گزارش عملكرد شبكه شاپرك و دستگاه‌هاي الكترونيكي در آذرماه 94 نشان مي‌دهد كه با وجود افزايش تعداد دستگاه‌ها، تعداد تراكنش‌ها و استفاده بيشتر از تراكنش الكترونيكي به جاي اسكناس اما ارزش حقيقي كل تراكنش‌ها به خاطر ركود اقتصادي و تورم كاهش داشته، ارزش مبلغ هر تراكنش نسبت به سال قبل كاهش داشته نسبت خريد هر تراكنش پردرآمد به تراكنش كم درآمدها بيشتر شده است.
از طريق تلفن همراه، اينترنت، كارتخوان‌هاي فروشگاه‌ها و... نشان مي‌دهد كه در آذرماه 94 در مجموع حدود 815 ميليون تراكنش انجام شده كه در مقايسه با جمعيت 57 ميليون نفري بالاي 18 سال كشور كه داراي حساب‌هاي بانكي بوده‌اند به معناي 14 تراكنش به ازاي هر نفر ايراني بوده است.
به گزارش تعادل، آمارهاي آذر 94 نشان مي‌دهد در مجموع حدود 113ميليون تراكنش از طريق تلفن همراه انجام شده و هر دارنده نرم‌افزار بانكي در تلفن همراه، حدود 2 تراكنش در آذر ماه انجام داده است.
همچنين از طريق اينترنت حدود 64 ميليون تراكنش انجام شده و هر نفر معادل 1.12 تراكنش در آذرماه انجام داده است. سهم ابزارهاي مختلف الكترونيكي نشان مي‌دهد كه كارتخوان‌هاي فروشگاه‌ها همچنان 99.5 درصد كل ابزارها را تشكيل مي‌دهد. اينترنت در رتبه دوم حدود 4/0 درصد و 2/0 درصد را تلفن همراه تشكيل مي‌دهد. اين موضوع در ماه‌هاي اخير تشديد شده و به خاطر بسته شدن بسياري از نرم‌افزارهاي يو اس اس دي‌ها و ضرورت نظارت بانك مركزي و جلوگيري از فعاليت آنها، سهم تلفن همراه از كل پرداخت‌هاي الكترونيكي بسيار كاهش يافته است.
كاهش 50 درصدي ابزار موبايلي
مقايسه آذر 94 با آذر 93 نشان مي‌دهد كه در يك سال اخير تعداد ابزارهاي اينترنتي 16درصد و تعداد كارتخوان‌هاي فروشگاهي 21 درصد رشد كرده اما به خاطر محدود شدن و نظارت بانك مركزي بر يو اس اس دي‌ها، تعداد ابزارهاي موبايلي 50 درصد كاهش داشته است.
ارزش حقيقي تراكنش‌ها 3.77 درصد كمتر شده است.
همچنين با مقايسه تورم نقطه به نقطه يك سال اخير كه معادل 9.4 درصد بوده است، ارزش اسمي تراكنش‌ها معادل 5.28 درصد رشد كرده است اما ارزش حقيقي تراكنش‌ها با احتساب تورم 9.4درصدي معادل 3.77 درصد كمتر شده است. به عبارت ديگر، اگرچه ميزان اسمي خريد مردم از طريق تراكنش‌ها از 77هزار ميليارد تومان در آذر 93 به 81 هزار ميليارد تومان در آذر 94 رسيده و 5.28 درصد رشد كرده اما ارزش حقيقي آن به خاطر اثر تورم، 3.77 درصد كمتر شده است. با توجه به تورم آذر به آبان 94 كه 1.27درصد بوده ارزش حقيقي تراكنش‌ها در آذر نسبت به آبان نيز 44/0 درصد كاهش داشته است.
سهم تراكنش‌ها از توليد ناخالص داخلي آمارها نشان مي‌دهد كه در دو سال 93 -1392 سهم ارزش تراكنش‌ها به توليد ناخالص داخلي از 61 درصد در بهار 92 به 86درصد در پاييز 93 و 110درصد در زمستان 93 رسيده است. اين موضوع نشان مي‌دهد كه گردش پول در اقتصاد به سمت الكترونيكي شدن بيشتر حركت كرده است و از آنجا كه مبادلات پولي علاوه بر خريد كالاي نهايي توسط مصرف‌كننده شامل مبادلات پولي بابت خريد كالاي واسطه‌يي نيز اعمال مي‌شود در نتيجه كل تراكنش‌ها و ارزش آن از مجموع توليد ناخالص داخلي در زمستان 93 بالاتر رفته است.به عبارت ديگر، نشان‌دهنده اين واقعيت است كه سهم اسكناس و مسكوك و حتي چك و حواله‌جات غيرالكترونيكي به شدت كاهش داشته است. به طوري كه سهم اسكناس و مسكوك از نقدينگي كشور از 3.84درصد در فروردين 94 به 3.51درصد نقدينگي در شهريور 94 كاهش يافته است.بر اين اساس به خاطر رشد تراكنش‌هاي الكترونيكي به خصوص در شبكه شاپرك، سهم ارزش تراكنش‌ها به نقدينگي افزايش و سهم اسكناس و مسكوك به نقدينگي كاهش يافته و كارت الكترونيكي جاي پول نقد را گرفته است به طوري كه سهم ارزش تراكنش‌هاي شاپرك از 7.8درصد فروردين 94 به 10.58درصد در شهريور 94 افزايش يافته است.
