یکی از مشکلات عدیده ایرانیانی که قصد سفر به خارج از کشور را دارند، گرفتن ویزا برای سفر به آن کشور است، زیرا کشورهایی که با ایران قرارداد لغو ویزا امضا کرده اند، محدود به چند کشور است که عموماً مقصد اصلی ایرانیان نیست. ایرانیان با گذرنامه جمهوری اسلامی ایران قادر هستند به 54 کشور در سراسر دنیا بدون ویزا سفر کنند. در این فهرست، نوزده کشور از قاره آفریقا، هشت کشور از قاره آمریکا، شانزده کشور از قاره آسیا، پنج کشور از قاره اروپا و شش کشور از قاره اقیانوسیه قرار دارند.
به گزارش تابناک، این در حالی است،کشورهایی که مقصد اصلی ایرانیان برای سفر به آن کشورها هستند، برای اعطای ویزا به ایرانیان قوانین سفت و سختی قرار داده اند، به گونه ای که بسیاری از افراد ماه ها باید پشت درهای سفارت بمانند تا بتوانند بعد از گذراندن هفت خان رستم، ویزای آن کشور را دریافت کنند؛ حتی گاهی مجبور می شوند به آژانس های مسافرت های خارجی مراجعه و هزینه های هنگفتی را به آنها بپردازند تا بتوانند ویزای کشور مورد تمایل را تصاحب کنند.
همه این مشکلات را اضافه کنید به مشکلات پناهندگان ایرانی و یا مشکلات ایرانیان خارج از کشور که به دلایل فروان، دچار مشکلاتی در خارج از کشور شده اند و پناهگاهی برای آنان نیست. با این حال چند روز پیش، آقای عباس عراقچی معاون وزیر خارجه در خبری اعلام کرد که مرکز نمایندگی وزارت امور خارجه در استان ها به ویژه در فرودگاه ها، ویزای سی روزه برای 180 کشور جهان صادر می کند.
امروز نیز سخنگوی وزات امورخارجه در توضیح این خبر بیان داشته است، جمهوری اسلامی ایران بر اساس منافع خود و تسهیل حضور توریست‌ها و گردشگران در کشور با توجه به جاذبه‌های گردشگری و توریستی فراوانی که در ایران وجود دارد، یک تصمیم ملی گرفته که بر اساس این تصمیم، اتباع همه کشورهای جهان به استثنای 9 کشور در هنگام ورود به ایران ویزای فرودگاهی دریافت می‌کنند. این تصمیم بر اساس منافع ملی گرفته شده و امیدواریم که مورد استقبال قرار بگیرد. (البته بر اساس گزارش های پیشین ایران برای همه کشورها غیر از یازده کشور کلمبیا، سومالی، انگلیس، کانادا، آمریکا، بنگلادش، اردن، عراق، افغانستان و پاکستان و هندوستان امکان صدور ویزا در فرودگاه را فراهم کرده بود که الان مشخص نیست کدام دو کشور از این لیست حذف شده اند).
این موضوع نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران با حسن نیت برای تسهیل سفر به ایران و گسترش گردشگری، قصد دارد تسهیلات ویژه ویزایی به اتباع خارجی ارائه نماید؛ اما موضوع مهم اینجاست که متأسفانه کشورهای دیگر هیچ گاه خدمات مشابه متقابلی برای ایرانیانی که می خواهند به آن کشورها سفر کنند، نمی دهد. در واقع این بار ایران یکی از مهمترین اصول دیپلماتیک در اعطای ویزا ـ که از آن به «عمل متقابل» یاد می شود را کنار گذاشته و در اقدامی یکجانبه چنین امتیازی را به اتباع 180 کشور جهان ارائه کرده است.
در حالی که شاید از طریق پاره ای از رایزنی ها ایران نیز می توانست در ازای اعطای چنین تسهیلاتی تسهیلات مشابهی یا حداقل تسهیل در صدور روادید برای ایرانیان به دست آورد؛ اما در کمال تعجب شاهد هستیم که ایران بدون در نظر گرفتن این موضوعات، اقدام به اعطای یکجانبه این فرصت به شهروندان 180 کشور دیگر کرده است.
لغو یا برقراری روادید با یک کشور دائمی نیست، زیرا این توافق متناسب با سطح روابط سیاسی دو کشور و بنا بر یک اقدام متقابل صورت می‌گیرد؛ اما به هر حال، در صورتی که شما لغو روادید را تصویب کنید، باید دست کم انتظار اقدام متقابلی از طرف مقابل نیز داشته باشید.
این در حالی است که در چند سال اخیر، عملکرد برخی کشورها نشان می دهد در مقابل اقدامات ایران مبتنی بر حسن نیت رویکرد متفاوتی را اتخاذ کرده اند. به عنوان مثال کشورهای گرجستان، عمان، اندونزی، مصر و مالزی روندی منفی در روابط گردشگری خود با ایران پیش گرفته اند. در 12 تیرماه سال 92 دولت گرجستان اعلام کرد، یکجانبه، اقدام به لغو قراردادی کرده که سه سال پیش برای سفر اتباع دو کشور بدون نیاز به ویزا، میان تهران و تفلیس به امضا رسیده بود. یک ماه بعد نیز عمانی ها هم صدور ویزای توریستی را برای اتباع کشورمان متوقف کردند.
جالب اینکه در همین دوران ایران در اقدامی حیرت انگیز یکجانبه به اتباع هفت کشور سوریه، لبنان، ترکیه، جمهوری آذربایجان، بولیوی، مصر و گرجستان اجازه داده، بدون ویزا و تنها با داشتن گذرنامه‌ی معتبر، مُهر ورود به ایران را دریافت کنند و برای مدت زمانی مشخص ـ طبق آنچه دولت ایران با توجه به توافقات دیپلماتیک و قوانین حاکمیتی تعیین کرده است ـ به کشورمان سفر کنند.
هم اکنون که ایران تصمیم گرفته، یکجانبه چنین امتیاز بزرگی برای شهروندان 180 کشور ایجاد کند، امیدواریم در آینده نزدیک نیز با چانه زنی از طریق سفارت خانه های ایران در خارج از کشور، روند تسهیل دریافت ویزا برای ایرانیان نیز اقداماتی انجام گردد و موضوع احترام به گذرنامه ایرانی به فراموشی سپرده نشود.