تنگ‌تر شدن حلقه محاصره شهر موصل توسط نیروهای عراقی، نفرات گروه داعش را که در داخل شهر هستند، خشمگین کرده است. نیروهای داعش، ساکنان محلی را که مسبب وضعیت موجود می دانند، به وحشت انداخته و آماده می شوند در صورت شکست در میان مردم خود را مخفی کنند.
دانشگاهیان این شهر از طریق تماس‌های پنهانی که موصل را با دنیای خارج مرتبط می‌سازد، توانسته‌اند تصور روشنی از آنچه در داخل شهر می‌گذرد به دست دهند.
آنها می گویند جنگجویان خارجی که زمانی حضورشان در موصل مشهود بود اکنون ناپدید شده اند.
منبعی که نمی خواست نامش فاش شود گفت: "جنگجویان خط مقدم جبهه به ندرت دیده می شوند. آنها غیبشان زده و خانه هایی که اشغال کرده بودند حالا خالی است. آنها همه چیز را به عهده شبه نظامیان محلی که به صورت سپر بلا درخواهند آمد گذاشته اند.
رهبری داعش در موصل هم در حال از بین رفتن تدریجی است.
یکی از دانشگاهیان اهل موصل که انستیتوی آموزش بین المللی که دفترش در نیویورک است به او کمک کرده می گوید داعش جنگ را باخته و روزهای پایانی آنها شروع شده. این انستیتو در دوره جنگ بین المللی دوم، دانشگاهیان اروپایی را از آلمان نازی خارج کرده بود.
آنها همچنین به "تغییر تاکتیک" شبه نظامیان داعش اشاره می کنند و می گویند نفرات داعش ریش خود را تراشیده و ظاهر لباس پوشیدنشان را عوض کرده‌اند تا در صورت سقوط موصل به جمعیت غیرنظامی شهر شباهت بیشتری داشته باشند.
یک دانشگاهی دیگر می گوید مردم شهر ناچار شده‌اند شماره پلاک‌های اتومبیلشان را با شماره پلاک‌های گروه داعش عوض کنند. ترس مردم موصل از این است که ممکن است با این کار تمام اتومبیل‌ها بیشتر در معرض خطر حمله هوایی قرار گرفته و در نبرد برای تصرف شهر جانشان به خطر افتد.
تصویر شهر موصل نشان می‌دهد که تا کنون هدف دقیق بمباران‌ها، ساختمان های دولتی و اماکن نظامی بوده. به گفته یک نفر دیگر، شاید یک چنین هدف گیری دقیق "غیرممکن" به نظر برسد ولی تا کنون حملات به هدف‌های از قبل "تعیین شده" بوده.
دانشگاه موصل، که زمانی یکی از بزرگ ترین دانشگاه‌های خاورمیانه بود پس از تصرف شهر توسط نیروهای داعش در سال ۲۰۱۴ همچنان باز نگاه داشته بود.
بسته نشدن این دانشگاه موجب این شک و گمان شده بود که ممکن است از آزمایشگاه های آن برای تولید تسلیحات از جمله جنگ افزارهای شیمیایی که در جنگ یا علیه غیرنظامیان به کار می رود، استفاده می شود.
ولی مقامات می گویند از آنجا که دانشگاه در اثر حملات هوایی با خاک یکسان شده دیگر این نگرانی مطرح نیست.
"دانشگاه به هیچ‌وجه قابل استفاده نیست و در اثر حملات هوایی، رفتن به آنجا کار مشکلی است. بیشتر ساختمان ها خراب شده و عملا از بین رفته. آزمایشگاه ها هم ویران شده اند."
امکان دارد برای تولید "موشک های کلر" از این آزمایشگاه ها استفاده می شده ولی بعید به نظر می رسد محل تولید تسلیحات پیشرفته تری بوده باشد.
یک منبع آگاه دیگر می گوید: "داعش از دانشگاه ها برای انبار کردن مقداری از تسلیحات خود استفاده می کرد و مانع دسترسی به بخش هایی از آزمایشگاه ها شده بود. تصور می رود آنها برای مقاصد تروریستی از آزمایشگاه ها استفاده می کردند ولی تأیید یک چنین ادعاهایی تقریبا غیرممکن است."
گرچه گمان می رود در این آزمایشگاه ها مواد شیمیایی وجود داشته و نیروهای داعش ممکن است در آنجا آزمایشاتی انجام داده باشند مانند اضافه کردن مواد شمییایی به مواد منفجره.
