میگویند گرهای که با دست باز میشود را با دندان باز نمیکنند اما برخی گرهها هستند که با دندان هم باز نمیشوند؛ مانند گره ترافیکی آزادراه تهران ـ کرج که همیشه بار ترافیکش بر دوش مسافران کرج و قزوین است.
به گزارش ایرانجیب به نقل از صمت، باز کردن گره ترافیکی این مسیر و انتقال بخش زیادی از بار ترافیک مسیرهای منتهی به تهران به بیرون شهر، از مهمترین عوامل زمینهساز برای طراحی مسیری در جنوب تهران شده است که از قزوین تا تهران و بعد تا قم میرسد. ساخت این پروژه ۱۵۸ کیلومتری که یک سال از افتتاح رسمی آن میگذرد، تاکنون ۲۴ درصد پیشرفت داشته است.
بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی وزارت راه و شهرسازی، آزادراه آبیک ـ چرمشهر، با عبور از استانهای قزوین، البرز، مرکزی، تهران و قم، آبیک قزوین را به چرمشهر در ورامین، واقع در جنوب استان تهران متصل میکند. این آزادراه ۱۵۸ کیلومتری که از آن به عنوان کمربند جنوبی تهران نیز یاد میشود، از شهر آبیک در ۵۰ کیلومتری قزوین، واقع در آزادراه قزوین ـ کرج آغاز میشود و پس از حدود ۴۵ کیلومتر با گذر از تقاطع غیرهمسطح، از راه اصلی اشتهارد ـ ماهدشت عبور میکند و در کیلومتر ۹۰ با آزادراه تهران ـ ساوه و بعد در کیلومتر ۱۲۰ با آزادراه تهران ـ قم تقاطع دارد و در نهایت در کیلومتر ۱۵۸ به آزادراه قم ـ گرمسار در محدوده چرمشهر متصل میشود. این پروژه با آزادراههای زنجان ـ قزوین، ساوه ـ تهران، قم ـ تهران، قم ـ گرمسار و راه ماهدشت ـ اشتهارد، محور قدیم ساوه ـ تهران و برخی خطوط راهآهن تقاطع غیرهمسطح خواهد داشت.
آنطور که مسئولان میگویند این آزادراه، تکمیلکننده کریدور آزادراهی غرب به شرق کشور است که مرز بازرگان در غرب را به مرز سرخس در شرق کشور متصل میکند. این آزادراه با اتصال به آزادراه مرند ـ بازرگان، شرق کشور را به ترکیه متصل میکند.
۵ کیلومتر از آزادراه آبیک ـ چرمشهر در استان قم، حدود ۴۰ کیلومتر در استان قزوین و ۴۷ کیلومتر آن در البرز قرار دارد و ۲۰ کیلومتر آن نیز از ساوه در استان مرکزی عبور میکند. آنطور که وزارت راه و شهرسازی اعلام کرده است، آزادراه ۱۵۸ کیلومتری آبیک ـ چرمشهر در ۴ قطعه از چرمشهر تا قم، قم تا ساوه، ساوه تا اشتهارد و اشتهارد تا آبیک احداث میشود که در حال حاضر کار در قطعه چهارم به طول ۳۸ کیلومتر، بین قم تا چرمشهر آغاز شده و پیشرفت ۳۲ درصدی دارد.
آنطور که اطلاعات اعلام شده درباره آزادراه آبیک ـ چرمشهر نشان میدهد، این آزادراه دارای ۳ خط عبور در هر سمت است، بدین ترتیب با راهاندازی آن شاهد ایجاد مسیری ۶ خطه از آبیک تا چرمشهر خواهیم بود. سرعت سفر در این آزادراه ۱۳۰ کیلومتر بر ساعت پیشبینی شده است.
بر اساس مصوبه دولت، آزادراه آبیک ـ چرمشهر به صورت مشارکتی ۳۰ درصد دولت و ۷۰ درصد پیمانکار ساخته میشود. پیشبینی کل هزینههای ساخت این پروژه ۱۵۸ کیلومتری، حدود ۲۴ هزار میلیارد ریال و مدت زمان ساخت آن از زمان کلنگزنی، ۴ سال درنظر گرفته شده است، البته پیمانکار پروژه اعلام کرده که در صورت پرداخت شدن سهم دولت، آمادگی تکمیل این پروژه در مدت ۲/۵ سال را دارد.
