تبریز در کنار فرش و نساجی قوی، از صنعت چرم قوی نیز برخوردار است به نحوی که نام تبریز برای متخصصان و فعالان خارجی و داخلی این بخش، به عنوان نخستین قطب صنعت چرم کشور شناخته شده و آشنا است.
به‌وجود آمدن نخستین کارگاه‌های دباغی در تبریز که قدمت آنها به حدود یکصد سال پیش برمی‌گردد، سبب پایه‌گذاری این صنعت در استان شده است. پس از گذشت مدتی این کارگاه‌های دباغی به صورت کارخانه‌های مجهز چرم‌سازی در منطقه چرم شهر کنونی فعالیت خود را گسترش دادند به طوری‌که درحال‌حاضر تعداد قابل توجهی واحد چرم‌سازی در این منطقه وجود دارد که به نوبه خود باعث رشد و شکوفایی منطقه شده است. اما با وجود مرغوبیت چرم این استان، بر خلاف چند سال گذشته صادرات خوبی برای این صنعت ثبت نمی‌شود و به گفته فعالان این بخش، واردات محصولات چرمی رونق را از تولید و در نهایت صادرات چرم و محصولات چرمی این استان گرفته است.
چرم گوسفندی بفروشیم، چرم گاوی بخریم
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با صمت می‌گوید: نخستین کارخانه تولید صنعت چرم در سال ۱۳۰۸ احداث شد و از دهه ۴۰ به بعد رونق یکسانی در صنعت چرم تبریز به‌وجود آمد که سیر صعودی به خود گرفت.
محمداسماعیل سعیدی تصریح می‌کند: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و دوران دفاع مقدس، صنعت چرم نقش و تاثیر بسیار مثبتی در اقتصاد کشود داشت و از طرفی دیگر اشتغالزایی مناسبی به همراه داشت. بنابراین از چرم‌سازان صنعت چرم در شهر خواسته شد به دنبال احداث یک کارخانه تولید چرم در غرب تبریز باشند که این امر محقق شد اما حالا به حمایت بیشتری نیاز دارد. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی اظهار می‌کند: بعد از محدودیت‌های ورود چرم گوسفند، در تولید مصنوعات چرمی مشکلی نداریم و عرضه و تقاضا با هم برابری می‌کند. بنابراین می‌توان صادرات چرم گوسفندی هم داشت. اما از نظر پوست گاوی نیاز به واردات داریم.
سعیدی با تاکید براینکه در صنعت چرم آن توسعه‌ای که در نظر داشتیم به حد مطلوب نرسیده است، تصریح کرد: متاسفانه از یک طرف با واردات محصولات چرمی و از سویی دیگر، موانع و مشکلاتی که برای چرم گاوی از طرف جهاد کشاورزی اعمال شد، کارخانه‌ها دچار آسیب شدند.
نشان‌سازی کنیم
به گفته وی، صنعت کفش و چرم به دلیل برخی سیاست‌ها در سال‌های اخیر ضربه سختی خورد و تبریز هم که از شهرهای برتر ایران در صنعت چرم است با مشکلاتی مواجه شده است.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه برخی کفش‌ها در بازارهای بین‌المللی نان نشان(برند) بودن خودشان را می‌خورند، می‌افزاید: کفش‌های ایتالیا به دلیل نشان‌سازی که در سطح جهان انجام داده‌اند هر جفت آن تا ۳ میلیون تومان به فروش می‌رسد ولی کفش تبریز با وجود اینکه از لحاظ کیفیت و مرغوبیت چرم پیشروتر است به دلیل توجه نکردن به نشان‌سازی آن زیر یک میلیون تومان فروخته می‌شود.
