اندیشه ضد چینی در بازار خودروی ایران کمرنگ شده است؟

اگر بازار ایران را بر مبنای بازه قیمتی بسنجیم و هر بازه را 50 میلیون تومان تعیین کنیم، می‌بینیم که در هر بخش، موفقیت از آن کشوری خاص است. به‌عنوان مثال بازه تا 50 میلیون تومان همیشه دست خودروهایی است که در کارخانه‌های ایران‌خودرو و سایپا تولید شده‌اند و اصطلاحا به خودروهای ایرانی معروف هستند. با وجود اینکه در این رده قیمتی، خودروهای چینی هم حضور دارند و نسخه اتوماتیک و باامکانات هم ارائه می‌دهند، ولی گرایش افرادی که تا 50 میلیون تومان هزینه برای خودرو در نظر گرفته‌اند، باز هم به سمت خودروهای وطنی است.

وقتی به بازه قیمتی 50 تا 100 میلیون تومان نگاه می‌کنید، با اینکه گزینه‌های کره‌ای، اروپایی و ژاپنی هم حضور دارند، این چینی‌ها هستند که حکمرانی می‌کنند و این قسمت را قلمروی خود قرار داده‌اند. میتسوبیشی میراژ، رنو داستر و فلوئنس، هیوندای i20 و اکسنت، کیا پیکانتو و... خودروهایی هستند که برندهای معتبرتری از کمپانی‌های چینی دارند، ولی به خاطر نحوه حضورشان، در این بازه قیمتی حرفی برای گفتن در مقابل چینی‌ها ندارند. کیا سراتو که یک‌سالی است در سایپا مونتاژ می‌شود هم نتوانسته در بحث فروش به پای خودروهای چینی برسد. دلیل اصلی عدم استقبال کافی از سراتوی سایپایی هم می‌تواند کمبود امکانات این نسخه نسبت به مدل وارداتی باشد که در بحث امکانات ایمنی و رفاهی پایین‌تر از خودروهای چینی قرار می‌گیرد. همین عبارت و تحلیل ساده نشان می‌دهد که این روزها مردم ایران در خرید خودرو به ابعاد و امکانات آن توجه می‌کنند و با پنج سال قبل فرق کرده‌اند. دیگر اندیشه ضدچینی تا حد زیادی کنار گذاشته شده است و مشتریان این بازه قیمتی با خیال آسوده به سراغ خودروهای چینی می‌روند. البته افرادی هم هستند که هنوز به سیاست ضدچینی پایبند هستند و دلایل منطقی خود را دارند. ولی آن افراد هم گزینه‌های بهتری از چینی‌ها را در بازار صفر کیلومتر ندارند و معمولا برای خرید به سراغ خودروهای کارکرده ژاپنی و کره‌ای یا فرانسوی می‌روند. در مواردی هم دیده شده است خودرویی با برند معتبر به این قسمت بازار ایران آمده و بعد از عرضه رسمی به بازه قیمتی بعدی (یعنی 100 تا 150 میلیون تومان) پرتاب شده است. به‌عنوان مثال سانگ‌یانگ تیوولی که با قیمت زیر 90 میلیون تومان به‌عنوان خودرویی به‌روز و کره‌ای به بازار ایران آمد و این روزها قیمت بالای 100 میلیون تومان را تجربه می‌کند.

