلاش هستیم تا آب مصرفی مورد نیاز واحدهای تولیدی و صنعتی در این شهرک‌ها را تامین کنیم.
به گفته وی، به‌طور مرتب و برنامه‌ریزی شده با وزارت نیرو در حال مذاکره هستیم تا مجوزهای لازم برای تامین آب مصرفی را دریافت کنیم. وی از دیگر مشکلات تامین آب در شهرک‌های صنعتی را افت آب‌دهی چاه‌های کشور می‌داند و می‌افزاید: با توجه به اینکه برخی از چاه‌های کشور دارای ساختار قدیمی هستند در نتیجه تامین آب مصرفی شهرک‌های صنعتی از طریق این چاه‌ها نیست این در حالی است که امسال مجوز بهره‌برداری ۲۰۰۰ لیتر آب از این چاه‌ها را داریم اما چون با افت آب‌دهی روبه‌رو هستند نمی‌توانیم بهره‌برداری داشته باشیم. به گفته محمدزاده وزارت نیرو در راستای صرفه‌جویی آب در بخش کشاورزی و سوق آن به سمت و سوی صنعت همکاری‌های بسیار خوبی داشته اما برای رفع نیازهای شهرک‌های صنعتی هنوز جای کار بسیاری دارد. معاون فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی با اشاره به اینکه آب محور اصلی زیرساخت صنعتی است ادامه می‌دهد: برای بهره‌برداری طولانی‌مدت از چاه‌های عمیق موجود باید نسبت به حفاظت، نگهداری و بازسازی این منابع ارزشمند که در اختیار ما قرار دارد تلاش کرد.
کلام آخر:
تامین آب مصرفی صنعت و تولید کشور کمتر از بخش کشاورزی نیست در نتیجه برای بهره‌مند شدن همه بخش‌های اقتصادی باید برنامه‌ریزی شود تا آب مورد نیاز همه صنایع در کشور تامین شود بدون اینکه به هدر رود یا به بخشی بیش از نیازش اختصاص یابد. آب مصرفی در صنعت و تولید کشور تفش بسزایی در تولید محصولات داشته و به‌دنبال آن یکی از مهم‌ترین ارکانی است که سبب توسعه چرخه اقتصادی می‌شود.