مزایای آزادراه
اگرچه آزادراه آبیک ـ قزوین از ۵ استان عبور میکند اما بر اساس سخن دستاندرکاران پروژه، ۶ استان دیگر یعنی زنجان، تبریز، اردبیل، رشت، سمنان و خراسان رضوی هم از مزیتهای آن بهرهمند خواهند شد.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی که به تازگی بازدیدی از این پروژه داشته است، یکی از مزیتهای این پروژه را کوتاه شدن ۲۰ کیلومتری مسیر فعلی سفر بین آبیک تا چرمشهر اعلام میکند. بر اساس سخن وزیر راه و شهرسازی، با احداث کمربند جنوبی تهران، بیش از ۷۰۰ میلیون لیتر در مصرف بنزین و بیش از ۱۶۰۰ میلیون لیتر در مصرف گازوئیل صرفهجویی میشود و ارزش مجموع صرفهجویی سوخت به بیش از ۷۴ هزار میلیارد ریال میرسد.
آنطور که آخوندی میگوید و سایر دستاندرکاران پروژه نیز تاکید دارند، کاهش بار ترافیکی آزادراه قزوین ـ کرج و کرج ـ تهران، صرفهجویی در مصرف انرژی، توسعه ترانزیت کالا، کاهش تولید آلایندهها، کاهش هزینههای ناشی از اتلاف زمان برای وسایل نقلیه باری و مسافری، کاهش تصادفات جادهای و توسعه کریدور بینالمللی آزادراهی شرق به غرب و شمال به جنوب از مهمترین مزیتهای اجرای پروژه کمربند جنوبی تهران است. آنطور که وزیر راه و شهرسازی توضیح میدهد، سالانه حدود ۵۰ میلیون کامیون، کامیونت، تریلی و اتوبوس برای حمل بار و مسافر از تهران گذر میکنند. به گفته او با توجه به تولید بخش زیادی از محصولات صنعتی کشور در استانهای واقع در محور شرقی ـ غربی، تکمیل آزادراه جنوبی تهران اقدام مهمی در زمینه جابهجایی این محصولات و حمل مواد اولیه مورد نیاز است.
آخوندی یادآوری میکند که بخش دیگری از تولیدات صنعتی ایران در استانهای جنوبی و اصفهان است که در محور شمال ـ جنوب قرار دارند و تولیدکنندگان تمایل دارند با عبور از پایتخت به استانهای شمالی، شرقی و غربی تردد داشته باشند. او معتقد است هجوم این حجم تردد بار و ترافیک به تهران، گره ترافیکی و آلودگی زیستمحیطی ایجاد میکند اما با تکمیل آزادراه جنوبی تهران و انتقال بخشی از تردد درونی شهر به بیرون آن، این شهر که کمتر از ۱۰ روز در طول سال هوای سالم دارد میتواند نفس بکشد.
البته وزیر راه و شهرسازی معتقد است برای تکمیل حلقه آزادراهی جنوبی تهران، بعد از آزادراه آبیک ـ چرمشهر، باید به فکر ساخت یک محور مکمل هم باشیم که چرمشهر را به شریفآباد و پردیس متصل کند. بدین ترتیب حلقه آزادراهی جنوب شهر تکمیل میشود و کسانی که میخواهند از جنوب تهران به شمال کشور از جاده فیروزکوه حرکت کنند نیازی به تردد از درون شهر تهران ندارند.
علی نورزاد، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل نیز تاکید دارد که با اجرای آزادراه آبیک ـ چرمشهر، ترافیک استانهای غربی و شمالی کشور با محوریت قزوین به سمت پایتخت کاهش مییابد زیرا در حال حاضر تنها آزادراهی که بار این ترافیک را تحمل میکند آزادراه قزوین ـ کرج ـ تهران است.
به گفته وی، برای مسافرت به تهران چه از استانهای غربی و شمالی و چه از قزوین به سمت تهران مسافران همواره با گره ترافیکی در مسیر قزوین به کرج مواجه هستند و این امیدواری وجود دارد که با راهاندازی کمربند جنوبی تهران، گره ترافیکی رفع شود. بر اساس آنچه معاون وزیر راه و شهرسازی میگوید در حال حاضر در قطعه ۴ این آزادراه در منطقه چرمشهر ۲۹ جبهه کاری فعال هستند. به گفته او قرارداد ساخت این پروژه در قالب قرارداد EPC (که در آن مسئولیت کل طراحی و ساخت پروژه به عهده پیمانکار است) بین وزارت راه و شهرسازی و پیمانکار منعقد شده است و بر اساس اعلام پیمانکار پروژه، استهلاک سرمایه پیمانکار در مدت زمان حدود ۲۰ سال از محل دریافت عوارض جبران خواهد شد.