اگر هم فرض را بر این بگذاریم که بعد از رواج تیوولی در بازار ایران، قیمت این خودرو به زیر 100 میلیون تومان برسد، باز هم تیراژ عرضه این خودرو به‌حدی نیست که بتواند با چینی‌ها در بحث فروش و تیراژ رقابت کند. از طرفی چینی‌ها ثابت کرده‌اند اگر قیمتشان به بالای محدوده 100 میلیون تومان برود، نمی‌توانند با خودروهای دیگر رقابت کنند، هرچند با فناوری به‌روز و امکانات به‌مراتب بالاتری از کره‌ای‌ها و ژاپنی‌ها عرضه شوند. با یک نگاه اجمالی می‌توان به این نتیجه رسید که گویا بازار خودرو بین کشورها تقسیم شده است و در این چند وقت کسی سعی نمی‌کند به بازار دیگری وارد شود و رقابتی را تجربه کند. کمپانی‌های ایرانی فروش خود را روی خودروهای زیر 50 میلیون تومان بسته‌اند و اگر هم بخواهند سراغ بازه 50 تا 100 میلیون تومان بروند، طبق شواهد این روزهای بازار سعی دارند با خودروهای چینی به این بخش وارد شوند. واردکنندگان خودروهای کره‌ای و ژاپنی هم به مشتریان محصولات با قیمت بالای 100 میلیون علاقه دارند و اگر هم بخواهند محصولی ارزان ارائه دهند، با قیمت‌گذاری کمی بالاتر از 100 میلیون تومان، به ارزان‌فروشی مشغول می‌شوند! شرکت‌های عرضه‌کننده خودروهای چینی هم دور بازه 50 تا 100 میلیون دیواری چون دیوار چین کشیده‌اند و این روزها تمرکز خود را در این بخش استفاده می‌کنند. با اینکه کاربران اینترنتی در فضای مجازی سعی بر این دارند که قیمت خودروهای چینی را بالا جلوه دهند، ولی به هر حال این روزها بازار نشان داده است با خودروی چینی مشکلی ندارند و مشتریان واقعی و دست‌به‌نقد به سمت گزینه‌هایی از کشوری با صنعت خودروسازی نوپا می‌روند. برای اثبات این مساله عجیب و هیجان‌انگیز، نگاهی به برخی خودروهای این بخش می‌پردازیم:
 

1- جک J5 اتوماتیک
 

هرچند نسخه دنده‌ای J5 را نمی‌توان در رقابت فروش، موفق دانست ولی نسخه اتوماتیک آن توانست مشتریان زیادی را جذب کند. خودرویی که با آمدنش به‌خاطر ظاهر زیبا و پیشرانه‌ای با پشتوانه نام میتسوبیشی خریداران را به سمت خود بکشاند. قیمت زیر 58 میلیون تومان این خودرو در آن روزها برخی را به این فکر فرو برد که می‌توان با هزینه‌های متعادل سوار خودرویی خوب اما چینی شد. با حل این مساله که « مگر خودروی چینی چه ایرادی دارد؟!» امروز شاهد هستیم که در هر شهر و استانی از این خودرو استفاده می‌شود و بسیاری از مالکان از خریدشان راضی هستند. موتور به نسبت قوی و گیربکس چهاردنده اتوماتیک نرم رضایت مشتریانی که قبلا سوار بر خودروهای ایرانی بودند را جلب کرده و آنها را به طیف دیگری از خودروها هدایت کرده است. البته برخی مالکان که تجربه خودروهایی دیگر را داشته‌اند، جک J5 را نسبت به نسخه‌های مشابه کره‌ای و ژاپنی کم‌جان و پرمصرف می‌دانند. ولی باید به یاد داشت که خرید گزینه ژاپنی این خودرو حداقل دوبرابر نیاز به نقدینگی دارد. همین نگرش و حل این مساله در ذهن مالکان باعث شده است خریداران امروز جک J5 خود را دوست داشته باشند و تعصبی روی آن پیدا کنند. باید اشاره کرد که نگرشی از بیرون در مورد خودروهای چینی حاکم است. این نگاه می‌گوید که خودروی چینی در بازار کارکرده فروش سختی را دارد. با نگاه به بازار آزاد می‌توان فهمید که برخی چینی‌ها قیمتی بیش از بهای کارخانه را تجربه می‌کنند. جک J5 اتوماتیک هم در زمان عرضه خود این مساله را تجربه کرده و از 500 هزار تومان تا 5 میلیون تومان نسخه موجود در بازار آن اختلاف قیمت بیشتری را داشته است. در زمان غیر از رکورد بازار شاهد بودیم که مدل یک‌سال کارکرده این خودرو، افت قیمت دو تا سه میلیون تومان را به جان می‌خرد. البته در رکورد بازار اخیر، این افت قیمت به شش، هفت میلیون تومان هم رسید. ولی با آغاز بازار شب عید، این مساله حل شده است و تقریبا خرید و فروش J5 اتوماتیک در بازه 50 تا 60 میلیون تومان آسان و راحت به نظر می‌رسد.
 

