توتال اولین میهمان پسابرجامی نفت

بالاخره بعد از ماه‌ها انتظار امروز قفل جذب سرمایه خارجی در صنعت نفت کشور شکسته  می‌شود و توتال به عنوان نخستین سرمایه گذار خارجی وارد صنعت نفت ایران خواهد شد. این اتفاق یکی از مهم ترین دستاورد‌های  «برجام» محسوب می‌شود و امید است با اجرای آن دیوار تحریم‌های باقی مانده نیز فرو بریزد. غلامرضا منوچهری،معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران در این باره به «ایران» گفت : این موافقتنامه اصولی میان شرکت ملی نفت ایران و توتال فرانسه به امضا می‌رسد. هدف از امضای آن اجرای طرح توسعه فاز 11 میدان مشترک پارس جنوبی است.

موافقتنامه اصولی بعد از 6 ماه تبدیل به قرارداد خواهد شد. البته به گفته مقامات وزارت نفت کار توسعه این فاز تنها به شرکت توتال واگذار نخواهد شد و این موافقتنامه با کنسرسیومی متشکل از توتال فرانسه، پتروپارس ایران و «سی.ان.پی.سی.آی» چین به امضا می‌رسد. شرکت پتروپارس شریک ایرانی توتال خواهد بود که مسئولیت انتقال تکنولوژی و فناوری‌های روز دنیا و همین طور اشتغالزایی را به عهده دارد. در ادامه نگاهی به برخی ویژگی‌های مهم این موافقتنامه شده است.

تأمین سرمایه از خارج اشتغالزایی در داخل

بر اساس این توافق شرکت توتال موظف است تمام سرمایه مورد نیاز پروژه را تأمین کند و زمانی که طرح تکمیل شد سرمایه و سود خود را از تولیدات این فاز بردارد. به این ترتیب کشور برای توسعه این فاز تا زمانی که طرح تکمیل نشده است، حتی یک ریال پرداخت نخواهد کرد. اما درعوض با شروع کار شاهد اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم در کشور خواهیم بود. برآورد می‌شود که حجم این قرارداد 6 میلیارد دلار باشد.

در این موافقتنامه بر تأمین تجهیزات و نیروی کار از داخل تأکید شده است. که سهم داخل از این قرارداد 70 الی 80 درصد است. به عبارت دیگر ساخت سکو، خطوط انتقال و پالایشگاه‌ها تا جای ممکن با استفاده از تولیدات داخلی و توسط نیروی کار داخلی انجام می‌شود. این موضوع به معنای اشتغال‌زایی بدون هزینه جاری برای کشور است. در مقایسه با طرح توسعه فاز 2 و 3 به عنوان نخستین فاز اجرایی پارس جنوبی اکنون سهم داخل تقریباً دو برابر شده و از این لحاظ مصداق بارز «اقدام و عمل؛ در سال اقتصاد مقاومتی» است. ناگفته نماند پرداخت پول شرکت خارجی از محل درآمدها یک مزیت است،‌چراکه هیچ شرکتی حاضر نیست تجهیزات و سرمایه خود را بدون دریافت پول در کشوری دیگر رها کند و این موضوع به کاهش احتمال تحریم مجدد ایران یا خروج سرمایه گذار قبل از اتمام کار کمک می‌کند.

انتقال تکنولوژی هایتک برای نخستین بار

علاوه بر انتقال فناوری‌های روز دنیا در برداشت گاز از میادین دریایی یک تکنولوژی دیگر نیز با اجرای این قرارداد وارد ایران خواهد شد. این نخستین بار است که تکنولوژی ازدیاد برداشت از مخزن میدان گازی پارس جنوبی در اختیار ایران قرار می‌گیرد؛ دستاورد بزرگی که آینده  برداشت گاز از پارس جنوبی را تضمین می‌کند. میدان گازی پارس جنوبی دارای یک مخزن مشترک میان ایران و قطر است. قطر سال هاست که طرح توسعه خود در این میدان را تمام کرده و از آن گاز برداشت می‌کند. اما ایران با فاصله‌ای 14ساله امسال به تولید روزانه برابری با این کشور دست خواهد یافت. برداشت گاز فشار مخزن پارس جنوبی را زیاد کرده است و این امر موجب کاهش برداشت گاز از آن می‌شود. تنها راهکار موجود برای حل این مشکل نصب سازه‌ فوق سنگین میان سکوی اصلی و پالایشگاه برای کاهش فشار در مخزن و افزایش فشار در خطوط لوله است.

منوچهری در این باره اظهار کرد: به طور طبیعی در هر میدان گازی بعد از یک دوره تولید گاز طبیعی و میعانات گازی افت می‌کند و این کاهش به استعداد و حجم ذخیره مخزن، میزان و نحوه برداشت بستگی دارد. اکنون در میدان مشترک پارس جنوبی با افت فشار در زمینه استحصال میعانات گازی مواجه شده‌ایم و در آینده این اثر در تولید گاز هم محسوس خواهد شد. لذا باید به فکر کاهش فشار مخزن این میدان با استفاده از سکوهای 15 تا 20هزار تنی باشیم. ظاهراً هر فاز یا هر دو فاز پارس جنوبی نیاز به یک سکوی فوق سنگین دارد اما ایران توان نصب آن را ندارد. این در حالی است که تاکنون سنگین‌ترین سکوی میدان پارس جنوبی سه هزار تن بوده است.

بسته شدن پرونده پارس جنوبی در دولت یازدهم

فاز 11 پارس جنوبی معروف به حلقه مفقوده این میدان مشترک، آخرین فازی است که طرح توسعه آن اجرا می‌شود. با تکمیل این طرح پرونده توسعه این میدان مشترک بسته خواهد شد. در این خصوص معاون مهندسی و توسعه مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت: فاز 11 تنها فاز توسعه نیافته میدان گازی پارس جنوبی است که راهکار کاهش فشار مخزن و افزایش فشار خطوط لوله در قرارداد این فاز دیده شده است. البته تمام فازهای 24 گانه پارس جنوبی در سال‌های آتی باید مجهز به سکو و تجهیزات ازدیاد برداشت شوند. گفتنی است رکورد نصب و راه‌اندازی در پارس جنوبی مربوط به فاز 4 و 5 با مدت زمان 56 ماه بوده است. اما فاز 11 به سبب برنامه ازدیاد برداشت ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشد.

توتال سد شکن تحریم‌های ایران

توتال در دهه 70 یک بار تحریم‌های امریکا علیه ایران را نادیده گرفت و الان نیز به عنوان نخستین شرکت نفتی معتبر  در پسابرجام وارد صنعت نفت ایران شده است. لذا شاید بتوان به این شرکت لقب تحریم شکن را داد. این درحالی است که شرکت توتال فرانسه به لحاظ تکنولوژی و مدیریت جزو شرکت‌های برتر نفتی جهان و از نظر ترازنامه در فهرست 7شرکت برتر دنیا قرار دارد. به هر حال جذب مستقیم سرمایه خارجی و در کنارآن انتقال تکنولوژی، دریچه جدیدی را به روی صنعت نفت خواهد گشود و از این نظر امروز یکی از نقاط عطف تاریخ صنعت نفت است.