عرضه بنزین رسما تک‌نرخی شد

پرونده سهمیه‌بندی بنزین از ساعت 24 امشب با ابطال باقیمانده سهمیه بنزین‌های 700 تومانی برای همیشه بسته می‌شود و از فردا قیمت بنزین در سراسر کشور هزار تومان خواهد بود. این در حالی است که کارت‌های سوخت همچنان به قوت خود باقی خواهد ماند و به زودی قرار است دولت برای احیای نقش آن در سامانه هوشمند سوخت و افزایش جذابیت استفاده از کارت‌های سوخت کارکرد جدیدی اتخاذ کند. به این ترتیب پایان یافتن فرآیند سهمیه‌بندی بنزین به منزله حذف کارت سوخت از سامانه سوختگیری نیست و دارندگان کارت سوخت باید تا ابلاغ برنامه جدید دولت، کارت خود را حفظ کنند.

در این خصوص مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی با تأکید بر اینکه سهمیه‌های بنزین ۷۰۰ تومانی موجود در کارت‌ها از ساعت 24 روز شنبه می‌سوزد و تمدید مجدد این سهمیه منتفی است می‌گوید: دارندگان سهمیه بنزین ۷۰۰ تومانی برای مصرف این سهمیه فقط امشب فرصت دارند و پس از آن عرضه بنزین تک نرخی رسماً آغاز می‌شود. همچنین سید ناصر سجادی اظهار کرد: فعلاً هیچ سناریویی برای افزایش قیمت یا بازگشت سهمیه‌های بنزین وجود ندارد. این مقام مسئول در خصوص جریمه خرید بنزین با استفاده از کارت سوخت جایگاهداران، بیان کرد: تاکنون سناریوهای مختلف از سوی وزارت نفت به دولت ارائه شده اما هیچ یک از سناریوها تاکنون تصویب و برای اجرا به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ابلاغ نشده است.

سجادی همچنین با رد هر گونه احتمال از سرگیری سهمیه‌بندی بنزین در کشور، بیان کرد: پس از آزادسازی قیمت‌ها، روند مصرف بر خلاف پیش‌بینی با جهش قابل توجهی روبه‌رو نشده است و به نظر می‌رسد ساز و کار فعلی عرضه بنزین فعلاً ادامه یابد.

مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در پایان با بیان اینکه پس از حذف سهمیه‌های بنزین، عرضه این فرآورده نفتی با کارت ادامه می‌یابد، خاطرنشان کرد: عرضه کارتی بنزین حتی در صورت آزادسازی قیمت و عرضه تک‌نرخی بنزین از اول آذرماه ادامه می‌یابد. از این تاریخ بنزین معمولی به صورت تک نرخی و با بهای ۱۰۰۰ تومان و بنزین سوپر با قیمت 1200 تومان در جایگاه‌های کل کشور عرضه می‌شود، بر این اساس عرضه بنزین با قیمت ۷۰۰ و ۸۰۰ تومانی در جایگاه‌ها متوقف خواهد شد. آخرین گزارش‌های شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی حاکی از آن است که همزمان با اجرای طرح آزادسازی قیمت‌ها در پنجم خردادماه سال جاری ذخیره بنزین ۷۰۰ تومانی کارت‌ها به حدود دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون لیتر رسیده بود اما هم اکنون ذخیره بنزین ۷۰۰ تومانی کارت‌ها به کمتر از ۴۰۰ میلیون لیتر کاهش یافته و با توقف سوختگیری بنزین 700 تومانی این سهمیه از بین خواهد رفت اما سامانه هوشمند سوخت با دقت همیشگی فعال خواهد ماند و هیچ مشکلی ندارد.

البته پیش‌بینی می‌شود امروز با پایان مهلت استفاده از سهمیه 700 تومانی مصرف بنزین با افزایش چشمگیری مواجه شود و حجم بنزین با این سهمیه در پایان روز به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد، چراکه مطابق گام‌های قبلی اصلاح قیمت بنزین، سوختگیری در روز حذف سهمیه تنها منوط به دارندگان سهمیه نخواهد بود و آنها اقدام به فروش سهمیه خود نیز خواهند کرد.