1012 برابر شدن نسبت تراكنش كارت پردرآمد به كم درآمد
آمارها نشان مي‌دهد نسبت متوسط قيمت دهك دهم به دهك اول در تراكنش‌ها در طول سال 1394 افزايش يافته و مبلغ تراكنش دهك دهم كه پر درآمدترين دهك جامعه است از رقم 923هزار تومان در فروردين به 937هزار تومان در آذر 94 افزايش يافته است.
ميانگين مبلغ تراكنش دهك اول كه كم درآمدترين دهك جامعه است نيز از 938 تومان در فروردين به 926 تومان در آذر 94 كاهش يافته است. بر اين اساس با افزايش مبلغ تراكنش دهك پر درآمد و كاهش مبلغ تراكنش مبلغ دهك كم درآمد نسبت متوسط مبلغ تراكنش دهك دهم به دهك اول از 983 برابر در فروردين 94 به 1012برابر در آذر 94 افزايش يافته و 29 واحد بيشتر شده است.
هر نفر در سه روز يك تراكنش از طريق كارتخوان‌ها انجام داده
اما به خاطر سهم بالاي كارتخوان‌هاي فروشگاهي كه همچنان محور عمده مبادلات پرداخت است و مردم بيشترين خريدها و پرداخت‌هاي خود را از طريق كارتخوان‌ها انجام مي‌دهند معادل 638 ميليون تراكنش در آذرماه انجام شده و هر نفر معادل 11تراكنش در آذرماه انجام داده است. به عبارت ديگر هر ايراني در هر سه روز يك تراكنش بانكي از طريق كارتخوان‌هاي فروشگاه‌ها انجام داده و هر سه روز يك مراجعه به فروشگاه براي خريد داشته است. آمارها نشان مي‌دهد كه در آذر 94 در مجموع 815ميليون تراكنش انجام شده كه نسبت به آبان 94 معادل 3.42درصد رشد كرده است همچنين تعداد تراكنش‌هاي معوق معادل 160 هزار بوده كه نسبت به آبان 8.5 درصد رشد كرده است.
99 درصد تراكنش‌هاي كارتي از طريق شاپرك
در كل شبكه بانكي معادل 923ميليون دسترسي از طريق كارت‌هاي الكترونيكي در آذر 94 انجام شده كه 896 ميليون تراكنش موفق انجام شده و ميزان دسترس‌پذيري به كل شبكه پرداخت الكترونيكي كارتي 97 درصد بوده است.
همچنين از اين تعداد معادل 920 ميليون تراكنش موفق به شاپرك سوئيچ شده كه دسترس‌پذيري آن بيش از 99 درصد بوده است.
به عبارت ديگر حدود 3ميليون از طريق غير شاپرك انجام شده است و بيش از 99 درصد تراكنش‌ها از طريق سيستم شاپرك انجام شده است.
12درصد تراكنش‌ها خطا داشت
آمارها نشان مي‌دهد كه در آذر 94 تعداد خطاي پذيرندگي با 17درصد كاهش به 2.64ميليون، خطاي كاربري با 20 درصد رشد به 81 ميليون، خطاي صادركنندگي با 49 درصد رشد به 22ميليون، خطاي شاپركي با 210 درصد رشد به 2.3 ميليون، تعداد كل تراكنش‌هاي موفق با 31 درصد رشد به 815 ميليون و تعداد كل تراكنش‌ها با 30 درصد رشد به 923 ميليون رسيده است. به عبارت ديگر، تعداد خطاها با 25درصد رشد به 108ميليون رسيده است و تعداد كل خطاها معادل 12درصد تعداد 923 ميليوني كل تراكنش‌ها بوده است. تعداد كل تراكنش‌هاي موفق نسبت به يك ماه قبل 3.4درصد، تعداد كل خطاها نيز 7.8 درصد و تعداد كل تراكنش‌ها 3.9درصد نسبت به آبان 94 رشد داشته است. اين موضوع نشان‌دهنده اين واقعيت است كه در كنار رشد تراكنش‌ها، تعداد خطاها بيشتر رشد كرده و اعصاب مردم نيز مشغول‌تر شده است.