بسیاری از کارشناسان مدعی هستند استفاده غیرمجاز از سوخت پاک «الپیجی» خطرناک است. همچنین هزینه تولید و ترانزیت بسیار بالایی دارد.
از طرفی بهدلیل قیمت بالای این سوخت جذابیت لازم برای مصرفکننده ندارد به طوری که در مرحله انتخاب بین بنزین و «الپیجی»، مسیر انتخاب به سمت بنزین خواهد چرخید با این اوصاف اینکه استفاده از سوختهای پاک برای کاستن از آلودگی هوا مصرف سوختهای اینچنین را الزامی میسازد در هالهای از ابهام است. اینکه دولتمردان برای مقابله با آلودگی ناشی از بنزین و نیز گازوئیل چگونه این سوختهای مایع را در فهرست سوختهای مایع محفوظ میدارند سوالهایی است که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است گرچه زمزمههای نشان(برند)سازی و نیز تولید کیفی برای عرضه کیفی سوختهای مایع نویدبخش کاهش آلودگی هوا است اما این کافی نیست و ایران به لحاظ داشتن منابع بزرگ گازی بهتر است از سوختهای مایع گازی که به مراتب آلودگی کمتری دارند، استفاده کند.
مصرف داخلی بهتر از صادرات است
محمود خلیلی، بنیانگذار صنعت گاز مایع در ایران، پدر گاز مایع ایران نیز درباره حذف «الپیجی» از فهرست سوختهای مایع ایران به صمت گفت: یادمان باشد که بنزین هیچگاه از فهرست سوختهای مایع حذف شدنی نیست اما «الپیجی» بهعنوان یکی از سوختهای پاک جایگاه ویژهای را به خود اختصاص داده است و اینکه چرا در ایران این سوخت پاک از فهرست سوختهای مایع حذف میشود مربوط به بررسیهای ناقص و ناکافی مطالعاتی است چراکه «الپیجی» در شرایط کنونی ایران و باتوجه به میزان آلودگی هوا در آن بهترین سوختهای مایع است که میتواند مورد استفاده قرار گیرد. پیر گاز مایع ایران افزود: از مهمترین طرحهای توسعهای، توسعه جایگاههای «الپیجی» است که قرار است به دولت تقدیم شود. از طرفی تولید گاز مایع ما در سالهای گذشته بسیار زیاد بوده که با توجه به این میزان تولید، بهتر است گاز مایع را جایگزین بنزین کنیم تا اینکه به صادرات آن بپردازیم. خلیلی همینطور درباره اینکه چرا جایگاهها از مالکیت حقیقی به حقوقی تبدیل نمیشود، تصریح کرد: جایگاههای سوخت ایران در مالکیت افراد حقیقی و کاملا خصوصی است و این مسئله به دورههای قبل بازمیگردد و این افراد این جایگاهها را خریداری کردهاند که البته درهیچ جای دنیا این روال مرسوم نیست و بهتر است که مالکیت حقیقی به حقوقی تبدیل شود.
بهتر است گاز مایع جایگزین بنزین و گازوئیل شود
اردشیر دادرس رئیس انجمن صنفی جایگاهداران سوخت نیز در راستای پاسخ خلیلی و مبنی بر اینکه اتفاقا بهتر است گاز مایع جایگزین بنزین و گازوئیل شود، به صمت گفت: ایران با دارا بودن منابع بزرگ گاز مایع که از شاخصههای بهرهوری انرژی در جهان برخوردار است باید برای افزایش ۲۵درصدی سهم سوخت گاز، جایگزین ۵۰درصدی سوختهای مایع مشتق از نفت شود. با توجه به آمایش جغرافیایی ایران بهترین گزینه برای استفاده از سوختهای مایع،گاز مایع برای حملونقل و نیز گاز طبیعی برای مصارف خانگی، تجاری و صنعتی است. از این رو با توجه به آنچه گفته شده تمام شرایط محیطی برای استفاده از گاز مایع به وجود آمده برای این منظور بهتر است بسته حمایتی در قالب دولت و مجلس شورای اسلامی و بخش خصوصی تعریف شود تا از این سوختها در کنار پالایشگاهها و نیز بسترهای گاز مایع و طبیعی استفاده شود. این مقام مسئول درباره اینکه وضعیت بازار «الپیجی» در این شرایط چگونه است، گفت: پیشتر ما ۱۰ ناوگان تبدیل «الپیجی» داشتیم که به تولید ۱۰درصد «الپیجی» در مقابل ۹۰درصد سیانجی میپرداخت که در سالهای اخیر با تغییر در این ناوگان این تولید از ۱۰ به ۸۰درصد افزیش یافته است اما با توجه به نحوه قیمتگذاری این ماده به نسبت بنزین به سیانجی و گازوئیل «الپیجی» را بهعنوان اولویت مصرفی خود انتخاب نمیکنند برای این منظور نیاز به تعیین قیمت «الپیجی» به نسبت آمایش جغرافیایی است تا این ماده بتواند جایگاه خود را بازیابد.