2- فاو بسترن B50F
 

وقتی نسخه فیس‌لیفت B50 به بازار ایران با نام B50F یا آسا عرضه شد، بسیاری بر این باور بودند که این خودرو نمی‌تواند فروش خوبی داشته باشد. زیرا قیمت این خودرو به نسبت بالاست و مشتریانی که بخواهند خودروی چینی بخرند، سراغ جک J5 اتوماتیک می‌روند. اواخر سال گذشته بود که این پیش‌بینی رد شد و خودرویی که در نمایندگی 73 میلیون و 900 هزار تومان قیمت داشت، تا 78 میلیون تومان به فروش رسید. با گذشت زمان و شناخت بیشتر این خودرو، شاهد بودیم که استقبال از بسترن B50F بیشتر شده است و اکثر مشتریان، این خودرو را به‌خاطر مشخصات فنی قوی و کیفیت بالا انتخاب می‌کنند. حال که بسترن B50F بیش از یک‌سال عمر در ایران دارد و این روزها نسخه‌های 95 آن به بازار وارد می‌شود، به اعتماد مالکان خود خیانت نکره و عموم آنها را راضی نگه داشته است.

در کنار کیفیت، چالاکی و اصالت فنی این خودرو (پلت‌فرم مزدا6 نسل اول، طراحی‌شده در سال 2002- موتور سری L مزدا با حجم 1/8 لیتر و قدرت 142 اسب‌بخار با دو خروجی اگزوز- گیربکس Aisin ژاپن از سری معروف AF21)، ایمنی به نسبت خوب با چهار کیسه هوا و سیستم کنترل پایداری و لغزش و امکانات و طراحی به‌روز باعث شد بسترن مشتریانی را برای خود فراهم کند و به‌عنوان خودرویی مناسب بین خریداران بازه 70 تا 80 میلیون تومان شناخته شود. این روزها نسخه صفر این خودرو قیمتی نزدیک به 77 میلیون تومان دارد و مدل 94 کارکرده این خودرو بین 69 تا 72 میلیون تومان خریدوفروش می‌شود که برای کسانی که سال گذشته این خودرو را خریده‌اند، افت قیمتی برابر با خودروهای ایرانی دارد. در زمان رکورد بازار برخی مالکان برای فروش این خودرو مجبور شدند تا محدوده 65 میلیون تومان هم برای خودروی کارکرده خود قیمت بگذارند.

3- هایما S7 

با وجود اینکه هایما S7 به‌تازگی از طرف ایران‌خودرو مونتاژ شده و به خیابان‌ها آمده است، اما همین تعداد به‌نسبت کم هم مشتریان زیادی را سمت خود کشانده است. قرار است عرضه اصلی با تیراژ بالای این محصول چینی و به ظاهر شاسی‌بلند از سال 95 آغاز شود. این خودرو در نسخه اتوماتیک قیمتی حدود 79 میلیون تومان در کارخانه را دارد، ولی در بازار آزاد در دوره‌های زمانی مختلف قیمتی بین 82 تا 88 میلیون تومان را تجربه کرده است. بسیاری از مشتریان S7، آن را به‌خاطر ظاهر خوب، کیفیت مناسب و خدمات پس از فروش گسترده در ایران انتخاب کرده‌اند. با اینکه این خودرو چینی هنوز جواب خود را برای شرایط جاده‌های ایران پس نداده است، ولی امروز شاهد هستیم که تقاضا برای این خودرو به نسبت عرضه کمی بالاتر است. اثبات این مساله هم قیمتی است که در بازار آزاد برای هایما S7 خریدوفروش می‌شود. با اینکه این خودرو شتاب خوبی ندارد و صفر تا 100 را در 20 ثانیه ( در شهر تهران) ثبت می‌کند، ولی با این حال هم افرادی هستند که برای خرید این خودرو به نمایشگاه‌ها مراجعه می‌کنند.