اما با تخریب دانشگاه، فعالیت ها برای هرگونه تولید تسلیحات متوقف شده.
ولی ادعا می شود که "شورشیان داعش هنوز در داخل دانشگاهند تا از آن در مقابل هر گونه وضعیت اضطراری "محافظت" کنند.
در حالی که نیروهای دولتی عراق، شبه نظامیان و پیشمرگه های کرد، حلقه محاصره موصل را تنگ تر می کنند، گفته می شود نشانه هایی از تشدید تنش بین نیروهای داعش و جمعیت محلی دیده می شود.
ساکنان موصل در ترس و وحشت به سر می برند. در حالی که نیروهای ائتلافی، نفرات داعش را هدف قرار می دهند آنها ساکنان محلی را متهم به برقراری ارتباط با "جناح های دشمن داعش" کرده و خشم خود را سر مردم موصل خالی می کنند.
هفته گذشته در جریان برگزاری نماز جمعه، یک واعظ طرفدار داعش، در باره دو رویی ساکنان موصل که "خلافت" را مایوس کرده اند صحبت کرده بود.
پلیس مذهبی نیز سعی می کند با اعمال قدرت نشان دهد که کنترل از دست آنها خارج نشده است. شمار اعدام های وحشت آور و در ملأ عام کسانی که ادعا می شود دشمن یا خبرچین هستند، نیز افزایش یافته.
"آنها تلاش می کنند نشان دهند که همه چیز را تحت کنترل دارند."
یک دانشگاهی دیگر می گوید فرهنگ "اتهامات بی اساس" وجود دارد و داعش به شکار "خطاکاران" و تنبیه شدید آنها ادامه می دهد- که اغلب به معنی مجازات مرگ است.نیروهای داعش سعی کرده اند مانع ارتباطات شوند ولی به نظر نمی رسد در این کار موفق شده باشند.
مراکز دسترسی عمومی به اینترنت که قبلا هم کاملا کنترل می شد، اکنون بسته شده.
ولی در حالی که نیروهای عراقی در حال پیشروی به سوی موصل هستند، عرضه کنندگان تسهیلات اینترنتی در موصل، امکانات دسترسی به اینترنت را تقویت می کنند.
در نتیجه در چند نقطه شهر تماس های اینترنتی امکان پذیر شده، ولی این کار ماهرانه و با احتیاط بیش از حد برای پنهان نگاه داشتن این ارتباط ها صورت می گیرد.
یک چنین ارتباطاتی فوق العاده خطرناک توصیف شده ولی عطش زیادی برای کسب خبر وجود دارد. یک مقام مطلع می گوید این کار "خطر بزرگ مجازات" یعنی اعدام را دارد. نزدیک شدن نیروهای عراقی به شهر، مردم را بسیار هیجان زده کرده و مردم از چشم انداز آزاد شدن شهر ابراز شادمانی می کنند. گفته می شود یک چنین خوش بینی در مراحل اولیه نبرد، بیشتر از ترس کشته شدن غیرنظامیان و تخریب ساختمان هاست.
به نظر نمی رسد تاکتیک هایی که نیروهای داعش به کار می برند مانند حفر تونل ها تاثیری داشته باشد و انتظار شکست آنها می رود.
پس از شکست داعش، موضوع بازسازی شهر و این که آیا افراد متخصصی که از شهر گریخته اند واقعا خیال بازگشت دارند، مطرح خواهد شد.
با توجه به این که بسیاری از نیروهای مخالف، برای حمله به داعش تحت پرچم ائتلاف گرد آمده اند، در مورد این که ممکن است نبرد برای موصل به یک جنگ نیابتی برای حل سایر مناقشه های فرقه ای تبدیل شود، نگرانی عمیقی ابراز می شود.
همچنین بیم آن می رود که سیاستمداران با شبه نظامیانی که در اختیار دارند برای منافع شخصی خود، از نبرد موصل بهره برداری کنند.
مقدمات پذیرش پناهجویانی که ممکن است شهر را ترک کنند، فراهم آورده می شود.
موصل شهری است که از خونریزی به تنگ آمده و خواهان صلح و آرامش است.
مدت دو سال این شهر در اشغال نیروهای داعش بوده و قبل از آن هم برای یک دهه صحنه مناقشات، تخریب و افراط گرایی بسیار بوده.
موصل از "خشونت اشباع شده" و این درد و رنج طولانی باید پایان یابد.