گاز سوخت بهینه در شرایط کنونی نیست
ناصر رییسیفرد رئیس کانون جایگاههای عرضه سوخت خصوصی درباره 3 کلاسه شدن جایگاههای سوخت به صمت گفت: وزیر نفت از احتمال رتبهبندی جایگاههای سوخت خبر داد و این موضوع قطعی نیست، چرا که این امر تابع عوامل بسیار زیادی است و به این آسانی قابل اجرا نیست. برای این منظور ابتدا برنامه نشان(برند)سازی باید آغاز شود که در این زمینه بحث کیفیت و نیز چگونگی بالا بردن آن مطرح میشود. بنابراین نشان(برند)سازی براساس اصل۴۴ قانون اساسی و با خصوصیسازی کامل امکان عرضه و تبدیل کارمزد به حقالعملکاری و نیز ارتباط قانونمدارانه حقوقی و تجاری را فراهم میکند. با ایجاد زمینههای این تغییر از کارمزدی به حقالعملکاری، روند خصویسازی و انتقال مسئولیت از شرکت ملی پخش به بخش خصوصی تسهیل میشود در این صورت دولت خواهد توانست وظیفه نظارت خود را به درستی انجام دهد. وی در زمینه چگونگی تعیین کیفیت محصولات پالایشگاهی تصریح کرد: با توجه به شرایط کنونی ایران و حضور پالایشگاههای خصولتی که از سیاستهای وزارت نفت تبعیت نمیکنند، نشان(برند)سازی مقدور نیست. وی همچنین افزود: با توجه به تعداد جایگاهای سوخت که در سراسر کشور پراکندهاند و در مالکیت افراد حقیقیاند، افزود: به تازگی پیشنهاد مختصرسازی جایگاههای سوخت با شرکتهای مورد تایید شرکت ملی پخش و پالایش مطرح شده است به این معنی که جایگاههای سوخت زیرپوشش شرکتهای مورد تایید شرکت ملی پالایش قرار میگیرد. به این صورت تبدیل مالکیت حقیقی به حقوقی جایگاههای سوخت نیز انجام میشود. ورود به مرحله خصوصیسازی واقعی، این شرکتها را برای تامین نیازهای خود سوق خواهد داد، به گونهای که هر شرکتی براساس نیازهای خود اقدام به تامین آن خواهد کرد.
با ایجاد زمینههای رقابتی بین این شرکتها هر شرکتی تلاش خواهد کرد بهترین مواد را برای استفاده وارد و نیز تولید کند و به این وسیله و بالارفتن کیفیت محصولات عرضه شده نشان(برند)سازی نیز خود را نمایان میکند. در واقع تا زمانی که بنزین وارداتی در حد بنزینهای تولیدی شیل و... نباشد یا بنزینهای تولید در داخل قابلیت رقابت با آنها را نداشته باشد تغییری در قیمت بنزین مشاهده نخواهد شد و بحث 3 کلاسه یا 3 نرخه شدن نمیتواند مطرح شود. در غیراین صورت بنزین تنها با یک نرخ عرضه خواهد شد. رییسیفرد درباره دلیل حذف «الپیجی» از فهرست سوختهای مایع ایران گفت: «الپیجی» از سوختهای گرانی است که هزینه زیادی برای تولید و استخراج و نیز ترانزیت آن صرف میشود. این عوامل موجب بالارفتن قیمت تمامشده آن میشود و برای اینکه بتوانند وارد صحنه رقابت در بازار مصرف شود باید قیمتگذاری آن به گونهای انجام شود که قابلیت رقابت با بنزین و سوختهای اینچنینی را داشته باشد در غیراین صورت جذابیت مصرفی برای مصرفکننده نخواهد داشت. وی در پایان افزود: گاز، سوخت بهینه در شرایط کنونی ایرانی نیست و به جرات میتوان گفت که بهترین سوخت، گازوئیل یورو۵ است.