 یک گام دیگر تا قیمت فوب خلیج فارس

حرکت به سمت قیمت واقعی بنزین و قطع سهمیه سوخت یارانه‌ای گرچه برای صاحبان خودرو هزینه در بردارد اما نقاط قوتی نیز به همراه دارد. برای مثال یکی از مزیت‌های تک‌نرخی شدن بنزین، جلوگیری از فسادهای ایجاد شده در جایگاه‌ها است. از طرف دیگر فاصله قیمتی بنزین داخلی با قیمت فوب خلیج فارس و همچنین دو نرخی بودن این سوخت در داخل در سال‌های اخیر قاچاق سوخت را افزایش داده بود و اکنون با تک نرخی شدن این سوخت و نزدیک شدن به قیمت واقعی می‌توان امید داشت که این هدررفت سرمایه ملی کاهش یابد، چراکه روزانه صدها هزار بشکه نفت خام به پالایشگاه‌ها ارسال می‌شود که با هزینه‌های بسیار گزافی به انواع سوخت تبدیل و بعد طی مکانیزمی در سیستم سوخت‌رسانی کشور توزیع می‌شود. لذا با قاچاق این فرآورده در اصل سرمایه ملی از مزرهای کشور خارج خواهد شد.

از طرف دیگر بر اساس مطالعات انجام شده توسط صندوق بین‌المللی پول، حذف کامل یارانه‌های انرژی و اخذ مالیات از سوخت‌های فسیلی با مدیریت مصرف باعث کاهش مرگ‌ و ‌میر ناشی از آلودگی هوا می‌شود و از صرف هزینه‌های گزاف برای کاهش میزان آلودگی هوا نیز می‌کاهد. این منابع مالی می‌تواند صرف سازندگی کشور شود. بنابراین اجرای طرح یکسان‌سازی قیمت بنزین و حرکت به سمت قیمت واقعی اگرچه در نگاه اول هزینه خانوار را به میزان اندکی افزایش خواهد داد اما منفعت به همراه دارد. بر این اساس، قانونی که در سال 1388 برای هدفمندسازی یارانه‌های سوخت تصویب شد، دولت را موظف کرد تا پایان دوره برنامه پنجم توسعه (پایان 1394) قیمت‌های داخلی بنزین و حامل‌های انرژی را به 90 درصد قیمت فوب خلیج‌فارس برساند.  در حال حاضر قیمت هر لیتر بنزین فوب خلیج‌فارس حدود 52 سنت است، که با محاسبه‌ای که براساس قیمت ارز مبادله‌ای  صورت می‌گیرد، هزینه حمل ‌و نقل را باید به این مقدار افزود. بنابراین به‌طور کلی قیمت هر لیتر بنزین فوب خلیج‌فارس به علاوه هزینه حمل‌ و نقل معادل هزار و 630 تومان خواهد شد، که 90 درصد آن معادل هزار و460 تومان می‌شود. هم اکنون قیمت گذاری این سوخت با وجود یکسان‌سازی قیمت در نرخ هزار تومان برای هر لیتر بنزین هنوز با شکافی 460 تومانی، از برنامه و قانون تدوین شده برای کشور عقب است اما بعد از یک وقفه نسبتاً طولانی در دولت قبل با اجرای بخشی از قانون در دو سال اخیر کشور یک گام به تحقق این هدف نزدیک تر شد. گفتنی است، قیمت فوب (FOB) در قوانین بین‌المللی و بازرگانی پایین‌ترین قیمت برای یک کالا به شمار می‌رود که در ایران مبنای محاسبات و برنامه ریزی برای اصلاح قیمت سوخت بر اساس فوب خلیج فارس است.

 تداوم سهمیه‌بندی گازوئیل

امروز حذف سهمیه‌بندی تنها به بنزین اختصاص دارد و قرار نیست سهمیه‌بندی گازوئیل حذف شود. در واقع به دلیل حجم بالای قاچاق گازوئیل به کشورهای همسایه، دولت قصد دارد سهمیه‌بندی گازوئیل را ساماندهی کند.