تکمیل قطعه چهارم تا پایان سال
به گزارش در حال حاضر ۲۰ درصد حجم تردد در کشور به استان تهران تعلق دارد و سالانه حدود ۵۲۰ میلیون خودرو در جادههای منتهی به پایتخت تردد دارند. همچنین سالانه ۲۲ میلیون مسافر از ۴ پایانه اصلی تهران به پایتخت تردد میکنند. همچنین در تهران ۱۲میلیون نفر سکونت دارند که بار تردد آنها و مشکلات زیستمحیطی و ترافیکی و آلایندگی آن نیز بر دوش پایتخت است.
مسئولان معتقدند با توجه به این مسائل، احداث آزادراه آبیک ـ چرمشهر کمک فراوانی به کاهش ترافیک مسیر بهویژه بار ترافیکی آزادراه قزوین ـ کرج و کرج ـ تهران خواهد کرد و با انتقال حجم زیادی از ترافیک ورودیهای تهران، آلایندههای زیستمحیطی محدوده شهر را کاهش خواهد داد.
وزیر راه و شهرسازی در بازدید چند روز گذشته خود از این آزادراه، پایان کار قطعه چهارم از چرمشهر تا قم و راهاندازی آن در بهار ۹۶ را وعده داد. پیمانکار این پروژه نیز میگوید آمادگی اتمام احداث این قطعه تا پایان سال را دارد.
تاملی در یک پرسش بیجواب
به گزارش صمت، مسئولان میگویند طراحی مسیر پروژه آزادراه آبیک ـ چرمشهر بهگونهای است که کمترین آسیب را به زمینهای کشاورزی منطقه وارد میکند زیرا بیشتر آن از زمینهای کویری و بدون کشت عبور میکند اما در کنار این مسئله این نکته نادیده گرفته میشود که به گفته دستاندرکاران میراث فرهنگی کشور، مسیر این آزادراه از محدودههای تاریخی و باستانی زیادی عبور میکند.
در واقع یکی از علتهای توقف این پروژه از زمان کلنگزنی در تیر۹۴ تا زمان آغاز به کار رسمی در اسفند سال گذشته همین اختلاف نظر میان وزارت راه و شهرسازی و مسئولان میراث فرهنگی بوده است. اگرچه همه وزارتخانهها، سازمانها و موسسات دولتی موظفند پیش از آغاز اجرای پروژههای بزرگ عمرانی و در مرحله امکانسنجی و مکانیابی، با هماهنگی سازمان میراث فرهنگی مطالعات فرهنگی ـ تاریخی لازم را انجام دهند اما سال گذشته مسئولان میراث فرهنگی اعلام کردند که آزادراه جنوبی تهران این مطالعات را از سر نگذرانده و معلوم نیست چه آسیبهایی به محوطههای باستانی مسیر وارد خواهد کرد.
اگرچه توقف چند ماهه این پروژه در سال گذشته علتی جز بررسیهای باستانشناسی مسیر نداشت اما با وجود آغاز دوباره کار این پروژه، هیچ یک از مسئولان به طور صریح درباره برطرف شدن اختلافات میان وزارت راه و شهرسازی و میراث فرهنگی در این زمینه سخن نگفتهاند و وزیر راه و شهرسازی نیز در بازدیدی که چند روز گذشته از این پروژه داشت سخنی در این زمینه نگفت.
پیگیریهای صمت نیز در این زمینه بینتیجه ماند و سیدمحمد بهشتی، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در پاسخ به خبرنگار صمت اعلام کرد که درباره سرنوشت پیگیریهای میراث فرهنگی در زمینه مشکلات مسیر این پروژه حضور ذهن ندارد. این در حالی است که او از جمله کسانی است که در اعتراض به ساخت این پروژه بدون مطالعات میراث فرهنگی، سال گذشته در نامهای به دستاندرکاران پروژه، بر ضرورت مطالعات باستانشناسی در مسیر این آزادراه تاکید کرده بود.