پس از اینکه برنامه‌های تلویزیونی اینترنتی آرام‌آرام جای خود را در میان مخاطبان باز کردند، اکنون کاربران اینترنتی شاهد نسل تازه‌ای از برنامه‌ها هستند که در قالب برنامه‌های تصویری زنده از شبکه‌های اعلام شده قابل مشاهده است، نسلی که چندی پیش با اجرای نخستین کنسرت آنلاین برگی دیگر از نوآوری را در دنیای فناوری اطلاعات ورق زد.
محتوای ویدئویی آنلاین به‌عنوان پدیده‌ای که تا دو سال قبل به زحمت می‌توانست به‌عنوان برنامه‌ای رسمی شناخته شود، به سرعت توانست توجه مخاطبان رسانه‌های صوتی و تصویری را به سوی خود جلب کند. در این میان بخش خصوصی به‌عنوان متولی اصلی ساخت برنامه‌های اینترنتی وارد عمل شده و توانسته بدون رقابت با بخش دولتی جا پای خود را در این عرصه محکم کند. علاوه بر این هزینه پایین ساخت برنامه‌های اینترنتی در مقایسه با سایر برنامه‌های این حوزه، متولیان و دست‌اندرکاران آن را به توسعه خدمات خود در قالب برنامه‌های اینترنتی با کیفیت بالاتر هدایت کرد به‌طوری‌که در آخرین نمونه این فعالیت‌ها نخستین کنسرت آنلاین ایران با اجرای علیرضا قربانی در ۱۲خرداد سال جاری برگزار شد و توانست بیش از 10 هزار مخاطب از سراسر ایران را پای این برنامه اینترنتی بنشاند. کنسرتی که سرآغاز فعالیت‌های تازه در حوزه فناوری اطلاعات و به‌ویژه برنامه‌های اینترنتی است و می‌تواند سود زیادی را به جیب فعالان این عرصه سرازیر کند. اما سوال اینجاست که ساخت و پخش چنین برنامه‌هایی چه زیرساخت‌هایی لازم دارد و چرا ایران تاکنون در این زمینه فعال نشده بود؟
نیاز به پهنای باند بیشتر
علیرضا مشک‌فروش، کارشناس و فعال صنعت فناوری اطلاعات در حوزه اینترنت درباره ظهور تلویزیون‌های اینترنتی به "صمت" گفت: «تعیین محتوای تلویزیون‌ها و برنامه‌های اینترنتی برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. با این حال در زمینه نخستین کنسرتی که به صورت آنلاین برگزار شد، هنوز استقبال در حد انتظار نبوده است. باید به این توجه داشت که شاید در فاز نخست موجی از استقبال ایجاد شود، اما در عمل پخش مواردی مانند کنسرت آنلاین فرق چندانی با پخش دی‌وی‌دی ندارد و با توجه به سرعت پایین اینترنت در ایران به نظر نمی‌رسد چندان موفق باشد. »
وی در ادامه سخنان خود افزود: «با هر سرعتی می‌توان پخش زنده ویدئویی را انجام داد اما باید توجه داشت هرچه سرعت و پهنای باند کمتر می‌شود، کیفیت کمتر شده و نمی‌توان چیزی را مشاهده کرد. در صورتی که بتوان پهنای باند را به ۱۵۵ مگاوات برای مصارف خانگی رساند، در این شرایط تازه می‌توان به پخش ویدئویی با کیفیتی مناسب پرداخت و باید توجه داشت علاوه بر دسترسی و مبحث پهنای باند، نرم‌افزارهای خاصی نیز مورد نیاز است که به وسیله آن بتوان به تولید محتوای ویدئویی و توزیع آن در میان مصرف‌کنندگان پرداخت. ما در بخش نرم‌افزاری و نیز پهنای باند هنوز دچار مشکلیم چرا که تازه محدودیت ۱۲۸ گیگاوات اینترنت خانگی برداشته شده است. »
با وجود رشد و توسعه چشمگیر اینترنت در سال‌های اخیر، بحث ویدئو همچنان با مشکلاتی روبه‌رو است و هنوز هم نمی‌توان تجربه مشاهده محتوای ویدئویی در اینترنت ایران را با سایر نقاط دنیا مقایسه کرد. سرعت پایین و پهنای باند ناکافی، از جمله دلایل بالا نرفتن تولید محتوای ویدئویی در اینترنت کشور هستند. همین مشکلات باعث شد که سرویس‌های میزبانی ویدئو با عنوان «OVP»ها (Online Video Platform) پا به عرصه ظهور بگذارند و با دراختیار قرار دادن سرورهای قدرتمند خود به کاربر، مشکل سرعت پایین و هزینه‌های بالای نگهداری و ارائه محتوای ویدئویی را تا حد زیادی بهبود بخشند.
