بازار لبنیات در دو‌سال اخیر با حاشیه‌های بسیاری همراه بوده است. برخلاف بسیاری از کالاهایی که دراین دوره افزایش قیمت نداشته‌اند، ولی محصولات لبنی چندین نوبت و به بهانه‌های مختلف با رشد قیمتی مواجه شده‌اند. این درحالی است که حتی تدابیر دولت یازدهم برای متعادل کردن این بازار هم به جایی نرسیده است و صنایع لبنی با سیاست‌های دولت همراهی نکرده‌اند.
به گزارش شهروند، دراین زمینه با وجود گذشت بیش از یک‌سال از تصویب قیمت ١٤٤٠ تومانی برای هر لیتر شیرخام که باید از سوی صنایع لبنی پرداخت می‌شد، همچنان قیمت خرید شیر خام حداقل ١٠٠ تومان کمتر از نرخ مصوب خریداری می‌شود و دراین میان گاوداران با زیان‌های هنگفتی روبه‌رو شده‌اند، به‌طوری که برخی از آنها برای تامین هزینه‌های جاری خود مجبور به ذبح گاوهای شیرده خود شدند. دولت برای این‌که از ضرر و زیان صنایع لبنی جلوگیری کند درمقابل افزایش ١٠٠ تومانی قیمت شیرخام اجازه افزایش ٦درصدی نرخ محصولات لبنی پرمصرف شامل شیر، ماست و پنیر را صادر کرد، اما تولیدکننده‌های لبنیات با این توجیه که بازار کشش افزایش قیمت دوباره را ندارد از افزایش قیمت خودداری کرده‌اند. این در شرایطی است که حداقل در یک‌ونیم‌سال گذشته ٣نوبت قیمت محصولات لبنی رشد داشته است. با تمام این تفاسیر اکنون فرصتی در مقابل صنایع لبنی قرار گرفته است که می‌تواند ضمن سودآوری بالا برای آنها بازار داخلی را نیز از این وضع خلاص کند.
بازار روسیه فرصت طلایی صنایع لبنی
پس از مناقشات سیاسی میان ترکیه و روسیه که به محدودسازی و قطع مراودات تجاری میان دو کشور منجر شد، روس‌ها ایران را به‌عنوان مهم‌ترین جایگزین محصولات ترکیه برای بازار خود انتخاب کردند. تا پیش از این محصولات کشاورزی و لبنی ترکیه بود که عمده بازار مصرف روسیه را در اختیار داشت، اما با قطع همکاری‌های اقتصادی این دو کشور جای محصولات ایرانی در این بازار بازشده است. هرچند روسیه یکی از سخت‌ترین استانداردها و مقررات را برای واردات محصولات غذایی دارد، اما طی ماه‌های گذشته و پس از امضای تفاهمنامه میان طرفین برخی از محصولات کشاورزی و لبنی ایران برای ورود به بازار روسیه مجوز دریافت کرده‌اند. این بازار جدید می‌تواند ضمن بالا بردن ظرفیت تولیدی صنایع لبنی انتظار سودآوری این صنایع را به سمت بازارهای صادراتی و نه داخلی هدایت کند. درواقع تولیدکننده‌های لبنیات که اکنون راه صادرات به بازار بزرگ روسیه را باز کرده‌اند، می‌توانند سودآوری که دنبال آن هستند را در این بازار جست‌وجو کنند و از سوی دیگر با توزیع محصولات ارزان‌تر در داخل، بازار را برای مصرف‌کننده‌های ایرانی پرمشتری‌تر کنند. این درحالی است که به دلیل گرانی چندباره لبنیات میزان مصرف این نوع محصولات در خانوارهای ایرانی به شدت کاهش یافت و از آن‌جا که این محصولات تاریخ مصرف محدودی دارند فشار زیادی به تولیدکننده‌های آن وارد می‌شود. اما اگر قیمت لبنیات کاهش یابد یا حداقل منطقی شود، بازار بهتری برای آن ایجاد می‌شود و تولیدکننده‌ها علاوه بر تامین نیاز بازارهای صادراتی می‌توانند بازار داخل را نیز تامین کنند. همچنین باز شدن بازار روسیه به روی محصولات ایرانی یک منفعت بزرگ دیگر برای صنایع لبنی به همراه خواهد داشت. درحالی‌که تا پیش ازاین عمده بازارهای صادراتی ایران به کشورهای عراق و افغانستان محدود می‌شد، ایجاد بازاری مانند روسیه قطعا به افزایش کیفی این محصولات منجر خواهد شد، چرا که تولیدکننده‌ها باید استانداردهای سخت‌گیرانه این کشور را رعایت کنند.
