آینده نگری از ویژگی های انسان های موفق است. این ویژگی، ضامن شفاف شدن ابهام های آینده است و تصمیمات آتی را رقم می زند. آینده نگری یعنی پیش از آنکه رویدادی به وقوع بپیوندد یا سناریویی به واقعیت تبدیل شود، به آن واکنش نشان دهیم. در جهان امروز، آینده پژوهی و آینده نگری یک ضرورت است. پیش بینی می شود که در سال های آتی، زمینه برای مطالعات درباره آینده افزایش یابد.
موفق ترین افراد در هر جامعه، کسانی هستند که در تصمیم گیری های روزانه شان بلند ترین دوره زمانی را در نظر می گیرند. هرچه فردی در یک اجتماع بالاتر می رود، نگرش زمانی یا افق زمانی اش نیز بلند تر می شود. افرادی که در بالاترین سطح ها اجتماعی و اقتصادی هستند، امروز تصمیم هایی می گیرند و فداکاری هایی می کنند که ممکن است تا سال های زیاد و حتی تا پایان عمرشان هم به نتیجه نرسد. افرادی که نگرش بلند مدت دارند، حاضرند بهای موفقیت را مدت ها قبل از رسیدن به آن بپردازند. در پی عواقب انتخاب های مالی شان هستند که 15، 10 و حتی 20 سال آینده ممکن است چه معنایی بدهد. یک مطالعه نشان می دهد افرادی که ارزش آینده را در حال درک می کنند بیشتر صرفه جویی می کنند و در زندگی خود موفق هستند.
اقتصـــاددان آمریــکایـــی سارا نیو کامــب (Sarah Newcomb) در این زمینه می گوید: «این نتایج یک نقطه شروع برای ترویج پس انداز، بودجه و دیگر مفاهیم مثبت مالی را نشان می دهد. علاوه بر این، کار کردن با افراد به منظور توسعه یک چشم انداز روشن تر از آن در آینده، ممکن است تاثیر قابل توجهی برای آموزش مفاهیم مالی داشته باشد.»
به همین منظور، در آمریکا تحقیقی روی 700 بزرگسال که 47 درصد آنان فارغ التحیل بودند صورت گرفت که نتایج آن در کنوانسیون سالانه انجمن روان شناسی آمریکا ارائه شد. کارشناسان مادی گرایی، آموزش مفاهیم مالی و چشم انداز آینده را مورد بررسی قرار دادند و از پاسخ دهندگان اندازه گیری رفتارهای مالی خود در گذشته را جویا شدند.
کارشناسان تکانش گری (کسانی که به یک اتفاق غیر منتظره سریع و بدون توجه به عواقب و پیامد های آن واکنش نشان دهند)، مادی گرایی، آموزش مالی و چشم انداز آینده را از پاسخ دهندگان برای اندازه گیری رفتارهای مالی آنها مورد سوال قرار دادند. همان طور که انتظار می رود، کارشناسان دریافته اند کسانی که با سطح بالایی از تکانش گری و مادی گرایی تمایل به خرج کردن بیشتر و بدون تفکر دارند در نتیجه صرفه جویی کمتری در زندگی حال و آینده دارند و در این زمینه در آینده موفق نیستند. علاوه بر این، اگرچه ارتباط بین آموزش مالی و تصمیمات عالی اقتصادی به خوبی مشاهده شده است، اما به نظر می رسد آینده نگری به آنان انگیزه ای برای پس انداز کردن برای آینده می دهد.
با توجه به داده های به دست آمده، محققان به این نتیجه رسیدند که تنها نگرش مرتبط با پس انداز و صرفه جویی آینده نگری مالی است. آینده نگری نه تنها برای هر فرد در زندگی ضروری است، بلکه برای موفقیت هر کشور نیز ضروری است. برای مثال کشور آمریکا اهمیت خاصی برای این مسئله قائل است. در آمریکا حداقل 3هزار موسسه مطالعات استراتژیک به طور مستمر در زمینه فرآیند های آینده به مطالعه می پردازند. موضوع آینده نگری یکی از اصول مهم برنامه ریزی های بلند مدت در این کشور است. به عنوان مثال ناسا اعلام کرده که در سال 2050 دستگاهی خواهد ساخت که می تواند انسان را فاکس کند! هفت سال پیش، هزار نفر از آینده پژوهان آمریکایی به بهانه طراحی استراتژی نیروی هوایی این کشور در افق 2025 گردهم آمدند و چهار سناریو برای آینده جهان و آمریکا طراحی کردند.
علاوه بر آمریکایی ها، ژاپنی ها نیز از جمله مردمانی هستند که به آینده نگری بلند مدت در دنیا مشهورند؛ به گونه ای که گفته می شود آنها در سطح ملی برای 50 سال آینده خود برنامه دارند و می دانند که هر سال در کجای این برنامه قرار دارند. البته این بدان معنا نیست که این برنامه 50 ساله ثابت و غیر قابل تغییر است، بلکه بر عکس برنامه های درازمدت مبتنی بر آینده نگری کاملا پویاست و هر چند سال مورد بازنگری و اصلاح قرار می گیرد تا هر چه بیشتر به واقعیت نزدیک شود.
فاطمه مرادی / فرصت‌امروز