تولیدات تقلبی، سالانه درآمدی معادل 600 میلیارد دلار از سهم تجارت جهانی را به خود اختصاص داده‌اند. تجارت پرسودی که در مقایسه با قاچاق مواد مخدر از ریسک بسیار پایینی برخوردار بوده و روزبه‌روز نیز دامنه آن درحال گسترش است.
پدیده‌ای که عوامل متعددی سبب ساز آن شده‌اند؛ به‌طور مثال حرکت بازارهای جهانی به سمت خرید کالاهای کپی شده یا تغییر نگرش مردم نسبت به هزینه کردن پول و سرمایه ازجمله عواملی به شمار می‌آیند که در رشد این پدیده نقش دارند، عواملی که البته در کشور ما نیز بی‌تاثیر نیست و سبب شده تا سالانه بخش قابل‌ملاحظه‌ای از سود بازار به جیب کسانی برود که با کپی‌برداری از کالای دیگران و ارائه کالاهای تقلبی سهمی از بازار را به خود اختصاص می‌دهند. مطالعات گسترده در حوزه بازاریابی نشان می‌دهند، اکنون برخلاف گذشته که تنها گروهی کوچک از مردم اقدام به خرید کالای تقلبی از دستفروشان می‌کردند نگرش جامعه نسبت به این پدیده تغییر کرده و معاملات تقلبی به یکی از جریان‌های اصلی بازار تبدیل شده است. تنها در بازار انگلیس کالای تقلبی سالانه بیش از یک میلیارد پوند به اقتصاد این کشور صدمه می‌زند و همین امر موجب شده تا پژوهشگران در پی یافتن پاسخ این سوال باشند که چرا مردم نشان(برند) تقلبی می‌خرند و نگرش آنان نسبت به این پدیده چیست؟
اجناس تقلبی، قاچاق هستند
در این باره علی فاضلی، رییس اتاق اصناف ایران با این استدلال که مردم کارشناس نیستند به صمت توضیح می‌دهد: خریداران نمی‌توانند کالای اصل را از نوع تقلبی آن تشخیص دهند. او اضافه می‌کند: اجناس تقلبی به‌طور عمده از راه قاچاق وارد کشور می‌شوند و قیمت پایین آنها مردم را به خریدشان ترغیب می‌کند؛ بنابراین جلوگیری از ورود کالای قاچاق سهم عمده‌ای در کاهش این‌گونه تخلفات دارد. رییس اتاق اصناف همچنین اضافه می‌کند: درحال‌حاضر صادر نشدن فاکتور فروش و ارائه کالای تقلبی به ویژه در برخی صنوف مانند فروشندگان لوازم آرایشی بیشترین میزان تخلفات صنفی به شمار می‌رود که از سوی بازرسان اصناف و اتحادیه‌ها گزارش می‌شود. به اعتقاد وی، اکنون جریمه‌ای که برای افراد متخلف در نظر گرفته می‌شود به آن میزان بازدارنده نیست و نمی‌تواند افراد متخلف را متنبه کند. فاضلی اضافه می‌کند: نام نشان(برند)های مشهور در ذهن خریداران همواره کیفیت و دوام را منعکس می‌کند. مصرف‌کنندگان برای نخستین‌بار از یک نشان(برند) خاص خریداری می‌کنند به امید آنکه کیفیت آن کالا به اعتبار نشان آن خوب باشد. از سوی دیگر مصرف‌کنندگان برای هر خرید به تجربیات گذشته خود یا دیگران که درواقع همان تبلیغات شفاهی است اتکا می‌کنند. رییس اتاق اصناف ایران تاکید می‌کند: نشان(برند)سازی و تبلیغات موجب می‌شود تا به مرور زمان خریداران نسبت به نشان(برند)هایی که از آن تجربه کیفیت، راحتی و دوام داشته‌اند حس وفاداری پیدا می‌کنند. وفاداری به نشان(برند) اساسا وابستگی عاطفی به یک نام تجاری است و سبب می‌شود افراد هنگام خریداری کالا به قیمت آن توجهی نداشته باشند و بسیار بیشتر از دیگر اجناس مشابه، برای خرید نشان(برند) موردنظر خود پول پرداخت کنند در کنار همه این موارد نشان(برند)ها برای افراد انگاره‌های شخصی خاصی به همراه دارند.
مواد غذایی و لوازم آرایشی زیرپله‌ای متخلفان رکورددار
رییس اتاق اصناف ایران در بخش دیگری از گفته‌هایش بیشترین میزان تخلفات را مربوط به حوزه مواد غذایی وتولیدکنندگان زیرپله‌ای لوازم آرایشی دانسته و می‌گوید: زمانی در حوزه پوشاک نیز با تخلفات گسترده‌ای مواجه بودیم اما این رونداکنون تاحدی کنترل شده است. ضمن اینکه تخلفات در حوزه لوازم آرایشی یا مواد غذایی سلامت مردم را نشانه رفته است. فاضلی در ادامه بیشترین میزان تخلفات را در مراکز بدون پروانه کسب عنوان می‌کند و توضیح می‌دهد: اکنون ۷۵ هزار واحد صنفی بدون پروانه کسب در کشور در حال فعالیت هستند که ۷۳ درصد از شکایات مردم نیز مربوط به این مراکز است.
ضرورت حفظ شأن برند
گرچه عده‌ای از متخصصان بازار براین عقیده‌اند که نشان(برند)های اصل به دلیل حضور محصولات جعلی، مشتریان خود را از دست نمی‌دهند، زیرا خریداران نشان(برند)ها گروه خاصی از جامعه هستند و خریداران اجناس تقلبی نیز اساسا توان خرید نشان(برند)های گرانقیمت را ندارند اما با این همه نمی‌توان این توجیه را پذیرفت که حضور اجناس تقلبی بر ارزش و اعتبار نشان(برند)ها تاثیر نمی‌گذارد. نکته مهم دیگر آنکه برای بالا نگه‌داشتن تقاضا برای یک کالا لازم است که توزیع کالاهای لوکس محدود باقی بماند تا مدیریت بازار بر اجناس تقلبی سهل‌تر شود زیرا از دست نرفتن خوشنامی برای نشان(برند)ها بیش از هرچیز دیگری حائزاهمیت است. وضعیتی که درباره کالاهای لوکس شکل پیچیده‌تری به خود می‌گیرد زیرا این کالاها به گروه‌های خاصی تعلق دارد و همگان توان تهیه و خرید آن را ندارند. بنابراین تولیدات جعلی می‌تواند این پدیده را دستخوش تغییر کند. موضوعی که به نظر می‌رسد نیاز به مطالعات میدانی گسترده‌ای دارد.