بارش باران و سیلابی که آخر هفته گذشته برخی از مناطق ایران را در برگرفت، در یک کلام، قهر طبیعت بود. قهری که اگر خوب مدیریت شود، میتواند کمترین آسیبها را داشته باشد و درعمل به نفع کشور هم تمام شود. هرچند تلخی زیان عمومی و ملی در این بارشها قابل پیشبینی بود اما درنهایت باید پذیرفت که خسارتهای وارده در این بارشهای پیشبینی شده، فراوان بوده و اقتصاد مناطقی از ایران را مختل کرده است.
سیل و طغیان رودخانهها که ریشه در بارشهای ٢روزه داشت، باعث شد تا درجنوب و مناطق غربی ایران شاهد تخریب زمینهای کشاورزی، مختلشدن راهها و مسیرهای ریلی، تعطیلشدن برخی صنایع و تحریب برخی مناطق مسکونی و طبیعی باشیم. خسارتهایی که در بخش خسارتهای مستقیم به زودی رقم و عدد خواهد داشت اما در بخش خسارتهای غیرمستقیم شاید مدتها نتوان آن را بررسی کرد. به هرسو با رخدادهای آخرهفته گذشته، برخی نهادها و مراکز مسئول غافلگیر شدند و نتوانستند آنطور که باید اقدام کنند، اما برخی بخشها هم خوب عمل کردند و مانع بیشترشدن خسارتهای ملی شدند.
در ادامه برخی تحولات مرتبط با این رخداد طبیعی را درحوزه اقتصادی، به روایت «شهروند» میخوانید:
بازدید وزیر نیرو از سد دز
پس از بروز شایعاتی درباره تخریب سدها و ایجاد وحشتی که درپی این شایعات ایجاد شد، وزیر نیرو با هیأت همراه در نخستین ساعات این رخداد به خوزستان سفر کردند و از سد دز در شمال این استان (٢٣كیلومتری شمالشرقی اندیمشك) بازدید كردند. این مقام مسئول از نزدیك درجریان آخرین وضع این سد و خروجی آب آن قرار گرفت و تصاویری هم از حضور او مخابره شد تا نگرانی عمومی رفع شود، چراکه افزایش دوبی (خروجی) آب دریاچه سد دز در ٢٤ساعت گذشته ابتدایی این سیلابها موجب سرریز این سد و افزایش دوبی رودخانه دز تا ٤٥٠٠ مترمكعب برثانیه شد.به دنبال بارشهاي شديد در ٢روز گذشته، در برخي از استانها ازجمله خوزستان، لرستان و ايلام سيلابهاي متعددي رخ داد و تعدادی از روستاهای مناطق پاییندست سد دز در شهرهای دزفول و اندیمشك به دلیل طغیان رودخانه دز در روز پنجشنبه تخلیه شدند. نگرانیها باعث شد تا وضع مهار سیلابها و رهاسازی آب سد دز اهمیت بیشتری بیابد و حضور مقام ارشد مسئول هم باعث شود تا تلاش انجامشده برای كنترل شرایط مورد توجه قرار گیرد.
سد دز نا پایدار نیست
فریدون صالحیفر مدیرعامل كرخه و كارشناس كنترل پایداری نیز درحاشیه دیدار وزیر نیرو از سد دز ضمن رد شایعه مشكل پایداری سد دز گفت: شایعات مربوط به ترك برداشتن دیواره سد دز، كذب بوده و واقعیت ندارد. وی گفت: از دو دریچه سد دز سیلابها كنترل و به بیرون هدایت میشوند كه بخشی از آن به مخزن سد وارد میشود. او افزود: ظرفیت رهاسازی دو دریچه سد دز ٨هزار مترمكعب برثانیه است كه با توجه به فضای مخزن فقط حدود ٤٨٠٠ مترمكعب بر ثانیه رهاسازی میشود و مابقی وارد فضای مخزن میشود. وی تأكید كرد: در بحث پایداری هیچ خطری سد دز را تهدید نمیكند ضمن اینكه سد كرخه نیز به دلیل حجم خالی مخزن هیچگونه مشكلی نداشته و ظرفیت گنجایش و ذخیره سیلاب را دارد. درهمین حوزه، حسين آقامحمدي كارشناس احداث و بهرهبرداري از سدها هم گفت: سدهاي كرخه و سيمره خسارتهاي ناشي از سيلابهاي پنجشنبه استانهاي ايلام و خوزستان را به حداقل رساند؛ چراکه درصورت نبود اين سدها خسارتهاي ناشي از اين سيلابها به بيش از ٣٠٠ميليارد تومان ميرسيد.او گفت: اقليم منطقه جنوبغرب ايران و به ويژه حوضه آبريز كرخه، اقليمي وحشي است و ٢٠سال پيش درحوضه كرخه هر سيلاب ٥ميليارد تومان خسارت به پاييندست خود وارد ميكرد.
