آييننامه ساماندهي و نظارت بر خدمات پيامكي شبكههاي ارتباطي بهمن ماه سال 93 در جلسه شوراي عالي فضاي مجازي به تصويب رسيد تا با وجود توسعه و پيشرفت فناوريها در بخش ارتباطات و فناوري اطلاعات و گسترش استفاده از اين ابزار ارتباطي در تمام سطوح جامعه، اين خدمات شكل قانوني به خود گيرد.
تا پيش از اين ضوابط و دستورالعمل خاصي براي عرضه خدمات پيامكي در كشور وجود نداشت و شركتهاي ارائهدهنده اين خدمات و نيز وزارت ارتباطات به عنوان برقراركننده زيرساختهاي ارتباطي، مشكلات محتوايي موجود در ارائه اين سرويس را برعهده نميگرفتند اما شوراي عالي فضاي مجازي به عنوان نهاد سياستگذار در حوزه فضاي مجازي كشور، با تصويب اين آييننامه، الزاماتي براي دست اندركاران اين خدمات تدوين كرد تا ناهنجاريها و معضلات متعدد در عرصه پيامكهاي تجاري و تبليغاتي خاتمه يايد.
بررسيهاي صورت گرفته از سوي مركز توسعه فناوري اطلاعات و رسانههاي ديجيتال وزارت ارشاد نشان ميدهد كه ارائه خدمات ارزش افزوده اپراتورهاي موبايل بر بستر پيامك، با هنجارها و نرمهاي فرهنگي جامعه فاصله دارد كه در اين زمينه بايد ضوابط ارائه اين خدمات به مشتركان تدوين شود.
در آييننامه مصوب شوراي عالي فضاي مجازي، خدمات پيامكي در دو دسته خدمات پيامك انبوه كه جنبه تبليغاتي دارد و بدون درخواست مشترك ارسال ميشود و هزينهيي براي مشتركان دربر نخواهد داشت و نيز پيامكهاي ارزش افزوده كه به انتخاب مشترك خواهد بود و بايد بابت آن هزينه پرداخت كند تقسيم شده است.
براساس سياستهاي مدنظر در اين مصوبه، پيامكهاي انبوه با محتواي اطلاعرساني و تبليغاتي به دليل حجم زياد پس از ارسال تحت نظارت وزارت ارشاد قرار خواهند گرفت اما پيامكهاي ارزش افزوده پيش از ارسال بايد تحت نظارت وزارت ارشاد قرار گيرد و پس از دريافت مجوز، امكان استفاده از آن براي مشتركان ممكن خواهد بود؛ همچنين طبق سياستهاي اين مصوبه، شركتهاي ارائهدهنده خدمات پيامكي بايد براساس موازين نظام جمهوري اسلامي و پس از تاييد وزارت ارشاد نسبت به ارسال پيامك اقدام كنند. در غير اينصورت براي اين شركتها و حتي اپراتورهاي تلفن همراه كه بستر ارائه اين سرويس را آماده كردهاند جرايمي در نظر گرفته شده است.
در اين خصوص رييس مركز فناوري اطلاعات و رسانههاي ديجيتال گفت: پيامكهاي مختلفي كه براي كاربران ارسال ميشود به دو دسته پيامكهاي ارزش افزوده و تبليغاتي تقسيم ميشوند. در اين ميان پيامكهاي ارزش افزوده قطعا پيش از انتشار، مميزي شده و دستگاههاي مختلفي كه ماموريت آنها كاملا مشخص است در اين زمينه توجيه شدهاند و كارگروهي دراين خصوص ايجاد شده و تمام پيامكهاي ارزش افزوده با سرعت بسيار بالا مورد ارزيابي قرار ميگيرند.