آغاز صادرات لبنیات به روسیه از ٣٠دی
در همین زمینه مسئولان مختلف ایرانی از آغاز صادرات محصولات لبنی ایرانی به روسیه از ماه آینده خبر داده‌اند. مدیرکل امور بین‌الملل سازمان دامپزشکی از نهایی شدن پروتکل بهداشتی و مجوزهای لازم برای صادرات محصولات لبنی به روسیه و اتحادیه گمرکی اوراسیا خبر داد و گفت: از اول بهمن‌ماه امسال با امضای اعضای اتحادیه گمرکی اوراسیا، صادرات لبنیات به روسیه و دیگر کشورهای عضو این اتحادیه آغاز می‌شود. حسن اختیارزاده در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: پروتکل بهداشتی صادرات لبنی روسیه در دوازدهمین اجلاس اقتصادی مشترک ایران و روسیه که در آبان‌ماه امسال در مسکو برگزار شد به امضای طرفین رسید اما مجوز بهداشتی ٤کارخانه لبنی طی هفته گذشته از سوی دامپزشکی ایران امضا شد و طی سفر رئیس دامپزشکی روسیه به ایران، مجوز بهداشتی این کارخانه‌ها به روسیه تحویل داده شد تا به امضای این کشور و دیگر اعضای اتحادیه گمرکی اوراسیا برسد.
وی با بیان این‌که نام ٤کارخانه لبنی مورد تایید طرف روسی در سایت این کشور قرار گرفته است، افزود: اگر همه اعضای اتحادیه گمرکی اوراسیا مجوزهای بهداشتی صادرات لبنیات به این اتحادیه را صادر کنند، نام این شرکت‌ها در سایت اتحادیه گمرکی اوراسیا ثبت می‌شود و آنها می‌توانند محصولات لبنی خود را براساس تقاضای مشتریان خود، به این کشورها صادر کنند.
همچنین رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران نیز دراین‌باره گفت: در پی بازدید نماینده دامپزشکی روسیه از کارخانه‌های لبنی، پروتکل صادرات محصولات لبنی به روسیه صادر شده و ۴کارخانه لبنیات ایرانی مجوز صادرات به این کشور گرفتند. کاوه زرگران درباره آخرین وضع بازار صادرات محصولات کشاورزی ازجمله محصولات لبنی به روسیه، گفت: روسیه سالانه ٤میلیارد دلار واردات محصولات لبنی دارد که یک‌ونیم‌میلیارد دلار آن را پنیر خشک ازجمله پنیر چدار و گودا تشکیل می‌دهد که ایران ظرفیت تولید تمام این محصولات را دارد. به گفته وی این درحالی است که کل صادرات محصولات لبنی ما به کشورهای دیگر درحال حاضر ٦٧٠میلیون دلار است و اگر ما بتوانیم تنها بخشی از نیاز روسیه را تامین کنیم، این رقم فراتر از یک‌میلیارد دلار خواهد بود. رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: صادرات محصولات لبنی ایران به روسیه از ۲۰ ژانویه (اول بهمن ۹۴) آغاز می‌شود. از سوی دیگر مدیرعامل شرکت صنایع شیر ایران از دریافت مجوز صادرات محصولات لبنی به کشور روسیه خبر داد و گفت: نخستین محموله محصولات لبنی این شرکت ٣٠دی‌ماه به روسیه صادر می‌شود. علی رومی گفت: چهار شرکت پگاه فارس، تهران، گلپایگان و اصفهان پس از ممیزی‌های انجام شده توسط بازرسان سازمان دامپزشکی ایران و روسیه موفق به اخذ کد صادراتی (IR) و مجوز صدور محصولات تولیدی خود به روسیه شده‌اند.
وی گفت: علاوه بر این، ممیزی چهار شرکت تولیدی دیگر پگاه نیز انجام شده است و درحال طی کردن مراحل لازم برای صدور مجوز هستند.
رومی افزود: فرایند دریافت مجوز از یک‌سال پیش آغاز شده و از ٢٠ ژانویه (٣٠دی) صدور محصولات پودری، انواع پنیر و برخی محصولات استریل شده به روسیه آغاز می‌شود. حجم واردات ایران از روسیه حدود ٧٠٠میلیون دلار و حجم صادرات به این کشور نیز نزدیک به ٣٠٠میلیون دلار است.