سدها نبود، خوزستان زیر آب بود
حسن اطاعتی معاون بهرهبرداری شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران هم در این حوزه معتقد است که اگر سدهای کارون ۴، کارون ۳ و گتوند نبودند، خوزستان به زیر آب میرفت و خسارتهایی که از همین سیلابهای ۳روز اخیر برای این استان کشورمان به وجود میآمد، غیرقابل تصور و جبران بود.وی به تسنیم افزود: درحوضه آبریز کارون در مدت ٣روز گذشته که شاهد بروز بارندگیهای مداوم در این حوضه بودیم، تمامی کنترلهای لازم انجام گرفت و درحال حاضر با توجه به ادامه بارشها، تراز سدهای این حوضه برای کنترل سیلابهای احتمالی روزهای آینده نیز درحال آماده و تحت مدیریت قرار دارد.وی افزود: ١٦٠میلیون مترمکعب آب در مخزن سد کارون ٤ جمع شد و این حجم ظرف ٢روز آینده از ٢٠٠میلیون مترمکعب میگذرد.
30 درصد پیشبینیها سیلاب داشتیم
اطاعتی با بیان اینکه در سد کارون ٤ نیز ٤ واحد نیروگاهی به صورت ٢٤ساعته در مدار بهرهبرداری است، گفت: سد کارون ٤ در سال گذشته تجربه مهار سیلابی با دوبی ١٣٠٠ مترمکعب بر ثانیه را داشت و امسال نیز بدون مشکل سیلاب ١١٠٠ مترمکعب بر ثانیهای را تا این لحظه مهار کرده است.وی افزود: حدود دوهفته پیش با استفاده از سیستمهای هشدار سیل، بروز سیلاب را در این حوضه آبریز پیشبینی کرده بودیم اما میزان بارشها و روان آبها تا این لحظه، ٣٠درصد بیش از میزان پیشبینی شده بود، با این حال در مهار سیلاب درحوضه کارون هیچ مشکلی نداشتهایم و آمادگی مهار سیلابهای روزهای آتی را نیز داریم.
سیلاب هدر نمیرود، ذخیره میشود
اطاعتی با بیان اینکه هماکنون حدود ٧٠٠میلیون مترمکعب حجم خالی برای ذخیره بیشتر آب در مخزن سد کارون ٣ وجود دارد، گفت: با وجود مخزن سد کارون ٣، هنوز ظرفیت بسیاری در مخزن سد گتوند با حجم ٤,٢میلیارد مترمکعب داریم و هر زمان نیاز به رهاسازی آب از سد کارون ٣ وجود داشت، بدون اینکه با ترس از دست دادن این حجم آب مواجه باشیم، این آب رهاسازی شده و درمخزن سد گتوند ذخیره میشود.وی افزود: با وجود سد گتوند، تهدید سیلابهای عظیم درحوضه آبریز کارون را به فرصتهای استفاده از این حجم آب در دشت خوزستان تبدیل میکنیم.