وي ادامه داد: دسته دوم پيامكها، پيامكهاي انبوه تبليغاتي هستند كه معمولا نظارت آنها حالت پس بيني دارد، يعني پيش از انتشار اين نوع پيامكها نظارتي روي آنها وجود ندارد. البته نمونهيي از پيامكهاي ارسالي از سوي اپراتور يا شركتهايي كه داراي سرشماره ارسال پيامك انبوه هستند، براي ما ارسال ميشود و ما آنها را نگه ميداريم. همچنين در اين زمينه دستورالعملي شامل 16 بند به تمام اين شركتها ابلاغ شده و آنها موظف به رعايت تمام بندهاي اين دستورالعمل هستند.
رييس مركز رسانههاي ديجيتال ارشاد در ادامه در پاسخ به اين سوال كه با اين وجود همچنان مشتركان پيامكهاي ارزش افزودهيي با محتواهاي عجيب و غريب دريافت ميكنند كه نشان از نظارت ناكافي در اين زمينه دارد توضيح داد: اكنون نظامنامه تخلفات در حال تدوين است و در اين خصوص با متخلفان برخوردهايي هم شده است، اما به هرحال بايد انصاف داد كه تعداد پيامكهايي كه پيش از اين ارسال ميشد و منشأ آنها مشخص نبوده يا داراي مفاهيم بررسي نشده بود اكنون به مراتب كمتر شده است.
وي افزود: حال از طريق سامانه طراحي شده شرايطي ايجاد شده تا نسخهيي از تمام پيامكهايي كه به شكل انبوه ارسال ميشوند ثبت شود و در اين ميان اگر اشتباهي رخ داده و اشتباهي صورت گيرد، به سرعت اين موضوع تذكر داده شده و به عنوان تخلف ثبت ميشود.
موسويان در ارتباط با آمار تخلفاتي كه در اين زمينه رخ داده اظهار كرد: آمارهاي فعلي گوياي آن است كه ميزان پيامكهاي انبوهي كه داراي محتواي نامناسب هستند بهشدت كاهش پيدا كرده و به خصوص پيامهايي كه در خصوص فال و فالبيني و مواردي كه مباني علمي ندارند بهشدت كاهش يافته است.
وي ادامه داد: در برخي موارد از جمله موضوعاتي كه به معرفي محصولات پزشكي مربوط ميشود نيز اين شركتها ملزم به دريافت مجوز از سوي وزارت بهداشت شدهاند.
موسويان همچنين متذكر شد: با اين وجود همچنان سامانه 100001314 براي اعلام مشكلات مردمي در نظر گرفته شده و اگر افراد پيامكي با محتواي نامناسب دريافت ميكرده و اين موضوع را از طريق اين سامانه اطلاعرساني كنند. ما به سرعت اين موضوع را بررسي خواهيم كرد.
رييس مركز رسانههاي ديجيتال ارشاد ادامه داد: اپراتورهاي اصلي ما قطعا بندهاي مختلف ابلاغي را رعايت ميكنند. تلاشها براي نرمافزاري كه بتواند لايههاي زيرين پنلها را هم كنترل كند ادامه دارد، اما اين موضوع كمي زمان نياز دارد.
وي در پاسخ به اين سوال كه بيش از دو سال است اين مساله نابهسامان باقي مانده و همچنان نتيجه قطعي نداده است، آيا با اين وجود همچنان نياز به زمان براي اصلاح اين روند وجود دارد، گفت: سامانهيي كه پيش از اين قول داده بوديم اكنون وجود دارد و لازم است شركتهاي ارسالكننده پيامك يك نسخه از پيام ارسالي را روي سرورهاي خاصي قرار دهند. نسخهيي از سوي اپراتور ارسال ميشود و در نهايت تمام اينها با يكديگر قياس ميشوند. اكنون ما حلقههاي اول ارسال پيامك را بهطور كامل رصد ميكنيم، اما حلقههاي انتهايي رصد نميشود و ما هنوز مشتريان مربوط به اين بخش را نميشناسيم برهمين اساس اصلاح اين روند نياز به مدتي زمان نياز دارد.