وی با اشاره به اینکه صاحبان کفش برای حضور دوباره در بازارهای جهانی باید برنامه‌ریزی کنند، اظهار می‌کند: اکنون ایتالیا به دلیل نشان(برند) شدن صنعت کفش خود در جهان معروف شده است که ما می‌توانیم با داشتن یک کارخانه بزرگ کفش و با پشتوانه اقتصادی این موفقیت را تجربه کنیم. سعیدی با انتقاد از عملکرد سازمان دامپزشکی کشور برای صنعت چرم، تصریح می‌کند: سازمان دامپزشکی ورود پوست دام ارزان از سایر کشورهای منطقه را ممنوع کرده است و این امر باعث شده است تا تولید چرم تبریز هم کاهش داشته باشد. عضو کمیسیون اجتماعی مجلس ادامه داد: در سال‌های اخیر متاسفانه شاهد واردات کفش‌های بی‌کیفیت و تقلبی چینی و ترکیه به بازار داخل بودیم و این امر آسیب جدی به صنعت کفش و تولیدکنندگان این بخش وارد کرد.
وی می‌افزاید: دولت می‌تواند با جلوگیری از ورود کالاهای چرم چینی به داخل کشور، حمایت از شهرک کفش برای تجمیع فعالیت‌های تولیدکنندگان کفش، آموزش یا ایجاد هنرستان کفش و چرم، تبدیل نمایشگاه چرم و کفش تبریز به پایلوت نمایشگاهی ایران و منطقه، حمایت معنوی از انجمن کارآفرینان کفش، ایجاد مرکز کنترل کیفیت چرم و کفش در تبریز، بازاریابی محصولات، توجه به تداوم صادرات محصولات چرم و کفش، بهره‌گیری از روش‌های نوین تولیدی و ایجاد زمینه برای سرمایه‌گذاری خارجی و مشترک با کشورهای دیگر را راهی برای برون رفت از وضع رو به رکود صنعت کفش کشور درنظر گیرد.
صادرات کم‌رونق چرم تبریز
رییس انجمن چرم تبریز نیز در گفت‌وگو با صمت می‌گوید: هم‌اکنون ۳۶۰ واحد تولید چرم در شهرک خصوصی چرم تبریز وجود دارد که ۵۰ درصد آن تعطیل است و ۳۵ درصد فقط از ظرفیت ۵۰ درصدی خود استفاده می‌کنند. حدود ۶۰ هزار نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در صنعت چرم و کفش تبریز فعال‌اند و در برخی از واحدهای بزرگ تولید کفش صنعتی تبریز هم ۲۰۰ نفر کار می‌کنند.
مهدی امینی با بیان اینکه کمبود پوست گاو یکی از مشکلات عمده این استان است، تاکید می‌کند: وضعیت صادرات چرم استان بسیار ضعیف است در حالی که از نظر صادرات چرم تا سال ۹۰ در وضع خوبی بودیم، به طوری که ۹۰ درصد صادرات چرم آماده کشور از استان ما بود، اما امروزه به دلایل مختلف صادرات چرم استان به صفر رسیده و هیچ چرمی به خارج از کشور صادر نمی‌شود.
وی درباره مشکلات صنعت چرم در تبریز تصریح می‌کند: مشکلات این صنعت تمامی ندارد؛ قبلا ورود و قاچاق کفش‌های چینی، کمر تولیدکنندگان را می‌شکست و اکنون مرغوب بودن چرم ترکیه به دلیل حمایت مسئولان رده بالای آن کشور و ورود چرم و کفش آنها به کشور، به ورشکستگی بیشتر فعالان این حوزه منجر شده است. امینی گفت: کشورهایی که قصد حمایت از تولید داخلی دارند، با ارائه راهکارهایی چون تعرفه گمرکی پایین و به روز کردن تجهیزات تولیدی کارخانه‌ها سعی در حمایت از تولیدکننده دارند، اما این امر نه‌تنها در کشور ما کاربرد ندارد بلکه موانع زیادی پیش روی تولیدکننده قرار می‌دهد تا آنجا که بسیاری از آنها مجبور به تعطیل کردن کارخانه‌های تولیدی خود می‌شوند.
گفتنی است، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که قدیمی‌ترین کفش‌های چرمی جهان در مرزهای ایران پیدا شده و بررسی صنعت دوره ایلخانی در آذربایجان هم حاکی از آن است که همواره در بخشی از مجموعه بازار بزرگ تبریز تولید و توزیع انواع کفش انجام شده است. ایجاد فرصت‌های اشتغال از مولفه‌های قابل تامل این صنعت است، چرا که درحال‌حاضر ۶۰ هزار نفر از طریق صنعت کفش تبریز امرار معاش می‌کنند.