خسارت سنگین کشاورزی ایلام و خوزستان
از سوی دیگر تحولات اقتصادی سیل در جنوب و غرب ایران، خسارتهای بخش کشاورزی منطقهای است که جزو بهترین نقاط کشاورزی ایران محسوب میشوند. دراین حوزه سیدمحمد موسوی مدیرکل دفتر مدیریت بحران و کاهش مخاطرات بخش کشاورزی با اعلام گستردگی خسارت سیل توضیح داد که هنوز نتوانستهاند دربخش کشاورزی به جمعبندی برسند. او گفت: درحال جمعبندی خسارات واردشده به کشاورزان خوزستان و ایلام از بابت سیل هستیم؛ زیرا بعد از افزایش بارش باران درمناطق مختلف کشور و وقوع سیل در استانهای خوزستان و ایلام این امر خسارتهای مال و جانی و صدمه به زیرساختها و فعالیتهای کشاورزان را به همراه
داشته است.
توقف تولید فاز ٣ پالایشگاه آبادان
اما تنها بخش کشاورزی خسارتدیده این اتفاق نبوده است. در باب گستردگی بارشها همین را بدانیم که بنا به اعلام هواشناسی آبادان، در٢٠دقیقه عصر پنجشنبه ١٨,٧میلیمتر باران در این شهر بارید كه باعث آبگرفتگی معابر شد و همین بارندگی شدید، كمپرسور اصلی فاز ٣ پالایشگاه آبادان را دچار مشكل کرد که بنا به دستور مدیرعامل پالایشگاه تولید در این فاز متوقف شد.جهانگیر میری مسئول پدافند غیرعامل پالایشگاه آبادان با تأیید این خبر گفت: متخصصان پالایشگاه هماكنون درحال بررسی علت و رفع مشكل هستند و این فاز دوباره وارد مدار تولید خواهد شد.گفتنی است که فازسوم پالایشگاه نفت آبادان، روزانه از ٣ پالایشگاه آبادان با ظرفیت تولید روزانه ٦میلیون لیتر بنزین با استاندارد یورو چهار تولید میكند و پالایشگاه آبادان ٢٥درصد از فرآوردههای نفتی مورد نیاز داخل كشور را برعهده دارد.
انسداد راهها و توقف قطارها
بارشهای بهاری مداوم چند روزه اخیر بسیاری از استانهای غربی، مرکزی و جنوبی کشور را تحتالشعاع قرار داد و وضع تردد در برخی از جادهها را با مشکل مواجه کرد.آسیبهای احتمالی به مسیرهای ریلی باعث شد تردد قطارها به مسیرهای جنوبی موقتا متوقف شود. انسداد در برخی محورهای اصلی راه گزارش شده است. موضوعی که طبق اعلام سازمان راهداری تلاشها برای برطرف کردن آن ادامه دارد. با وجود این مشکلات عبدالهاشم حسننیا معاون راهداری این سازمان اعلام کرده، با توجه به تلاش صورت گرفته ازسوی راهداران در طول ساعات گذشته بخشی از مسیرهای مسدود شده مانند محور پاوه به روانسر در استان کرمانشاه یا چند مسیر در استانهای چهارمحالوبختیاری و لرستان بازگشایی شدهاند و تلاش برای بازکردن دوباره مسیرهایی مانند محور قدیم خرمآباد به اندیمشک و باند رفت آزادراه رشت به قزوین ادامه دارد. طبق اعلام وزارت راه هم تاکنون بسیاری از مسیرهای مسدودشده مانند آزادراه خرمآباد به پل زال بازگشایی شده است.
قطع آب شرب 56 روستای لرستان
وقوع سیل در استان لرستان هم خسارت داشت و آب شرب ١٤٠ روستا قطع شد. هرچند که تا ظهر جمعه سیستم آبرسانی ٨٤ روستا وصل شد و تلاش برای تأمین آب شرب ٥٦ روستا ادامه داشت، اما به گفته علیرضا كاكاوند مدیرعامل شركت آب و فاضلاب روستایی استان لرستان، به خاطر شكستهشدن خط انتقال آب مجتمع چشمه كوثر در شهرستان پلدختر آب شرب ٤٠ روستا قطع شده است.