پلتفرم کیومری، راهی برای افزایش تولید محتوا
در این میان نسل کیومری که به‌عنوان یکی از این سرویس‌های میزبانی ویدئو شناخته می‌شود در قالب یکی از این پلتفرم‌های ویدئویی آنلاین توانست با همین شرایط و در کنار تمامی مشکلات موجود، زمینه برپایی نخستین کنسرت آنلاین را در ایران رقم بزند. یک پلتفرم آنلاین ویدئویی در واقع قابلیت بارگذاری محتوای ویدئویی را در سرورهای خود دارد و می‌تواند آن را به صورت خدمات ابری، برای نمایش در سطح اینترنت (ازجمله وب‌سایت‌های شخصی) و گجت‌های مختلف دراختیار کاربر قرار دهد و مشتریان اصلی آن را شرکت‌ها و مجموعه‌هایی تشکیل می‌دهند که در زمینه تولید محتوای ویدئویی فعالیت داشته و نیازمند خدماتی مطمئن برای نگهداری و ارائه آنها در سطح وب هستند. این سرویس‌ها می‌تواند مشکلات فعالان تولید محتوای ویدئویی مانند اشغال حجم زیاد سرور با فایل‌های ویدئویی، مصرف بالای پهنای باند، پخش نشدن ویدئو در مرورگرهای مختلف و دیده نشدن آنها در تلفن همراه و تبلت را برطرف کند و زمینه جذب مشتریان را فراهم آورد.
نخستین کنسرت آنلاین ایران نیز با استفاده از پلتفرم بومی کیومری توانست به اجرا درآید و آغازگر نسل تازه‌ای از محتوای ویدئویی باشد. خدماتی که می‌تواند زمینه تحول در پخش مسابقات ورزشی، سخنرانی‌ها، همایش‌ها و به طور کلی هر رویدادی که پخش زنده آن برای مخاطب امروزی جذابیت دارد را با کمترین پهنای باند فراهم آورد.
محمدرضا آریانمهر، فعال حوزه صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز در همین زمینه با صمت به گفت‌وگو پرداخت. وی که در زمینه نقش پهنای باند در ارائه خدمات تولید محتوای ویدئویی آنلاین با مشک‌فروش هم عقیده بود، ضمن تایید این نکته که تا پیش از این هم نسل تلویزیون‌های اینترنتی در ایران ظهور کرده بود، اظهار کرد: «هنوز هم ما در بخش تولید محتوای ویدئویی آنلاین با مشکلاتی مواجه هستیم که رفع نشده و همچنان با مشکل پهنای باند مواجهیم اما به نظر من در مواردی مانند پخش کنسرت آنلاین شرکت‌های مخابراتی با باز کردن پهنای باند به افزایش دسترسی کاربران و امکان مشاهده آنلاین کمک می‌کنند. به این ترتیب بحث اصلی پهنای باند است و زیاد به نرم‌افزارها وابسته نیست، چرا که در حال حاضر نیز نرم‌افزارهای بسیاری برای پخش آنلاین وجود دارد که می‌توان از هریک از آنها استفاده کرد. »
آنچه مسلم است اینکه سلیقه مخاطب امروزی در حوزه فناوری و ارتباطات تغییر بسیاری کرده و با شتاب زیادی که فناوری در این حوزه دارد، مخاطب چیزهایی را می‌طلبد که با تفکر سنتی و آنچه پیش از این بوده تفاوت دارد. سلیقه مخاطب امروزی یک اتفاق جدید و نو می‌خواهد. در همین راستا برخی از کارشناسان با نگاهی به تاریخچه این خدمات در ایران معتقدند چنین خدماتی پیش از این، در مراکز خاص و بیشتر به منظور خدمات آموزشی به کار برده می‌شود اما این خدمات بسیار محدود بود، این در حالی است که در حال حاضر متخصصان بومی با فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب نرم‌افزاری و سخت‌افزاری این فناوری را با ظرفیت گسترده و سرعت بالا برای نخستین بار در ایران ارائه می‌دهند. این روند با توسعه شبکه CDN در کشور ایجاد شد تا تمامی مخاطبان بتوانند در همه نقاط ایران به‌طور یکسان و با کیفیت مناسب از این امکانات بهره ببرند. در حال حاضر حدود ۴۰۰ سرور در مجموعه سرورهای پراکنده یا همان شبکه توزیع محتوا که با نام اختصاری CDN شناخته می‌شود در ایران وجود دارد و در طراحی آنها سعی شده تا کم بودن هزینه انتقال زیرساخت ملاک اصلی شناخته شود.
با این حال همچنان OTTها یا اپلیکیشن‌های ارتباطی آنلاین رقیبی قدرتمند برای ارائه‌دهندگان ویدئوی آنلاین به‌شمار می‌آیند و در فضایی که همه چیز به سرعت و پهنای باند وابسته است، تنها کسی می‌تواند در میدان رقابت دوام آورد که با پنهای باند فعلی توان ارائه محتوای باکیفیت را داشته باشد. اما در مجموع اجرای موفقیت‌آمیز نخستین کنسرت آنلاین با پلتفرم بومی کیومری را می‌توان موفقیتی برای دست‌اندرکاران این بخش از صنعت فناوری اطلاعات دانست و با تکیه بر آن گام‌های بلندی در جهت افزایش تولید محتوای ویدئویی در فضای آنلاین برداشت.