4- جک S5 اتوماتیک
 

جک S5 اتوماتیک را می‌توان موفق‌ترین خودروی چینی در بازار ایران دانست. با اینکه در روزهای اول عرضه این شاسی‌بلند چینی، بسیاری آن را کپی بی‌شرمانه از هیوندای توسان و طراحی آئودی می‌دانستند، ولی امروز شاهد هستیم که S5 در زمانی کم توانسته است نظر بسیاری از افراد را جلب کند. این خودرو از روز اول تاکنون در بازار آزاد قیمت بالاتر از شرکت را تجربه کرده است و همیشه برای خرید این خودرو از شرکت، باید در نوبت تحویل قرار بگیرید. شهرت S5 از موتور دو لیتری توربو 174 اسب‌بخاری است که این روزها نظر مالکان را جلب کرده و باعث شده است مالکان روی شتاب این خودرو، تبلیغات زیادی را انجام دهند. با اینکه S5 این روزها با گیربکس دنده‌ای عرضه می‌شود و برخی امکانات مثل سیستم تهویه اتوماتیک را با قیمت حدود 78 میلیون تومان ندارد، ولی مالکان این شاسی‌بلند چینی از آن راضی هستند و انتخاب خود را در این رده قیمتی صحیح می‌دانند. شرکت کرمان‌موتور به‌تازگی پیش‌فروش نسخه اتوماتیک آن را با قیمت 88 میلیون تومان آغاز کرده است که با امکانات بیشتری از نظر ایمنی و رفاهی عرضه می‌شود. احتمال می‌رود S5 اتوماتیک با گیربکس شش‌سرعته اتوماتیک هم فروش خوبی را تجربه کند، لقب پر فروش‌ترین چینی را در بازه خاص زمانی به خود اختصاص دهد. البته این خودرو در برخی مسائل کیفی و فنی با انتقاداتی همراه است، ولی مالکان مزایای این خودرو را بیشتر می‌دانند و به همین دلیل گاهی تا 82 میلیون تومان هم برای خرید نسخه دنده‌ای هزینه کرده‌اند.
 

5- چری تیگو 5
 

شرکت مدیران خودرو در نمایشگاه مشهد امسال، خودروی تیگو5 را به بازار ایران معرفی و در نیمه دوم 94، این خودرو را به بازار ایران عرضه کرد. تیگو5 به عنوان یک شاسی‌بلند جمع‌و‌جور تک‌دیفرانسیل شناخته می شود که با قیمت 92 میلیون و 700 هزار تومانی در نسخه فول، امکانات و کیفیت قابل‌توجهی را نسبت به سایر چینی‌ها ارائه می‌کند. این خودرو که به گفته مدیران چری، کیفیت را با طراحی متفاوت به مشتریان می‌دهد، قابل رقابت با خودروهای کره‌ای است. با اعلام قیمت این محصول، بسیاری افراد بر این باور بودند که خودروی چینی، آن هم با قیمت بالای 90 میلیون تومان نمی‌تواند در بازار ایران موفق باشد. ولی با گذشتن از فروش اولیه این خودرو و روانه شدن تیگو5 به خیابان‌ها، کیفیت ساخت و امکانات آن برای مشتریان این محدوه قیمتی مشهود شد. بعد از آن شاهد بودیم که خریداران به سمت این خودرو حرکت کردند و تعادلی بین عرضه و تقاضا این خودرو ایجاد شد. با اینکه تیگو5 به عنوان یک چینی مونتاژ ایران شناخته می‌شود، اثبات کرد اگر کیفیت با هر برندی ارائه شود می تواند در بازه‌های قیمتی موجود در بازار ایران، رقبای اصیل و نامدار را کنار بزند. تیگو5 را می‌توان نقطه‌ای قیمت‌گذاری چینی‌ها دانست که بازار ایران با توجه به صنعت نوپایچین، استقبال لازم را از آن دارد.

حسین دلاور - روزنامه دنیای خودرو